شنبه, ۱۵ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 4 May, 2024
مجله ویستا
قرارداد ۱۹۱۹ ایران وانگلیس
در ۱۷ مرداد ۱۲۹۸ ـ ۹ اوت ۱۹۱۹ ـ قرارداد وثوق الدوله با انگلستان به امضاء رسید. پس از خاتمه جنگ اول جهانی، انگلستان ـ یكی از فاتحین این جنگ ـ قدرت مسلط خارجی در ایران به شمار میآمد. زیرا نه تنها نیروهای عثمانی و حامیان آلمانی آنها شكست خورده و از خاورمیانه بیرون رانده شده بودند، بلكه روسیه هم به علت بروز انقلاب بلشویكی دچار آشفتگی و جنگ داخلی بود. بر این اساس انگلیسیها نیروهای خود را تا شمال ایران پیش رانده و از طریق مرزهای جنوبی روسیه به نیروهای مخالف رژیم كمونیستی جدید روسیه كمك میكردند. انگلیسیها برای تثبیت نفوذ خود در ایران، در نهم اوت ۱۹۱۹ و در شرایطی كه احمدشاه قاجار در آخرین ماههای حكومت خود فاقد هرگونه نفوذ سیاسی در كشور بود و سلسله قاجار در آستانه انقراض قرار داشت، قراردادی با نخست وزیر وقت ایران ـ وثوق الدوله ـ امضاء كردند. به موجب این قرارداد كلیه تشكیلات نظامی ومالی ایران تحت نظارت انگلیسیها قرار میگرفت و امتیاز راهآهن و راههای شوسه ایران نیز به آنها واگذار میشد. پس از امضای این قرارداد، بین وثوق الدوله و «سرپرسی كاكس» وزیر مختار انگلیس، كه خبر آن محرمانه نگاه داشته شده بود، انگلیسیها منتظر تصویب قرارداد از طرف مجلس ایران نمانده و یك هیأت نظامی به ریاست ژنرال «دیكسون» و یك هیأت مالی به ریاست «آرمیتاژ اسمیت» برای تشكیل سازمان جدید ارتش ایران و اداره امور مالیه كشور به ایران فرستادند.
قرارداد ۱۹۱۹ كه ایران را عملاً تحت الحمایه انگلستان قرار میداد با مخالفت شدید افكار عمومی مواجه شد و به تصویب مجلس نرسید. حتی احمدشاه قاجار نیز تحت تأثیر مخالفتهای گسترده مردم، حاضر نشد این قرارداد را تایید كند. وثوق الدوله با فشار افكار عمومی در چهارم تیر ۱۲۹۹ استعفا داد و مشیرالدوله ـ جانشین وی ـ قرارداد را لغو وعذر مستشاران انگلیسی را خواست.
●وثوق الدوله كه بود؟
حسن وثوق ـ وثوق الدوله ـ برادر بزرگ احمد قوام ـ قوام السلطنه ـ ۱۲۵۱ش. در تهران متولد شد. پس از فراگیری تحصیلات مقدماتی و آموختن صرف و نحو عربی و دستور زبان فارسی زبانهای فرانسه و انگلیسی را آموخت. در دوره اول مجلس شورای ملی (مهر ۱۲۸۵ تاتیر ۱۲۸۷) از تهران به نمایندگی انتخاب شد. در كابینه سپهدار اعظم (محمد ولیخان تنكابنی) برای نخستین بار به وزارت دادگستری منصوب شد. در كابینه صمصام السلطنه وزیر خارجه بود و در كابینه مستوفی الممالك وزیر مالیه بود. در ۱۲۹۵ ش. از سوی احمدشاه به رئیس الوزرایی منصوب شد، اما در خرداد سال بعد، از این سمت استعفا كرد. سپس در كابینه عین الدوله وزیر علوم و اوقاف شد. وی مجدداً در تیر ۱۲۹۷ توسط احمدشاه رئیس الوزرا شد واین سمت را تا تیر ۱۲۹۹ حفظ كرد. او سپس راهی اروپا شد اما مصادف با كودتای سوم اسفند رضاخان به تهران آمد. در اروپا برای توفیق كودتای رضاخان رایزنیهایی با انگلیسیها داشت. با این وجود پس ازبازگشت به تهران، رضاشاه در یك حركت عوامفریبانه، مبلغ دویست هزار تومان رشوه دریافتی از انگلستان را در رابطه با قرارداد ۱۹۱۹ از وی بازستاند. وثوق الدوله در اواخر عمر یك بار دیگر به نمایندگی مجلس انتخاب شد. و سپس در دی ۱۳۱۴ ریاست فرهنگستان اول را عهدهدار گردید. وی كه شاعر نیز بود در ۵ بهمن ۱۳۲۹، در ۷۸ سالگی در تهران درگذشت و در قم به خاك سپرده شد.
منبع : موسسه مطالعات وپژوهش های سیاسی
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
چین سیستان و بلوچستان دولت انتخابات شورای نگهبان مجلس شورای اسلامی حسن روحانی جنگ دولت سیزدهم نیکا شاکرمی مجلس رهبر انقلاب
سیل ایران هواشناسی تهران شهرداری تهران باران آتش سوزی هلال احمر سازمان هواشناسی روز معلم پلیس فضای مجازی
خودرو قیمت خودرو قیمت طلا تورم مسکن بانک مرکزی حقوق بازنشستگان بازار خودرو قیمت دلار دلار ایران خودرو ارز
صدا و سیما بی بی سی مهران غفوریان تلویزیون ساواک صداوسیما موسیقی سریال سینمای ایران مسعود اسکویی دفاع مقدس
رژیم صهیونیستی اسرائیل جنگ غزه فلسطین غزه آمریکا روسیه حماس اوکراین نوار غزه انگلیس ایالات متحده آمریکا
پرسپولیس فوتبال استقلال لیگ برتر سپاهان باشگاه پرسپولیس علی خطیر باشگاه استقلال بازی تراکتور جواد نکونام لیگ قهرمانان اروپا
اپل ناسا صاعقه گوگل اینستاگرام عکاسی تلفن همراه
کبد چرب فشار خون چای