راه های پیشگیری از جرایم رایانه ای

در زندگی اجتماعی امروز بشر تحول هایی صورت گرفته و به تاثیر از آن جرایم نیز اشکال متفاوتی به خود گرفته است که جرایم رایانه ای مصداق بارز این تحول ها در زندگی اجتماعی انسان ها می باشد.
با ورود رایانه ها به زندگی شخصی افراد و گسترش فناوری اطلاعات (اینترنت) سوء استفاده از این وسایل اشکال گوناگونی به خود گرفته است که تحت عنوان جرایم رایانه ای از آن بحث می شود.
به گزارش ایسکانیوز از جمله شایع ترین این جرایم که روز به روز نیز افزایش می یابد کلاهبرداری اینترنتی است، البته در کنار آن جرایم دیگری چون جعل کامپیوتری، سرقت اینترنتی، افشای اطلاعات نیز از شایع ترین این موارد است.
● تعریف جرایم رایانه ای
طبق تعریفی که سازمان ملل متحد از این نوع جرایم کرده جرم رایانه ای شامل فعالیت های مجرمانه ای است که ماهیتی سنتی دارند اما از طریق ابزار مدرنی مثل رایانه و اینترنت صورت می گیرد.
از طرف دیگر متخصصان سازمانOECD تعریف متفاوتی از آن چه گفته شد ارائه داده اند، آن ها معتقدند سوء استفاده از رایانه، هر نوع رفتار غیر قانونی، غیر اخلاقی و غیر مجاز مربوط به پردازش خودکار و انتقال داده ها جرم اینترنتی محسوب می شود.
از تعاریف ارائه شده به این نتیجه می رسیم که در حقیقت ماهیت جرم تفاوتی ندارد و این ابزار است که وقوع جرم در بستری جدید را فراهم می کند.
● جرایم سایبر
▪ اینترنت
اینترنت به مجموعه ای از شبکه ها می گویند که از طریق آن شبکه های مختلف رایانه ای توسط سخت افزار و نرم افزارهای مربوط و با قرار دادهای ارتباطی یکسان به یکدیگر متصل می شوند و با اختصاص آدرس های الکترونیکی خاص هر یک از آن ها می توانند به صورت متن ، صدا ، تصویر و حتی فیلم تبادل اطلاعات کنند.
بنابراین اینترنت موجب دسترسی آسان و سریع به حجم عظیمی از اطلاعات در کوتاه ترین زمان ممکن می شود و هر روز در حال گسترش و توسعه می باشد به طوری که امروز مانند اشعه ای نور خود را بر پنج قاره جهان افکنده و دنیای شگفت انگیزی را به وجود آورده است که با ورود در آن می توان مطالب فراوانی در ماهیت شبکه ها و پایگاه آموخته و به تمامی موضوعات موجود و قابل بررسی در جهان دست یافت.سال واقعی پیدایش اینترنت را سال ۱۹۸۳ می دانند چرا که در این سال تغییرات مهمی در کنترل شبکه ها صورت گرفت و بسیاری از شبکه های اروپا و ژاپن ، توسط دروازه هایی به آرپانت وصل شدند.
در سال ۱۹۹۰ آرپانت منحل شد و وظایف آن به ساختار گسترده تری به نام اینترنت محول شد و به دنبال آن ممنوعیت جابه جایی پیام های تجاری نیز برداشته شد و با تبدیل سیستم عامل یونیکس دیگر برنامه کاربردی علمی به واسطه های تحت ویندوز استفاده از اینترنت برای عموم راحت شد و اینترنت کنونی به وجود آمد.
▪ تعریف کلاهبرداری اینترنتی
حال با بیان تعاریف و مقدماتی دراین زمینه می توان به تعریف کلاهبرداری اینترنتی پرداخت.
کلاهبرداری اینترنتی یکی از جرایم موسوم به » جرایم یقه سفیدها « است که با توسعه اینترنت و ارتباطات گسترش یافته است و در یک تعریف ساده از جرایم یقه سفیدها می توان گفت: کسانی که به واسطه موقعیت اجتماعی ، اقتصادی و یا سیاسی خود به حقوق اعضای جامعه تجاوز می کنند در شمار این جرایم قرار می گیرند.
منظور از کلاهبرداری اینترنتی هر گونه کلاهبرداری است که بوسیله برنامه های کامپیوتری و رایانه ای یا ارتباطات شبکه اینترنتی صورت می گیرد مثلا از طریق سایت ها web) پست الکترونیک (e-mail) یا اتاق های گفت وگو (chat rooms)؛ در واقع کلاهبرداری اینترنتی به هر نوع طرح متقلبانه ای گفته می شود که یک یا چند بخش از اینترنت را به کار می گیرد تا درخواست های متقلبانه ای را به منظور بردن اموال و انجام معاملات جعلی با قربانیان احتمالی مطرح سازد.بنابراین مشخص می شود که کلاهبرداری اینترنتی از زمانی رواج پیدا کرد که محیط مجازی مثل محیط اینترنت پا به عرصه وجود گذاشت و حدود ده دهه است که از عمر این جرم می گذرد.
اولین قانونی که در رابطه با جرایم اینترنتی به تصویب رسید در سال ۱۹۸۴ در کشور آمریکا بود که بعد ها در سال های ۱۹۹۴ و ۱۹۹۶ این قانون اصلاح شد.
ممکن است این سوال مطرح شود که آیا کلاهبرداری رایانه ای یا کامپیوتری با کلاهبرداری اینترنتی متفاوت است یا خیر ؟در پاسخ به این سوال باید گفت : قبل از وجود اینترنت کامپیوتر وجود داشته است و کامپیوتر مفهومی قدیمی تر دارد.
کلاهبرداری رایانه ای یا کامپیوتری قبل از به وجود آمدن اینترنت وجود داشته است ولی بعد از این که اینترنت به وجود آمد و محیط مجازی (yberspace) به وجود آمد کم کم اصطلاح کلاهبرداری کامپیوتری به کلاهبرداری اینترنتی تغییر نام پیدا کرد به نحوی که بعضی معتقدند کلاهبرداری رایانه ای همان کلاهبرداری اینترنتی می باشد و این دو اصطلاح را به جای همدیگر به کار می برند.
اما بعضی دیگر معتقدند باید بین این دو اصطلاح تفاوت قائل شد و بطوری که باید کلاهبرداری رایانه ای یا کامپیوتری را اعم از کلاهبرداری اینترنتی تلقی کنیم پس از این حیث کلاهبرداری رایانه ای مفهومی عام نسبت به کلاهبرداری اینترنتی دارد.
● پیشگیری و مقابله
با توجه به این که در این زمینه با محدودیت قوانین و منابع لازم روبه رو هستیم، امید است قانون گذار فعلی ما با توجه به توسعه تکنولوژی که امروز دیگر مرزی را نمی شناسد و قوانین ملی دیگر نمی تواند کارایی لازم را از خود نشان دهد به تدوین و تصویب قوانین جامع که همگام با اصول بین المللی باشد، بزند که خود این امر نیز مستلزم رعایت شرایطی خاص می باشد تا از این طریق بتوان به پیشگیری ومقابله مؤثر با جرایم رایانه ای پرداخت. این شرایط عبارتند از :
الف) دسترسی به فناوری های بازدارنده که این کار مستلزم محیط نظارتی متناسب است.
ب) آگاهی از خطرات بالقوه امنیتی و روش مقابله با آن ها
ج) وجود موازینی برای قانون گذاری ماهوی و شکلی با ملاحظه فعالیت های کیفری داخلی و بین المللی.
ه) همکاری مناسب میان تمام عوامل دخیل ، شامل کاربران و مصرف کنندگان بخش صنعت ، مراکز انتظامی و حفاظت اطلاعات . این کار برای پی جویی جرایم اینترنتی و حفظ امنیت عمومی ضروری است.
بنابراین بخش های مختلف ( کاربران و مصرف کنندگان و بخش صنعت و ...) باید در چارچوب وظایف و ضوابط مشخص عمل کند .
دولت ها بدانند که نیازهای مجریان قانون ممکن است موانعی در بخش صنعت و غیره به وجود آورد بنابراین باید با اقدامات مناسب سعی در به حداقل رساندن این موانع کنند.
● سخن آخر
نبود قانون در عرصه سایبر همچون دیگر عرصه ها و مظاهر پیشرفت بشری به هرج و مرج می انجامد درست شبیه به آیین نامه رانندگی، روز اولی که خودرو ساخته شد کسی به مقررات آن توجه نمی کرد و لی امروزه کمتر کسی نافی لزوم مقررات رانندگی است اگر امروز مقررات رانندگی کان لم یکن تلقی شود چه روی می دهد.
قوانین عرصه فناوری اطلاعات هم همین طور هستند اگر قانونی نباشد کدام آدم عاقلی می تواند خطر سرمایه گذاری در این عرصه را بپذیرد وکدام یک از شما در جایی سرمایه گذاری می کنید که پیوسته مورد تاخت و تاز ناقضان مال و حیثیت افراد می شوند و هیچ قانونی برای جلوگیری و توبیخ آن ها وجود ندارد.
آیا شما ریسک رفتن به خیابان و رانندگی را می پذیرید؟ بر این اساس در لایحه ای که تحت عنوان جرایم رایانه ای توسط دولت تقدیم مجلس شد و بیشتر عناوین مجرمانه هر دو دسته مذکور در لایحه جرم انگاری شده است البته غیر بخشی که در لایحه مربوط به جرم انگاری جرایم مذکور است بخش دیگری نیز که مشتمل بر آیین دادرسی ونحوه رسیدگی به جرایم رایانه ای ودیگر جرایمی که ناشی از توسعه کاربری فناوری اطلاعات است در این لایحه دیده می شود.

منبع : روزنامه خراسان