خورشید بر سر نیزه‌ها

تاسیس تاریخ برای مسلمانان در زمان خلافت خلیفه دوم مسلمین و با مشورت علی (ع) در سال شانزدهم هجری صورت گرفته است. مبدا تاریخ را هجرت پیامبر و ماه نخست آن را محرم، سالی كه هجرت روی داده بود گرفتند... علت نامگذاری این ماه آن بود كه در ایام جاهلیت، جنگ در این ماه را حرام می دانستند.
در دوم ماه محرم الحرام سال ۶۱ هجری كاروان حضرت امام حسین (ع) وارد كربلا شد و سپاهیان دشمن كه هر روز بر تعدادشان افزوده می شد در روزهای تاسوعا و عاشورا كه روز نهم و دهم محرم می باشد او و یارانش را به شهادت رساندند. پیشوای هشتم شیعیان امام رضا(ع) درخصوص این ماه فرمود: در جاهلیت، حرمت این ماه نگاه داشته می شد و در آن نمی جنگیدند ولی در این ماه، خون های ما را ریختند و حرمت ما را شكستند و فرزندان و زنان ما را اسیر كردند و خیمه ها را آتش زدند و غارت كردند و حرمت پیامبر را درباره ذریه اش رعایت نكردند...
آیت الله میرزا جواد ملكی تبریزی در «مراقبات» نوشته است: «كودكانم را می دیدم كه در دهه نخست ماه محرم غذا نمی خوردند و به نان خالی اكتفا می كردند كسی هم به آنان نگفته بود ماه محرم شروع شده است گمان می كنم عشقی درونی آنان را برمی انگیخت.» به همین دلیل ماه محرم با حادثه عاشورا عجین شده است و فرا رسیدن آن دلها را پر از غم می سازد و پیروان و شیفتگان امام حسین (ع) از اول محرم، محافل و مجالسی را سیاهپوش كرده، به یاد آن امام شهید به عزاداری می پردازند...
یكی از جنبه های حادثه كربلا بعد عاطفی است می دانیم كه كربلا به دلیل وضعیت خاص خود در به شهادت رسیدن بیش از شانزده تن از خاندان رسالت و نیز كیفیت خونبار آن زخمی عمیق و پردامنه بر قلب جامعه شیعه ایجاد كرد. حادثه از هر جهت جدی و قابل ملاحظه بود. اثر عاطفی آن بلافاصله در شیعه پدیدار شد توابین نخستین گروهی بودند كه تحت تاثیر این قضیه قرار گرفتند و از آنجا كه خود را مقصر می دیدند بدون آن كه اندیشه سیاسی روشنی داشته باشند خود را در معرض شهادت قرار دادند. می دانیم كه آنان قبل از رفتن به سوی شام از كوفه بر سر مزار امام حسین (ع) آمدند و طی چند روز به گریه و زاری پرداختند...
با نگاهی به آنچه در احادیث امامان (ع) درباره اقامه عزا و زیارت مرقد امام حسین (ع) وارد شده می توان دریافت كه به سرعت بعد عاطفی كربلا جای خود را در جامعه شیعه باز كرد. و حتی گروه هایی از سنیان را نیز به خود جذب كرد و به مرور عزاداری سالانه آغاز شد. ادبیات شیعی نیز تحت تاثیر این قضیه و سایر رخدادهای خونینی كه برای شیعیان پیش آمد... ادبیاتی مبتنی بر «مرثیه» شد. حجم عظیم كتاب های نوشته شده در این رابطه با عنوان مقاتل از ابتدا با كتاب «مقتل الحسین» نوشته لوط بن یحیی ازدی (متوفای ۱۵۷ قمری) تا كتاب «نفس المهوم فی مصیبته سیدنا الحسین المظلوم» نوشته مرحوم حاج شیخ عباس قمی محدث بزرگ معاصر نشان از صحت این مدعا است.
از آن پس نام امام حسین (ع) با گریه بود و عاشورا مهم ترین حادثه غمگینانه در تاریخ به شمار می آمد گریه برای امام ثوابی بی اندازه و رفتن به زیارت مرقد امام حسین (ع) پاداشی فزون از حد داشت این بعد عاطفی كم كم توسعه یافت و ایام وفات سایر امامان نیز به عنوان ایام عزا مطرح شد.
شیعیان در بزرگداشت شهدای كربلا، هر روز از دهه اول ماه محرم را مختص به یكی از بزرگان این نهضت جاویدان می دانند.
▪ روز اول محرم: مسلم ابن عقیل (ع)
▪ روز دوم محرم: ورود كاروان به كربلا (ورودیه)
▪ روز سوم محرم: حضرت رقیه (ع)
▪ روز چهارم محرم: حضرت حر و اصحاب (ع) - طفلان زینب (علیها السلام)
▪ روز پنجم محرم: اصحاب و عبدالله ابن الحسن (ع)
▪ روز ششم محرم: حضرت قاسم ابن الحسن (ع)
▪ روز هفتم محرم: روضه عطش و علی اصغر (ع)
▪ روز هشتم محرم: حضرت علی اكبر (ع)
▪ روز نهم محرم: روز تاسوعا - حضرت ابوالفضل العباس (ع)
▪ روز دهم محرم: روز عاشورا - حضرت اباعبدالله الحسین (ع) - حضرت زینب علیها السلام و شام غریبان
▪ روز یازدهم محرم: حركت كاروان از كربلا
▪ روز دوازدهم محرم: ورود كاروان به كوفه

محمد رضا هادیلو

منبع : روزنامه جوان