مشکلات فوکویاما

از فحوای كلام فوكویاما در مقاله جدیدش در opendemocracy.net كه در عین حال به عنوان موخره بر چاپ جدید كتاب معروفش «پایان تاریخ و...» نیز منتشر شده چنین به نظر من می رسد كه او به این مسئله آگاهی یافته كه اتحادیه اروپا در مسیری دموكراتیك به جلو نمی رود و این كه گرایش های موجود در آن كه برای اولویت دادن به «حقوق گروه ها» در برابر حقوق فردی در حال افزایش است اتحادیه اروپا را در مسیر برخورد با فلسفه روشنگری قرار می دهد دقیقا همان مسیر برخوردی كه توسط كمونیست ها و فاشیست ها پیشتر از این انتخاب شده بود و دیگر این كه نوع دیوان سالاری موقر اما بی نیاز از پاسخ دهی كه اتحادیه اروپا در تلاش ایجاد آن است در سراسر قاره دقیقا نقطه مقابل آرمان هایی است كه در قانون اساسی ایالات متحده تقدیس می شود. فوكویاما میان تروریست های اسلامی با كسانی كه تا به امروز در تاریخ اروپا و در میان خود دیده ایم شباهت هایی می بیند: با بلشویك ها، ناسیونالیست های افراطی، هیچ انگارهای بادر ماینهوف. همه آنها در واكنش به جهان مدرن با هم مشترك هستند و همه شان در جست وجوی یك جامعه ناب و الینه نشده از خود بی خود نشده هستند، جامعه ای كه مطابق با سید قطب در «سایه قرآن» می روید. و پاسخ من به آن چنین است: بله و نه. فوكویاما این نظریه را كه لیبرال دموكراسی از مسیحیت نشٲت گرفته است به ساموئل هانتینگتون نسبت می دهد و این كه از این رو هیچ گونه قانون جهانشمول برای تاریخ وجود ندارد كه مطابق با آن جوامع بشری در همه جا همراه با تفوق اقتصادی در حال رشد خود به مسیر لیبرال دموكراسی بروند. دلایل فوكویاما برای نپذیرفتن این نظریه آنقدر ها هم قانع كننده نیست. آن گونه كه او معتقد است، افراط گرایی قرائتی است از «سیاست های هویت سازی مدرن»، اما این توضیحی كافی برای موضع و نگرش او نیست. اصول و عقاید حزب محافظه كار انگلیس نیز قرائتی از «سیاست های هویت سازی مدرن» است اما این حزب به طور كل نگرش فلسفه روشنگری درباره جدایی میان حوزه عمومی و خصوصی را می پذیرد و علاوه بر آن به قانون سكولار و نهادهای آزاد كاملا وفادار است و هرگز یك تروریست هم به وجود نیاورده است.مسیح به ما آموخت كه بر چنین چیزهایی غلبه كنیم و بهای آن گونه بودن را هم خود پرداخت. شاید این تاثیر طولانی مدت فداكاری او است كه باعث شده تاریخ اروپا تا این اندازه زیاد به یك جریان از رهایی دائمی از حقایق ناخوشایند زندگی شباهت داشته باشد. اما این واقعیت فقط می تواند همان نظریه ای را تایید كند كه فوكویاما آن را به هانتینگتون نسبت می دهد: این كه پیشروی تاریخ به سوی لیبرال دموكراسی دستاورد محلی فرهنگ مسیحی است.
منبع: ایران امروز
راجر اسكروتن
ترجمه: علی محمد طباطبایی

منبع : روزنامه شرق