میزان میرائی شیرخواران (Infant Mortality Rate-IMR)

ميزان ميرائى شير خواران (I.M.R) را چنين تعريف کرده‌اند: نسبت مرگ‌هاى ثبت‌شدهٔ شيرخواران در يک سال معين بر شمار مواليد زندهٔ ثبت شده در همان سال، اين نسبت به طول معمول به‌صورت ميزان در هزار تولد زنده بيان مى‌شود، طبق فرمول زير:

I.M.R = (h / s) = 1000

h = شمار مرگ کودکان از يک سال در يک سال معين

s = شمار مواليد زنده در همان سال

جمعيت‌شناسان مرگ و مير شيرخواران را چنين بيان مى‌کنند: شاخص بسيار حساس براى وضع سلامت و سطح زندگى مردم. ميرائى شيرخواران به‌علل زير توسط جمعيت‌شناسان مورد توجه جداگانه‌اى قرار مى‌گيرد:

۱. ميرائى شيرخواران بزرگ‌ترين رقم ميرائى يک گروه سنى است؛

۲. مرگ در اين سن به‌علت مجموعهٔ ويژه‌اى از بيمارى‌ها و حالاتى است که بزرگسالان يا کمتر با آنها مواجه مى‌شوند يا کمتر در برابر آنها آسيب‌پذير هستند؛

۳. ميرائى شيرخواران از اجراء برنامه‌هاى بهداشتى ويژه زودتر و به‌طور مستقيم متأثر مى‌شود و از اين‌رو تندتر از ميزان کلى ميرائى تغيير مى‌يابد.

در هشتاد سال گذشته ميرائى شيرخواران در سراسر جهان کاهش دائم داشته. اين کاهش به‌عوامل زير نسبت داده شده است: بهبود استانداردهاى زندگي، مبارزهٔ بهتر با بيمارى‌هاى واگيردار، پيشرفت‌هاى به‌دست آمده در دارودرماني، آنتى‌بيوتيک‌ها و حشره‌کش‌ها، تغذيهٔ بهتر و بهبود خدمات مامائى و ديگر مراقبت‌هاى بهداشتي.

در کشورهاى رو به رشد ميرائى شيرخواران هم‌چنان بالا و بين ۱۰۰ تا ۲۰۰ يا بيشتر به‌ازاء هزار تولد زنده است. در کشورهاى پيشرفته اين رقم ۱۵ و کمتر و گاهى کمتر از ده است و سطح کمتر از ده در همين چند سال پيش بدون پيشرفت‌هاى انقلابى در پريناتولوژى دست‌نيافتنى مى‌کرد. ژاپن هم به‌عنوان يکى از کشورهائى که کمترين ميزان ميرائى شيرخواران - شش در هزار تولد زنده در سال ۱۹۸۵ - را دارند، سر بلند کرده است. جمعيت‌شناسان بر اين باور هستند که ميزان ميرائى شيرخواران تا جائى خواهد رسيد که کاهش بيشتر آن روز به‌روز دشوارتر خواهد شد. هر گونه کاهش بيشتر در ميرائى شيرخواران در کشورهاى پيشرفته به پيشگيرى از بيمارى‌هاى مادرزادى و نا‌هنجارى‌ها بستگى خواهد داشت.