|
|
| |
نام فارسى |
|
اسيد اسکوربيک (ويتامين سي) |
|
|
| |
نام انگليسى |
|
ASCORBIC ACID (Vitamin C) |
|
|
| |
نام تجارى دارو |
|
Arco-Cee, Ascorbicap, Cebid, C-Long, Cenolate, Cemil-1000, Cevalin, Vevito, Vita Cee |
|
|
| |
گروه دارويى |
|
ويتامين C |
|
|
| |
گروه شيميايى دارو |
|
ويتامين‌ها |
|
|
| |
مكانيسم اثر |
|
ويتامين C ويتامين محلول در آب است كه از اجزاء ضرورى براى ساخت و نگهدارى كلاژن و بافت محيطى بين سلولى است. باعث تقويت سيستم ايمنى و افزايش سرعت بهبود زخم مي‌شود. همچنين از تشكيل نيتروزآمين‌ها و نيتروز اوره‌هاى كارسينوژن جلوگيرى مي‌كند. آنتي‌اكسيدان قوى و عامل احياءكننده مؤثر در فعاليت‌هاى آنزيمى سلول و فرآيندهاى نقل و انتقال الكترون است. در متابوليسم كربوهيدرات، تبديل اسيدفوليك به اسيدفولينيك، متابوليسم فنيل‌آلانين و تيروزين، تبديل ترانس‌فرين پلاسما به فريتين كبد و تشكيل سروتونين در بدن دخالت دارد. |
|
|
| |
موارد مصرف |
|
پيشگيرى و درمان اسكوروي، كمك به درمان سوختگي‌هاى شديد، بهبودى شكستگى يا زخم، بيماري‌هاى مزمن و اسيدي‌كردن ادرار. |
|
|
| |
ميزان مصرف |
|
درمان اسكوروي:
بالغين: بسته به نياز روزانه 100mg تا 2gr از راه خوراكي، زيرجلدي. عضلانى و يا وريدى تجويز مي‌شود. سپس مي‌توان با دوز نگهدارنده 50mg/day ادامه داد.
كودكان: بسته به نياز بيمار روزانه 100 تا 300mg از راه خوراكي، زيرجلدي، عضلانى و يا وريدى تجويز مي‌شود. سپس مي‌توان با دوز نگهدارندۀ 35mg/day ادامه داد.
نوزادان: روزانه 50 تا 100mg از راه خوراكي، عضلاني، وريدى و يا زيرجلدى تجويز مي‌شود.
سوختگي‌هاى شديد، بهبود زخم يا بيماري‌هاى مزمن:
بالغين: روزانه 200 تا 500mg از راه خوراكي، زيرجلدي، عضلانى و يا وريدى تجويز مي‌شود.
كودكان: روزانه 100 تا 200mg از راه خوراكي، زيرجلدي، عضلانى و يا وريدى تجويز مي‌شود.
پروفيلاكسي:
بالغين: 45 تا 60mg/day از راه خوراكي، عضلاني، وريدى و يا زيرجلدي.
كودكان: 20 تا 50mg/day از راه خوراكي، عضلاني، وريدى و يا زيرجلدي.
اسيدي‌كردن ادرار:
بالغين: 4 تا 12g/day از راه خوراكي، عضلاني، وريدى و يا زيرجلدى به‌مدت 7-4 روز.
موارد منع مصرف:
حساسيت مفرط به دارو، مصرف سديم اسكوربات در بيماران تحت محدوديت سديم، مصرف كلسيم اسكوربات در بيماران دريافت‌كننده ديژيتال، حاملگى (گروه C). |
|
|
| |
توضيحات دارو |
|
عوارض جانبي:
دستگاه عصبي: سرگيجه (ناشى از تزريق سريع وريدي).
پوست: درد در محل تزريق.
گوارشي: اسهال، سوزش سردل، كرامپ شكمي.
خوني: آنمى هموليتيك حاد (بيماران با كمبود G6PD)؛ تخريب سلول داسي‌شكل.
ادرارى - تناسلي: افزايش دفع ادرار، اورتريت، سوزش ادرار، كريستالوري، هيپراوريسمي.
ديگر موارد: بي‌خوابي، سردرد، تخريب دندان‌ها با مصرف طولانى قرص‌هاى جويدني، ترومبوز وريد عمقى در محل تزريق.
(عوارض فوق عمدتاً در مقادير زياد داروئى به‌وجود مي‌آيد).
احتياطات:
دوز بالاى دارو در بيماران با کمبود G6PD، آنمى سلول داسى شکل، سنگ‌هاى کليوى و نقرس.
فارماکوکينتيک: جذب خوراکي: کامل. شروع اثر: ۲ روز تا ۳ هفته. دفع: کليوى (هنگامى که از آستانه کليوى mg/dl ۱/۴ بيشتر است).
تداخلات داروئي: باعث کاهش اثر ضد انعقادي‌هاى خوراکى مي‌شود؛ مصرف سيگار، ساليسيلات و پريميدون نياز به Vit C را افزايش مي‌دهند.
ملاحظات پرستاري:
پيگيرى آزمايشگاهي:
ـ خوني: اندازه‌گيرى G6PD، بررسى لازم از نظر آنمى داسى شکل.
ـ ادراري: U/A، اندازه‌گيرى اسيد اوريک خون.
توصيه‌ها:
ـ با آزادشدن co2 در نگهدارى دراز مدت دارو، فشار درون آمپول افزايش مي‌يابد. بنابراين در باز کردن آمپول‌ها احتياط کنيد.
ـ ويتامين C تزريقى در معرض نور به‌تدريج تيره مي‌شود اما تغيير رنگ جزئى تأثيرى در اثر درمانى آن ندارد.
ـ اسيد اسکوربيک تزريقى را مي‌توان به‌صورت رقيق شده يا رقيق نشده با سرعت ۱۰۰mg/min تجويز کرد.
ـ محلول خوراکى را مي‌توان با غذا مخلوط کرد.
روش تهيه / تجويز:
ـ قرص‌هاى جوشان را بايد در يک ليوان آب حل کرد و بلافاصله مصرف نمود.
ـ دارو را در ظروف غيرفلزى مقاوم در برابر هوا، دور از حرارت و نور خورشيد در دماى ۳۰ـ۱۵ درجه سانتي‌گراد نگهدارى کنيد.
ارزيابى باليني:
پاسخ درماني: بهبود زخم‌هاى مخاطى و پوستي.
افزايش سرعت ترميم شکستگى استخوان در عکس راديولوژي.
کاهش PH ادرار.
آموزش به بيمار و خانواده:
ـ دوزهاى بالاى دارو در حاملگى باعث ايجاد اسکوروى جهشى در نوزاد مي‌شود.
ـ مقادير زياد دارو بايد در نوبت‌هاى متعدد مصرف شود؛ طى مدت معين اضافه داروى جذب نشده از طريق ادرار دفع مي‌شود.
ـ افراد سيگارى و افراد مصرف کننده قرص ضدباردارى نياز به مصرف ويتامين بيشترى به‌صورت مکمل دارند.
ـ بهتر است خانواده براى تأمين ويتامين C لازم به منابع غذائى طبيعى توجه بيشترى نشان دهد تا دارو.
ـ ويتامين C مي‌تواند باعث افزايش توان جذب آهن شود. |
|
|
|
