رازیانه گیاهی است معطر، علفی و دوساله كه ارتفاع آن تا ۲ متر می‌رسد ساقه آن دارای شیارهای هم‌دریف و موازی می‌باشد برگ‌های آن نازك و نخی مانند شوید است گل‌های رازیانه زرد و به‌صورت خوشه در انتهای ساقه ظاهر می‌شود. بوته رازیانه كوچك و به طول حدود ۸ میلی‌متر و عرض ۳ میلی‌متر بوده و دارای بوئی معطر و طعمی شیرین می‌باشد. رازیانه در مناطق مدیترانه‌ای به خوبی رشد می‌كند و در ایران در مناطق شمالی كشور در دامنه‌های كوه‌های البرز به‌طور خودرو می‌روید.
تركیبات شیمیائی
رازیانه دارای حدود ۱۰% روغن، كمی مواد قندی و مسویلاژ و حدود ۴% اسانس می‌باشد. روغن رازیانه دریا ۴% اسید پال میتیك، ۲۲% اسید اولیئك، ۱۴% اسید لینوئیك و ۶۰% اسید پتروسلینیك می‌باشد. اسانس رازیانه که از تقطیر میوه آن به‌وسیله بخار آب به‌دست می‌آید مایعی است زرد.
جدول مواد موجود در صد گرم برگ رازیانه تازه
آب
۹۰ گرم
پروتیئن
۲/۵ گرم
چربی
۰/۴ گرم
مواد نشاسته‌ای
۴/۵ گرم
كلسیم
۱۰۰ میلی گرم
فسفر
۵۰ میلی گرم
آهن
۲/۵ میلی گرم
پتاسیم
۴۰۰ میلی گرم
ویتامین آ
۳۵۰۰ واحد
ویتامین ث
۳۰ میلی گرم
خواص داروئی
۱. رازیانه از نظر طب قدیم ایران گرم و خشك است. ریشه رازیانه گرم‌تر از بقیه قسمت‌های گیاه است.
۲. رازیانه اثر زیاد كنده شیر را در زنان شیرده دارد و بدین منظور می‌توان از دم‌كرده رازیانه استفاده كرد.
۳. اشتها‌آور و مقوی است.
۴. نفخ و گاز معده را از بین می‌برد.
۵. قاعده‌آور است.
۶. برگ‌های رازیانه ادرار‌آور است.
۷. جوشانده ریشه رازیانه ملین مسهل است.
۸. روغن تخم رازیانه كرم روده را از بین می‌برد.
۹. حالت تهوع را بر طرف می‌كند.
۱۰. برای برطرف كردن آسم، سرفه و تنگی نفس از دم‌كرده تخم رازیانه به مقدار سه فنجان در روز استفاده كنید.
۱۱. برای رفع اسهال رازیانه را با زیره سبز به نسبت مساوی دم كرده و به مریض بدهید.
۱۲. می‌توان از رازیانه داروی ضد نفخ به‌صورت زیر تهیه كرد:
۵ گرم پودر انیسون و ۵ گرم پودر زیره كرمان، ۵ گرم پودر تخم گشنیز و ۵ گرم پودر رازیانه را با هم مخلوط كرده در یك لیتر آب جوش بریزید و آن را به مدت ۱۰ دقیقه دم كنید سپس آن را صاف كرده و كم كم بنوشید.
۱۳. رازیانه به علت داشتن هورمون زنانه رشد دخترها را جلو می‌اندازد.
۱۴. رازیانه مغز را فعال می‌كند.
۱۵. ریشه رازیانه دارای كومارین Coumarin می‌باشد. چون این ماده رقیق‌كننده خون است بنابراین آنهائی كه مبتلا به تصلب شرائین یا انسداد رگ‌ها هستند می‌توانند از جوشانده ریشه رازیانه استفاده كنند.
۱۶. دردهای مفاصل را برطرف می‌كند.
۱۷. اشتها را زیاد می‌كند.
۱۸. برای از بین بردن درد آرتروز روغن رازیانه را در محل درد بمالید.
طرز استفاده
ـ دم كرده رازیانه: مقدار یك قاشق چایخوری رازیانه را كوبیده و در یك لیوان آب جوش بریزید و آن را به مدت ۱۰ دقیقه دم كنید.
ـ شراب رازیانه: ۴۰ گرم رازیانه را در یك لیتر شراب بریزید و به مدت یك هفته بگذارید بماند سپس آن را صاف كرده و در شیشه در بسته نگهداری كنید. مقدار مصرف شراب رازیانه دو قاشق چایخوری بعد از غذا است.
ـ دم كرده برگ رازیانه: ۳۰ گرم برگ رازیانه را در یك لیتر آب جوش ریخته و به مدت ده دقیقه دم كنید. این دم كرده مقوی اعصاب بوده و هضم غذا را سریع می‌كند.
مضرات
رازیانه چون گرم است بنابراین برای گرم‌مزاج‌ها خوب نیست و این‌گونه افراد باید آن را با سكنجبین بخورند به‌طور که زیاده‌روی در مصرف رازیانه معده را سست كرده و تشنج می‌آورد.
