|
| چشمهٔ معدنى ميناس، دهكده ميناس، سلماس
|
|
| چشمهٔ ميناس در روستاى ميناس (جنوب شرقى سلماس) واقع شده است. حوضچهٔ طبيعى اين چشمه تقريباً مثلثى شکل و رأس آن در جهت شمال و قاعده‌اش ۹ متر است. دو ضلع طرف راست و چپ چشمه به ترتيب ۱۸ و ۲۰ متر است. قسمت اعظم آب در ناحيهٔ جنوب غربى حوض با گاز خارج مى‌شود. عمق حوض در اين ناحيه تقريباً دو متر ، ولى عمق نقاط ديگر آن کمتر است. آب حوض از قسمت شمالى آن خارج مى‌شود و مقدار آن نيز نسبتاً زياد است که در زمين‌هاى اطراف فرو مى‌رود و باتلاقى را به وجود مى‌آورد. منظرهٔ آب در حوض کدر و رنگ آن زرد است.
|
|
| بررسى‌هاى به عمل آمده نشان مى‌دهد که آب اين چشمه در رديف آب‌هاى معدنى بيکربنات کلسيک و منيزين گازدار و آهن‌دار سرد است.
|
|
| چشمهٔ معدنى نمك دره، سرخه، سمنان
|
|
| چشمهٔ نمک دره يکى ديگر از چشمه‌هايى است که در شش کيلومترى جنوب شهر سرخه و در کنار روستاى بيابانک قرار دارد. آب اين چشمه از گنبدهاى نمکى جارى است و مردم براى استفاده از آن در چاله‌هايى که اطراف آن را لايه‌هاى ضخيم نمک پوشانده است استحمام مى‌کنند. ميزان غلظت نمک آن به حدى است که به هيچ عنوان نمى‌توان سر را به زير آب فرو برد.
|
|
| مردم معتقدند که آب چشمهٔ نمک دره براى درمان درد کمر و درد پا مفيد است.
|
|
| چشمهٔ معدنى نوايى، دهكده نوايى، خوى
|
|
| دهکدهٔ نوايى در شمال شرقى خوى و ۹ کيلومترى جادهٔ خوى - تبريز واقع شده است و چشمهٔ معدنى نيز در کنار آن قرار دارد.
|
|
| مظهر چشمهٔ معدنى نوايى ، در کنارهٔ شرقى بستر رودخانه واقع شده است و آب آن از نقاط مختلف کنارهٔ شرقى به طول تقريباً ۵۰ متر از زمين خارج مى‌شود و در بعضى نقاط حوضچه‌هاى کوچکى به قطر ۴۰ سانتىمتر به وجود آورده است. ماسه‌هاى بستر رودخانه در اين ناحيه در اثر قشرى از کربنات سفت شده‌اند و در سطح آب‌هاى راکد نيز قشر نازک کربنات ديده مى‌شود. آبدهى اين چشمه خيلى کم و در حدود ۲ ليتر در دقيقه است. اين آب در رديف آب‌هاى معدنى کلروره بيکربنات مخلوط و سولفات کلسيک و منيزين گازدار سرد قرار دارد.
|
|
| چشمهٔ معدنى هفتابه، دهكده هفتابه، اروميه
|
|
| چشمهٔ معدنى هفتابه ، حدود ۵۰ کيلومترى جنوب غربى اروميه در دهستان مرکور و يک کيلومترى شرق دهکدهٔ هفتابه قرار دارد؛ آب با فشار و گاز به صورت استوانه‌اى که قطر قاعدهٔ آن تقريباً ۳۰ سانتىمتر است ، خارج مى‌شود و در حدود ۱۰ سانتىمتر از سطح آب بالا مى‌رود و فرو مى‌ريزد. حوضچه طبيعى در کنارهٔ بستر رود به وجود آمده و با تکه سنگ‌هاى بزرگى از رودخانه جدا شده است. از نقاط مختلف اين حوضچه و برخى نقاط کنار بستر رودخانه ، گازهايى خارج مى‌شود. فشار آب چشمه به حدى است که آب رودخانه به اين حوضچه وارد نمى‌شود. در قسمت چپ حوضچه ديوارى از تخته‌سنگ‌هاى بزرگ وجود دارد. ديوار سمت راست رودخانه در اين ناحيه از سنگ‌هاى آهکى تشکيل شده و آب رودخانه قسمتى از پايهٔ آن را از بين برده است. به طورى که ديوار بستر به طرف رودخانه جلو آمده است. مقدار آب چشمه زياد است ، ولى چون اين حوضچه و مظهر آن در کنار رودخانه واقع شده است ، ميزان آبدهى چشمه را نمى‌توان به آسانى تعيين کرد.
|
|
| نتيجهٔ بررسى و آزمايش‌هايى که از آب چشمه هفتابه به عمل آمده ، نشان مى‌دهد که آب اين چشمه در رديف آب‌هاى بيکربنات مخلوط (کلسيک ، منيزين و سديک) و گازدار گرم است.
|
|
| چشمهٔ معدنى وننق زنجان، روستاى وننق، زنجان
|
|
| اين چشمه در حدود ۲۱ کيلومترى جادهٔ زنجان - ميانه و در دهکدهٔ وننق واقع شده است و راه آن از ميان کشتزارها و تپه‌‌هاى متعدد مى‌گذرد. چشمه بر بالاى تپه‌اى که ۲۰۰ متر ارتفاع دارد ، قرار گرفته است.
|
|
| عرض يک متر است که آب آن از شمال غربى حوضچه خارج شده و در مجراى باريکى سرازير مى‌شود و آبدهى آن در حدود ۷ ليتر در دقيقه است؛ مظهر دوم يک حوضچهٔ مربع‌شکل در ابعاد ۲/۵×۲/۵ متر است و عمق آن ، در حدود يک متر است و اطراف آن را سنگ‌چين کرده‌اند. قسمت اعظم آب در سمت جنوبى اين حوضچه از زمين خارج مى‌شود و در مجراى کوچکى سرازير مى‌شود و آبدهى آن در حدود ۱۰ ليتر در دقيقه است.
|
|
| بررسى و آزمايش آب دو چشمهٔ آب‌معدنى وننق نشان مى‌دهد که آب اين چشمه ، در رديف آب‌هاى معدنى سولفاتهٔ کلسيک گرم است.
|
|
| آب‌هاى سولفاتهٔ کلسيک گرم ، يون‌‌هاى خود را از لايه‌هاى سنگى مجاور خود در زير زمين مى‌گيرند. ادرارزايى و يارى رساندن به دفع مواد زايد بدن و تأثير بر کبد و مجارى صفرايى از خاصيت‌هى اين آب‌ها هستند. حمام کردن در اين آب‌ها ، علاوه بر آرام‌بخشى ، مى‌تواند در کاهش دردهاى عصبى ، عصبى - مفصلى و درمان روماتيسم مؤثر باشد.
|
|
| ميزان فلوئور در آب چشمهٔ معدنى وننق ۵ ميلى‌گرم در ليتر است و آشاميدن متوالى آن ، به خصوص در اشخاص کمتر از ۱۶ سال ، ممکن است موجب بيمارى فلوئوروز در آنان شود.
|
|
| آب جويبار تنگهٔ بالايى چشمه ، سطحى است و از نظر شيميايى ، در رديف آب‌هاى بيکربناته و سولفاتهٔ کلسيک و منيزين سرد و نسبتاً سنگين است.
|
|
| چشمه‌هاى ديگر آب‌گرم و آب‌معدنى استان زنجان عبارت‌اند از:
|
|
| - چشمهٔ آب‌گرم روستاى آرکوين در بخش ايجرود جادهٔ بيجار.
|
| - چشمهٔ آب‌گرم روستاى ابدال در جنوب غربى جادهٔ زنجان - تبريز.
|
| - چشمهٔ آب‌گرم روستاى گرماب در جنوب شرقى قيدار.
|
| - چشمهٔ آب‌گرم ميانج و حلب در انگوران.
|
| - چشمهٔ آب‌معدنى اللّه‌بلاغى در نزديکى روستاى ماهان ، بخش طارم زنجان.
|
| - چشمهٔ آب‌معدنى روستاى ينگجه در بخش ماه‌نشان.
|
|
|
|
| اين چشمه در شمال شرقى کنگاور قرار دارد و آب محلهٔ شهر‌آباد را تأمين مى‌نمايد.
|
|
|
|
| اين چشمه در مناطق کوهستانى و سردسير شمال غربى سمنان قرار دارد و راه ارتباطى آن از طريق جاده سمنان - فيروزکوه است.
|
|
| اين منطقه پوشيده از ارتفاعات بلند است و آب و هوايى سرد دارد. بارندگى آن بيشتر به صورت برف است که از اواسط پائيز تا اوايل بهار منطقه را مى‌پوشاند. در اين منطقه ، سه چشمه وجود دارد که دو چشمه در کف دره و ديگرى در دامنهٔ آن واقع شده است. آب اين سه چشمه در مجموع در حدود ۸۰-۷۰ ليتر در ثانيه است. بخشى وسيع از زمين‌هاى کف اين دره ، پوشيده از چمن است. علاوه بر اين سه چشمه ، چشمه‌هاى ديگرى نيز وجود دارد که ميزان آبدهى آنها کمتر است.
|
|
| کمى پايين‌تر از اين چشمه‌ها ، استخر خاکى به وسعت تقريبى ۱۵۰ مترمربع وجود دارد که آب هر سه چشمه از يک طرف داخل آن مى‌ريزد و از طرف ديگر آن خارج مى‌شود.
|
|
|
|
| چشمهٔ معدنى ورجوى در فاصله ۸/۵ کيلومترى جنوب مراغه از زمين خارج مى‌شود. آب چشمه وارد حوضچه‌اى مى‌شود و سپس ، به رودخانهٔ مجاور آن مى‌ريزد. مظهر چشمه در ميان سنگ‌هاى آهکى مجاور رودخانه قرار دارد که آب آن همراه با گاز از زمين خارج مى‌شود. آبدهى چشمه حدود دو ليتر در ثانيه است و در رديف آب‌هاى معدنى بيکربناته کلسيک و منيزين گازدار و آهن‌دار سرد است. آب اين چشمه ، که مزه‌اى گزنده دارد ، زلال است. حرارت آن در سرچشمه ۱۹ درجه سانتى‌گراد و ارتفاعش ۱۳۶۰ متر از سطح دريا است.
|
|
|
|
| اين چشمه در جنوب غربى گچ‌سر و شمال غربى دهکدهٔ وله قرار دارد و فاصلهٔ آن تا هتل گچ‌سر دو کيلومتر است.
|
|
| آب چشمه از گروه آب‌هاى بى‌کربناتهٔ کلسيک گوگردى سرد است که گوگرد آن از احياء سولفات حاصل مى‌شود. اين نوع آب‌ها در درمان بيمارى‌هاى جلدى ، مجارى تنفسى و روماتيسم مؤثراند.
|
|
| چشمهٔ يله‌گنبد، روستاى يله‌گنبد، قاقازان، قزوين
|
|
| اين چشمه در روستاى يله‌گنبد قاقازان ، در شمال غربى قزوين قرار دارد. اين چشمه در کف دره‌اى از زمين مى‌جوشد. شمال دره از سنگ‌هاى آذرين ، و جنوب آن از سنگ‌هاى آهکى تشکيل شده است. چشمه داراى چند مظهر در چند نقطهٔ نزديک به‌هم است و آب آن در حوضچه‌هايى جهت استحمام جمع‌آورى مى‌شود.
|
|
|
آب‌چشمهٔ معدنى يله‌گنبد از گروه آب‌هاى معدنى بيکربناتهٔ کلسيک آهن و گازدار بسيار گرم است. استحمام در اين آب ، به سبب وجود گازکربنيک و گرما ، تسکين‌دهنده و ضددرد است. از اين آب در درمان بيمارى‌هاى عصبى - مفصلى ، رماتيسم و بيمارى‌هاى عصبى استفاده مى‌شود. آشاميدن آن نيز در کار دستگاه گوارش ، کبد و مجراهاى صفرايى و درمان بيمارى‌هاى معده‌اى و روده‌اى اثر مثبت دارد.
|
|
| چشمهٔ آب گرم تنگ حمام، سرپل‌ذهاب
|
|
| چشمهٔ آب گرم تنگه حمام بين شهر سرپل ذهاب و قصر شيرين واقع شده است و مورد استفادهٔ مردم بومى قرار مىگيرد.
|
|
| چشمهٔ آب تلخ (پير صالح)، روستاى قشلاق‌لو، بيجار
|
|
| در روستاى «قشلاق لو» از توابع شهرستان بيجار چشمه آب معدنى تلخى وجود دارد که براى درمان بيمارى‌هاى روماتيسمى مورد استفادهٔ مراجعه‌کنندگان قرار مىگيرد. علت تلخى آب چشمه به طور دقيق مشخص نيست.
|
|
| علاوه بر چشمه‌هاى فوق‌الذکر ، در استان کردستان چشمه‌هاى طبيعى و آب معدنى ديگرى نيز وجود دارد که اهم آنها عبارتند از:
|
|
| - چشمه سراب بيجار در يک کيلومترى جنوب غربى بيجار که تأمين‌کنندهٔ آب آشاميدنى شهر بيجار است.
|
|
| - چشمه خاورآباد در جنوب شرقى سراب بيجار که براى تأمين آب پادگان از آن استفاده مى‌شود.
|
|
| - چشمه سراب قروه که در دامنهٔ کوه امامزاده ابراهيم عطار قرار دارد و مورد توجه اهالى بومى مى‌باشد.
|
|
| - چشمه قمچقاى که در دهستان سياه منصور شهرستان بيجار قرار گرفته است.
|
|
| - چشمه سراب ونيسار که در دشت «چهاردولي» قروه زيرکوه کمرزرد قرار دارد.
|
|
| - چشمه هفت آسياب که در روستاى شريف‌آباد دهستان سياه منصور شهرستان بيجار قرار گرفته است.
|
|
| - چشمه‌هاى اورامان ماتان و ژاو رود مريوان که همراه با مناطق و مناظر طبيعى ، نظر هر بيننده‌اى را به سوى خود جلب مى‌‌نمايند.
|
|
| چشمهٔ آب شورلاكان، روستاى آقاداناپير، لاكان، رشت
|
|
| در انتهاى جادهٔ رشت - لاکان ، يک جادهٔ خاکى ديده مى‌شود که اين نقطه را به شهر صنعتى متصل مى‌کند. در ميانهٔ جاده ، روستاى «آقاداناپير» قرار دارد که در شرق آن ، جنگل انبوه و زيبا دامن گسترده است. چشمهٔ آب شور لاکان ، در دل اين جنگل و در جنوب رشت قرار دارد.
|
|
| آب چشمه به علت برخوردارى از نمک فراوان ، شور است و به همين سبب ، «آب شور» نيز نام گرفته است. مردم منطقه ، چشمه را مقدس و آب آن را شفابخش مى‌دانند و در فصل تابستان براى درمان بيمارى‌هاى پوستى با آب چشمه حمام مى‌کنند.
|
|
|
|
| در فاصلهٔ هشت کيلومترى جادهٔ قير - خنج ، يک چشمهٔ آب گرم وجود دارد که مردم منطقه از حوضچه‌هاى آن براى درمان بيمارى‌هاى پوستى و رماتيسمى استفاده مى‌کنند. آب اين چشمه از نوع آب‌هاى معدنى گوگرددار است و از قابليت‌هاى بهره‌بردارى درمانى و گردشگاهى برخوردار است.
|
|
| در اطراف اين چشمه ، درختان بزرگ نخل و بيد وجود دارد که اتراق‌گاه انبوهى از مسافرانى که از آن محل مى‌‌گذرند ، مى‌باشد. اين چشمه در شهرستان فيروزآباد واقع شده است.
|
|
| چشمهٔ آب گرم آب‌اسك، آب‌اسك، آمل
|
|
| اين آب گرم در روستايى به همين نام از بخش لاريجان قرار گرفته و داراى ترکيبات اسيد کربنيک و بى‌کربنات دوسود است. پيرامون اين چشمه قشرهاى آهکى پديد آمده که به مرور زمان به سنگ‌هاى مرمر تبديل شده است. اين آب گرم براى درمان امراض جلدى از قبيل اگزما و زخم‌هاى کهنه توصيه شده است. علاوه بر آب گرم فوق ، آب معدنى‌هاى ديگرى نيز در آب‌اسک وجود دارد که براى رفع امراض جلدى و گوارشى توصيه شده‌اند.
|
|
| چشمهٔ آب گرم اسپيدژ، روستاى اسپيدژ، بزمان، ايرانشهر
|
|
| اين چشمه در مسير جادهٔ بزمان به روستاى اسپيدژ قرار دارد. فاصلهٔ بزمان تا اسپيدز حدود ۳۷ کيلومتر و از اسپدژ تا مظهر چشمه يک کيلومتر است که بايد پياده طى شود. اين چشمه در دامنهٔ جنوبى کوه از شکاف سنگ‌هاى گرانيتى متعلق به کرتاسه از زمين خارج مى‌شود. آب چشمه اسپيدژ در رديف آب‌هاى کلروسديک ، سولفات کلسيم همراه با منيزيم ولرم است. دماى آب ۳۳ درجه سانتى‌گراد و ميزان آبدهى آن ۷ ليتر در ثانيه است.
|
|
| چشمهٔ آب گرم بادون، روستاى گزيل، بندرلنگه
|
|
| اين چشمه در مسير جادهٔ بندر لنگه به روستاى گزيل قرار دارد. از روستاى گزيل تا مظهر چشمه ، در حدود ۱۱ کيلومتر است. آب اين چشمه از شکاف سنگ‌هاى مارنى از زمين خارج مى‌شود و نوع آن تکتونيکى است. در اطراف چشمهٔ بادون استخرى احداث کرده‌اند. طول اين استخر ۲۰ متر عرض آن ۱۲ متر است و آب آن به مصارف کشاورزى مى‌رسد. آب اين چشمه ، در رديف آب‌هاى سولفات کلسيم همراه با منيزيم فراوان و کلرور سديم ولرم مى‌باشد.
|
|
| چشمهٔ آب گرم بزمان دو ، روستاى بزمان، ايرانشهر
|
|
| چشمه شماره دو بزمان در داخل روستا به صورت جوشان از شکاف زمين خارج مى‌شود. در پيرامون چشمه حوضچه‌اى مستطيل و سرپوشيده احداث گرديده است. آب اين چشمه در فصول مختلف سال جهت استحمام مورد استفاده اهالى قرار مىگيرد. ميزان آبدهى چشمه ۱۴ ليتر در ثانيه و درجه حرارت آن ۳۵/۵ درجه سانتى‌گراد است.
|
