آشنائی با سیستم مکانیزه گمرکی نگار (نظام گمرکی آسان رایانه‌ای) (آسیکودا -ASYCUDA)

گستردگى عرصهٔ بهره‌بردارى از فن‌آورى‌هاى ارتباطات در امور بازرگاني، تحولات و تغييرات پى در پى به انضمام پيچيدگى‌هاى خاص قوانين و مقررات مربوط به صادرات و واردات کالا و خدمات و حجم بسيار زياد اطلاعات جارى و در گردش در گمرک، همگى دست به دست يکديگر داده و در مجموع بهره‌بردارى از سيستم رايانه‌اى در اين مؤسسه اقتصادى را امرى گريزناپذير نموده است.

از اين رو، به منظور رفع معضلات و تنگناهاى مترتب بر به کارگيرى شيوه‌هاى سنتى دستى و نيز مبادلات اسناد کاغذى و همچنين حذف تشريفات و رويه‌هاى ناهمگون و ناهماهنگ اداري، اعمال سرعت لازم در عمليات گمرکي، دستيابى به گزارش‌هاى آمارى و تحليل‌هاى اطلاعاتى به هنگام جهت اخذ تصميم در سطوح کارشناسي، مديريتى و نتيجتاً تأمين رضايت صادرکنندگان و واردکنندگان کالا و خدمات، سيستم رايانه‌اى با همت کارشناسان فنى و حرفه‌اى گمرک ايران با برخوردارى از مساعدت و مشورت کنفرانس توسعه و تجارت ملل متحد (آنکتاد) طراحى و راه‌اندازى شده است.

در اين راستا، گمرک ايران پس از انجام بررسى‌هاى کارشناسى لازم و تقبل مطالعات امکان سنجي، با امعان نظر به اولويت‌ها و شرايط ويژهٔ کنون سازمان گمرک و نظام تجارت خارجى کشور به طراحي، نصب و راه‌اندازى سيستم خودکار فوق‌الذکر مبادرت ورزيده است.

همراه با اقدامات مربوط به فراهم‌آورى امکانات فنى مورد نياز سيستم و تغذيه اطلاعات آن، آموزش کاربران و کارشناسان ذى‌صلاح مورد توجه مديريت اين پروژه بوده است و با نصب و راه‌اندازى واحد نمونه و آزمايشى اين سيستم رايانه‌اى در ستاد گمرک ايران، امکان تجربه عمليات مذکور در اختيار کاربران قرار داده شد.

در مرحلهٔ بعد، در پى دستيابى به تجربيات لازم، شناسائى و رفع مشکلات عديدهٔ مربوط در روند اجرائى ساختن اين سيستم رايانه‌اي، بخش صادرات گمرک تجارى مهرآباد به‌صورت عملى تحت پوشش سيستم مزبور قرار گرفت و عمليات روزمره مربوط به ترخيص کالاهاى صادراتى از طريق آن انجام پذيرفت.

به علاوه، با تکيه بر موفقيت‌ها و تجارب عملى ذى‌قيمت حاصله در زمينهٔ ذکر شده و با توجه به توانائى‌ها و قابليت‌هاى گوناگون انى سيستم رايانه‌‌اى در بستر تشريفات گمرکى مربوط به ترخيص کالاهاى وارداتى در گمرک تجارى مهرآباد با توفيقات چشمگير جريان يافته و به رغم پيچيدگى‌هاى خاص اين فرآيند، در مقايسه با تشريفات صدور کالا، اين بخش نيز با يارى خداوند متعال در تاريخ اواسط شهريور ماه سال ۷۷ راه‌اندازى گرديد.

در اين خصوص، به غير از فعاليت‌ها و توانائى‌هاى فنى اين سيستم رايانه‌اى ويژگى‌ها و مزاياى گمرکى ذيل قابل توجه مى‌باشند.

- حذف ايستگاه‌هاى کارى زائد.

- حذف نسخه‌هاى اضافى اظهارنامه.

- تحقق سرعت لازم در تشريفات ترخيص کالا.

- تسويه دفاتر گمرکى با بهره‌گيرى از استعدادهاى رايانه.

- صدور پروانه گمرکى با استفاده از رايانه.

- بهره‌گيرى از يک فرم نمونه و واحد به منظور کالا و صدور پروانه.

- تهيه، تنظيم و ارائه گزارش‌هاى آمارى به هنگام و قابل اتکاء در کوتاهترين زمان ممکن.

- محاسبهٔ سريع و دقيق درآمدهاى گمرک ايران در کمترين فاصلهٔ زمانى و با استفاده از استعدادهاى موجود در رايانه.

- امکان برقرارى ارتباط با ساير سازمان‌هاى تجارت خارجي.

- امکان ايجاد تسهيلات مناسب جهت واردکنندگان و صادرکنندگان معتمد

در پى عملياتى شدن بخش‌هاى صادرات و واردات در گمرک اجرائى مهرآباد و تجربهٔ ملموس از آثار مثبت به کارگيرى پروژهٔ نگار در عرصه‌هاى ياد شده، از جمله کاهش چشمگير زمان مورد نياز براى طى مراحل و تشريفات ترخيص صدور و ورود کالا و همچنين صحت، دقت و سرعت بسيار قابل توجه اطلاعات و گزارش‌هاى تهيه شده، اعمال اين پروژه جهت ۸ گمرک مهم کشور در دو مرحله پيش‌بينى گرديد. گمرک غرب تهران که خودکارسازى آن براى اين مرحله مدنظر قرار گرفته بود، پيش از آغاز اين مرحله در اواسط بهمن ماه ۱۳۷۷ در زمينهٔ تشريفات کالاهاى وارداتى تحت پوشش نظام گمرکى آسان رايانه‌اى نگار قرار داده شد. همچنين گمرک جنوب تهران نيز در بهار سال ۱۳۷۸ در زمينه صادرات مجهز به سيستم رايانه‌اى مذکور گرديد.

گمرک بندر عباس که يکى از بزرگترين و مهم‌ترين گمرکات اجرائى کشور مى‌باشد و خدمات گمرکى حجم بالائى از کالاهاى وارده و صادره به کشور در اين گمرک انجام مى‌گردد. با بهره‌بردارى از سيستم مکانيزه نگار در اين گمرک در فروردين ماه ۷۹ شاهد افزايش کارائى و تسريع در انجام خدمات گمرکى مى‌باشيم.