از رايجترين وسايل تونومتري، تونومتر شيوتز (وسيلهاى دستى که با مکانيسم ايجاد فرورفتگى در قرنيه، فشار داخل چشم را نشان مىدهد) و تونومتر اپلانيشن گولدمن (بهوسيلهٔ مسطح سازى قرنيه فشار داخل چشم را اندازهگيرى مىکند) مىباشد. هرچه فشار داخل چشم بيشتر باشد، ايجاد فرورفتگى در قرنيه يا مسطحسازى آن مشکلتر است و بر اين اساس دستگاه فشار داخل چشم را نشان مىدهد. فشار طبيعى داخل چشم mmhg۱۰-۲۰ است. بايد مراقب بود موقع تونومترى بر روى کره چشم با دست فشار وارد نشود، چرا که باعث بالا رفتن فشار داخل چشم مىشود.
تونومترى شيوتز (Schiotz)
اين روش با وسيله ساده و قابل حمل تونومتر شيوتز انجام مىشود. روش انجام تونومترى شيوتز به اينصورت است که بيمار به پشت مىخوابد، چشم او با قطره بىحسى موضعي، بىحس مىشود، تونومتر با گذاشتن برقطعه فلزى موجود در جعبه دستگاه تست مىشود (عقربه تونومتر سالم در اين تست روبهروى عدد صفر قرار مىگيرد)، سپس تونومتر ضد عفونى شده (مىتوان آن را با حرارت ضدعفونى کرد، ولى قبل از گذاشتن آن بر روى قرنيه کنارههاى آن بايد لمس شود تا سوزاننده نباشد)، در حالىکه بيمار به بالا نگاه مىکند، برروى قرنيه او بهصورت عمودى قرار داده مىشود (شکل تونومتر شيوتز). هرچه فشار داخل کره چشم بيشتر باشد، قرنيه سفتتر است و ميله مرکزى تونومتر بيشتر به بالا رانده مىشود و به اين ترتيب عقربه حرکت بيشترى کرده به صفر نزديکتر مىشود. عدد خوانده شده بر روى تونومتر را به کمک جداولى به ميليمتر جيوه تبديل مىکنند (هرچه عدد خوانده شده روى تونومتر کوچکتر باشد فشار داخل چشم بيشتر است). اگر با وزنه ۵/۵ گرمى عقربه بر روى اعداد کوچک (کمتر از ۵-۳) قرار گيرد براى افزايش دقت تونومتري، وزنههائى سنگينتر (۵/۷ يا ۱۰ گرمي) به تونومتر اضافه مىکنيم و تست را تکرار مىنمائيم.
تونومترى مسطحسازى (Applanation)
روش تونومترى مسطحسازى به کمک تونومتر گلدمن
روی اسليت لامپ انجام مىشود و از روش قبلى دقيقتر است. تونومترى گلدمن به اين صورت انجام مىشود که بيمار جلو اسليت لامپ قرار مىگيرد، در چشم او قطره بىحسى موضعى و فلورسئين استفاده مىکنيم. سپس درحالىکه نور آبى اسليت لامپ نوک تونومتر مىتابانيم با مشاهده از داخل اسليت لامپ نوک تونومتر (ضد عفونى شده) را بر روى قرنيه مىگذاريم و سپس با پيچ کنار تونومتر فشار وارده بر قرنيه را تغيير مىدهيم. تصويرى که از داخل اسليت لامپ مشاهده مىکنيم بهصورت دو نيمدايره سبز است که با چرخاندن پيچ فوق کارى مىکنيم که لبه دو نيمدايره روى هم قرار گيرند (شکل حالات مختلف در تونومترى گلدمن). در اين حالت قرنيه پهن شده است و عدد روى پيج (بعد از ۱۰ برابر کردن) فشار داخل کرده چشم را به ميليمتر جيوه نشان مىدهد. تونومترى مسطحسازى به کمک انواع ديگرى از تونومترها نيز انجام مىشود که شامل هستند بر تونوپن (قابل حمل، الکترونيک و دقيق ولى گرانتر از شيوتز)، تونومتر پرکينز (قابل حمل و مکانيکي) و پنوماتوتونومتر (در مواردىکه سطح قرنيه نامنظم است مفيد است).
تونومترى بدون تماس (air Puff)
دقت تونومتر مسطحسازى را ندارد ولى چون با دميدن هوا برسطح قرنيه عمل مىکند و هيچ وسيلهاى بر چشم تماس نمىيابد به بىحس کردن چشم نيست و بهراحتى براى غربالگرى بيماران مىتوان از آن استفاده کرد.