هيپوترمى اتفاقى عبارت است از افت غيرقابل کنترل درجه حرارت مرکزى بدن به زير ۳۵ْسانتى‌گراد (۹۵ْ فارنهايت) که در اثر مواجهه با سرما ايجاد مى‌شود. گاهى اوقات مصرف داروهاى آرامبخش، مسکن‌ەا و داروهاى ضد افسردگى نيز به هيپوترمى کمک مى‌کند. بيمارى‌هائى که فرد را مستعد ابتلاء به هيپوترمى مى‌کنند عبارتند از: ميگزادم، کم‌کارى هيپوفيز، نارسائى عروق مغزي، اختلال روانى و اختلالت قلبى - عروقي.
ژوجه تمايز هيپوترمى اتفاقى از هيپوترمى کنترل‌شده، طولانى بودن مدت آن است. قلب، عضوى از بدن است که بيشترين حساسيت را به سرما دارد و زمانى که درجه حرارت به ۹ْ/۲۳-۲۱ سانتى‌گراد (۷۵ْ-۷۰ فارنهايت) افت مى‌کند، مستعد فيبريلاسيون بطنى يا آسيستول خواهد بود. در غرق‌شدگانى که در آب سرد (۷ْ/۶ سانتى‌گراد> [۴۴ْ فارنهايت>]) غوطه‌ور مى‌شوند، ايست قلبى ممکن است در عرض کمتر از ۱ ساعت منجر به مرگ شود. با گرم شدن مجدد بيمار، نفوذپذيرى مويرگى افزايش پيدا مى‌کند که با ادم جنراليزه و اختلال ريوي، کبدى و کليوى تظاهر مى‌يابد. گاهى اوقات انعقاد داخل عروقى منتشر (DIC) ايجاد مى‌شود. در بيمارانى که به‌هنگام پذيرش، درجه حرارتى زير ۲ْ/۳۲ سانتى‌گراد (۹۰ْ فارنهايت) دارند، پانکراتيت و نارسائى حاد کليه از جمله عوارض شايع هستند.
يافته‌هاى بالينى
نشانه‌ها و علائم
بيمار از نظر روانى افسرده (خواب‌آلوده، منگ يا در وضعيت کما) سرد و رنگ‌پريده و گاه حتى سيانوتيک است. درجه حرارت مرکزى بدن از ۲۱ْ سانتى‌گراد تا ۳۵ْ سانتى‌گراد (۹۵ْ-۷۰ فارنهايت) متغير است. وقتى درجه حرارت به زير ۳۲ْ سانتى‌گراد (۹۰ْفارنهايت) مى‌رسد، لرز برطرف مى‌شود. تنفس کند و سطحى است. بيشتر بيماران دچار برونکوپنومونى هستند فشار خون معمولاً طبيعى و ضربان قلب کند است. اگر درجه حرارت مرکزى به زير ۳۲ْ سانتى‌گراد (۹۰ْ فارنهايت) برسد، ممکن است بيمار مرده به‌نظر آيد.
يافته‌هاى آزمايشگاهى
دهيدراتاسيون ممکن است غلظت ترکيبات خونى مختلف را افزايش دهد. هيپوگليسمى شديد عارضهٔ شايعى است که در صورتى‌که بلافاصله تشخيص داده و درمان نشود، ممکن است به‌هنگام لرز ناشى از گرم شدن مجدد به‌طرز خطرناکى شدت پيدا کند. در نيمى از موارد آميلاز سرم افزايش مى‌يابد ولى مطالعات اتوپسى نشان داده‌اند که افزايش آميلاز هميشه نشانهٔ پانکراتيت نيست. سطح آنزيم‌هاى AST و LDH و CK معمولاً افزايش مى‌يابد ولى از نظر پيش‌آگهى ارزشى ندارد. در ECG، فاصلهٔ PR افزايش مى‌يابد، هدايت بين‌بطنى به تأخير مى‌افتد و يک موج J پاتوگنومونيک در محل اتصال کمپلکس QRS به قطعهٔ ST ديده مى‌شود.
درمان
در موارد شديد، بايد بيمار را با دوش آب گرم (۴۲ْ-۴۰ سانتى‌گراد [۱۰۸ْ-۱۰۴ فارنهايت]) با سرعتى معادل ۱ تا ۲ درجه در هر ساعت گرم کرد. بيماران مبتلا به هيپوترمى نبايد مرده تلقى شوند مگر آنکه تمام تلاش‌ها براى احياء آنان با شکست مواجه شود. ايست قلبى - ريوى طولانى‌مدت در هيپوترمى شديد ممکن است با بهبود کامل همراه باشد. در موارد خفيف (درجه حرارت ۳۵ْ-۲/۳۲ سانتى‌گراد [۹۵ْ-۹۰ فارنهايت]) - به‌خصوص در بيماران در حال لرز - ممکن است به چيزى جز پتوهاى پشمى (گرم کردن غيرفعال) براى چندين ساعت نياز نباشد. درجه حرارت بيمار بايد مرتباً با حرارت‌سنج مقعدى يا مروى اندازه‌گيرى شود تا زمانى که حرارت مرکزى بدن به حد طبيعى بازگردد. در بيماران مبتلا به فيبريلاسيون بطنى و هيپوترمى شديد، گرم کردن مرکزى بيمار و باى‌پس نسبى قلبى - ريوى توصيه مى‌شود. در نبود عوارض قلبي، در موارد هيپوترمى شديد (درجه حرارت مرکزى زير ۴ْ/۲۹ سانتى‌گراد [۸۵ْ فارنهايت]) براى تسريع فرآيند گرم‌کردن مى‌توان از دياليز صفاقى (مايع دياليز با حرارت ۵ْ/۴۳ سانتى‌گراد [۵ْ/۱۱۳فارنهايت]) استفاده کرد.
در موارد شديد، به‌منظور کنترل بهتر تهويه و محافظت در برابر آسپيراسيون - که از عوارض شايع و مرگبار است - بايد لوله‌گذارى داخل ناى انجام شود. گازهاى خون شريانى بايد به‌طور مرتب مورد ارزيابى قرار گيرند. در صورت بروز پنومونيت، استفاده از آنتى‌بيوتيک‌ها توصيه مى‌شود. معمولاً به هنگام پذيرش، عفونت‌هاى جدى مورد توجه قرار نمى‌گيرند، تأخير در درمان مناسب آنها ممکن است بر شدت بيمارى بى‌افزايد. در صورت وجود هيپوگليسمى بايد محلول گلوکز ۵۰% به‌صورت داخل وريدى تجويز شود. افزايش نفوذپذيرى مويرگى به‌دنبال گرم شدن مجدد، بيمار را مستعد ابتلاء به ادم ريوى مى‌کند. براى پيشگيرى از اين عارضه، فشار وريد مرکزى يا فشار مويرگى ريه بايد زير ۱۴-۱۲ سانتى‌متر آب نگه داشته شود. نبايد به درون بافت‌هاى محيطى دارو تزريق کرد چون در صورتى‌که بيمار سرد باشد داروها جذب نمى‌شوند و ممکن است تجمع پيدا کنند و پس از گرم شدن باعث مسموميت بيمار شوند.
با ادامه يافتن روند گرم شدن، بيمار بايد دائماً مورد معاينه قرار گيرد. چون ممکن است نشانه‌هاى بيمارى‌هاى همراه، به‌خصوص ميگزادم و هيپوگليسمى که به‌دليل هيپوترمى پنهان باقى مانده‌اند، مجدداً تظاهر پيدا کنند.
پيش‌آگهى
ميزان بقاء در بيمارانى که داراى درجه حرارت مرکزى زير ۲ْ/۳۲ سانتى‌گراد (۹۰ْ فارنهايت) هستند تنها ۵۰% است. علل مرگ عبارتند از : پنومونيت، نارسائى قلبى يا کليوى.
