عوامل مؤثر در جذب سرمایه‌گذاری خارجی

دسترسى به بازارهاى شوروى سابق

وجود يک بازار مصرف ۳۰۰ ميليونى در سال ۲۰۰۰ ميلادى در شوروى سابق ضرورت استفاده از منابع مالى و سرمايه‌هاى خارجى جهت تأمين نيازهاى اقتصادى کشور را مطرح مى‌سازد؛ اما براى ورود اين سرمايه‌ها - از جمله از طريق مناطق آزاد - نرخ برابرى متناسب با شرايط اقتصاد جهانى و ظرفيت‌هاى اقتصاد داخلى لازم است. از نوامبر ۱۹۸۹ ميلادى ورود سرمايه‌هاى خارجى با توجه به نرخ برابرى روبل در مقابل دلار (روبل ۱=۲۶/۶ دلار) براى سرمايه‌گذاران خارجى داراى توجيه اقتصادى بوده است. (Ibid، P.298)

علاوه بر اين موضوع، خصوصيت ضد انحصارى ورود سرمايه‌گذاران خارجى از طريق مناطق آزاد در اقتصاد شوروى سابق در راستاى تخصيص بهينه منابع و رشد اقتصادى در اين کشور خواهد بود.

دسترسى به منابع

شوروى سابق داراى منابع طبيعى گسترده و عظيمى به‌ويژه در زمينه‌هاى نفت و گاز است. اين منابع مى‌توانند زمينه‌هائى براى جذب سرمايه‌گذاران خارجى باشند، قبل از برخورد کارآء با اين منابع، بايستى عواملى همچون: هزينه‌ها، ظرفيت بازار، و آثار جانبى در نظر گرفته شوند.

دسترسى به تکنولوژى

سرمايه‌گذاران خارجى ممکن است، به برخى جنبه‌هاى تکنولوژى شوروى سابق در سطح طرح‌ها و مهارت‌هاى فني، در برخى از توليدات اين کشور که قابل رقابت در سطح جهانى باشند، علاقه‌مند گردند، براى مثال مى‌توان از برخى ماشين‌آلات سنگين صنعتي، برخى نقش‌ها و طرح‌هاى کارخانه‌اي، شامل: طرح 'Kransy Proletarii' در مسکو و طرح ابزار ماشينى 'Sverd Lorsk' در پطروگراد نام برد.

در مقابل، در زمينه تکنولوژى موتورها و ماشين‌هاى الکتريکى و ميکروالترونيک، سطح تکنولوژى شوروى سابق پائين است، و احتياج به تقويت با استفاده از انتقال تکنولوژى پيشرفته در اين زمينه‌ها دارد. در حال حاضر شکافى بين عملکرد واقعى و مطلوب ابزار ماشينى عملکرد فعلى آنان مشاهده مى‌شود، که بايستى با کمک سرمايه‌ها و تکنولوژى غربى پر گردد. اين امکان وجود دارد، که هماهنگى بين شرکت‌هاى خارجى در مناطق آزاد شوروى سابق و سازمان‌هاى تحقيقاتى اين کشور زمينه‌ساز پيشرفت‌هائى تکنولوژيک گردد. در اين مورد لنينگراد از جمله مراکز عالى تکنولوژى در شوروى سابق به شمار مى‌آيد. مراکز توسعه و تحقيق (R & D) مى‌توانند واسطه‌اى بين فعاليت‌هاى تحقيق و توسعه و مناطق آزاد اقتصادى باشند.

دسترسى به نيروى کار ماهر

در شوروى سابق کارگران ماهر و کارمندان کارآزمودهٔ زيادى وجود دارند، اين کارگران و کارمندان از آموزش‌هاى فنى و حرفه‌اى خرسند خواهند شد. حدود دو سوم مؤسسات فنى و تکنولوژيکى اين کشور داراى آموزش‌هاى سطح بالا و تخصصى نمى‌باشند، اگرچه در برخى موارد مانند دانشگاه تکنولوژى عالى باومن (Bauman) در مسکو، آموزش‌هاى فنى در سطح جهانى وجود دارد. در عين حال ظرفيت‌هاى بالائى براى فعاليت‌هاى تحقيقى در مؤسسات پژوهشي، مهندسى و کارشناسى وجود دارد. در هر حال بهترين مهندسان در بزرگترين طرح‌هاى صنعتى مشغول فعاليت هستند، و در مقايسه با شرکت‌هاى کوچک، از حقوق بالاترى برخوردار مى‌باشند، اگرچه معمولاً مهارت‌ها، در تجارتخانه‌ها و شرکت‌هاى کوچک در مقايسه با شرکت‌هاى متوسط يا بزرگ به‌دست خواهند آمد.

در اينجا به نظر مى‌رسد که مى‌بايستى اداره‌اى براى هماهنگى و جذب کارگران ماهر از داخل يا خارج، در هر منطقه آزاد تأسيس گردد. در زمينه انتخاب کارگران، تکنسين‌ها، و کارفرمايان در مناطق آزاد ممکن است، همکارى ساير مناطق مختلف اقتصادى کشور لازم باشد، البته جذب افراد به مناطق آزاد به علت دورى اين مناطق از شهرهاى بزرگ با مشکلاتى روبه‌رو مى‌باشند، که با فراهم آوردن شرايطى همچون پرداخت دستمزدهاى بالاتر مى‌توان آنها را به اين مناطق جذب کرد. البته براى مهندسان جوان اين مهم است، که از فرصت موجود در مناطق آزاد جهت آموزش و بالا بردن سطح مهارت و تجربهٔ خويش در همکارى با خارجيان استفاده کنند.

هزينه کارگر و زمين

اساساً ساختار دستمزد در شوروى با آنچه در غرب وجود دارد، بسيار متفاوت است، به هر حال سطح دستمزدها از کشورهاى غربى است، حتى اگر نرخ دستمزد در مناطق آزاد بالاتر از بقيه مناطق کشور باشد. هم‌چنين پرداخت، بابت اجاره زمين براى فعاليت‌هاى اقتصادى کمتر از غرب مى‌باشد. بدين ترتيب سود بالقوهٔ بلندمدت، مى‌تواند بالاتر از سود حاصل از سرمايه‌گذارى مشابه در اقتصاد بازار غربى باشد.