پارازیت در عناصر ارتباط

آيا تمامى عملکرد عناصر فراگرد ارتباط در يک محيط به اصطلاح پاستوريزه انجام مى‌شود؟ سال ۱۹۴۸، شنن و ويوور دو مهندس الکترونيک (و بعدها دو دانشمند ارتباطات انساني) براى اولين بار واژهٔ پارازيت (Noise) را با يک فلش روى کانال نشان دادند. (Shannon.1949) اما بعدها در کمتر مدلى پارازيت نشان داده شد بلکه بيشتر به هنگام تفسير مدل به آن اشاره شده است.

پارازيت به مانند ميکروبى است که مى‌تواند چنان بيمارى‌زا باشد که آثار چون کم‌توانى و ناتوانى داشته باشد و حتى به مرگ ارتباط در يک مقطع زمانى منتهى شود. برخى از اين ميکروب‌ها مستقيماً روى يکى از اندام‌ها يا به‌عبارت صحيح‌تر روى يکى از عناصر فراگرد ارتباط اثر مخرب دارند و برخى از آنها روى چند عنصر. هنوز دانش مستقلى براى مطالعهٔ انواع اين ميکروب‌ها و تأثير بيمارى‌زاى آنها و شايد راه‌هاى درمان آن به‌وجود نيامده است. اما شواهدى وجود دارد که به خلاف نظر شنن و ويوور، پارازيت بر تمامى عناصر ارتباط مى‌تواند تأثير بگذارد.

براى معلم‌ها مواردى پيش مى‌آيد که به هنگام تدريس حتى براى يک صدم ثانيه دچار اين وضع مى‌شوند که حرف زدن آنها منقطع شده و گفتار خود را فراموش مى‌کنند. اين وجود پارازيت در منبع معنى در فرستنده است.

- اگر به هنگام صحبت کردن کلمه‌اى را فراموش کنيد به اصطلاح بگوئيد 'سر زبانم است' وسيلهٔ رمزگذار شما دچار پارازيت شده است همان‌طور که انواع سانسورها نيز نوعى پارازيت براى رمزگذارى است.

- اگر براى يک لحظه به دليل ارگانيکي، کلمه‌اى را با لکنت بگوئيد يا به هنگام سخنرانى در مقابل يک جمعيت گلوى شما خشک شود به‌طورى که اوج صداى شما تنزل کند و... اينها همه شواهدى است بر اثر تأثير پارازيت بر وسيلهٔ ارسال رمز.

- سر و صدا و همهمه کنار پنجرهٔ کلاس درس، رشد شاخه‌هاى درخت و در نتيجه پوشاندن قسمتى از تابلوئى در يک خيابان نمونه‌هاى ساده‌اى از وجود پارازيت در کانال و عبور هواپيما از بالاى منزل شما، برفک و حرکت تصوير در صفحهٔ تلويزيون شما، نمونه‌اى پيچيده‌تر از تأثير پارازيت در کانال است.

- تحقيقى که در مورد آن پوستر سياهک گندم است شاهد جالبى از وجود انواع پارازيت در آن پيام بود.

- وقتى گوش شما در اثر يک بيمارى براى مدت کوتاهى شنوائى‌اش کم مى‌شود، وسيلهٔ دريافت رمز شما دچار پارازيت شده است.

- ممکن است در مواردى به دلايل ارگانيکى مثلاً ضربه‌ٔ مغزى که منتج به از دست رفتن قسمتى از حافظه باشد شخص نتواند پيامى را که دريافت کرده است رمزخوانى کند. اين وجود پارازيت در وسيلهٔ رمزخوانى است.

- مواردى پيش آمده که يک سخنران متوجه شده است که نگاه چند نفر از شنوندگان او سرد و بى‌تفاوت و ثابت است. اگر اين جلسه در يک کلاس درس باشد، ممکن است معلم با فرياد از چنين شاگردى سؤال کند 'آهاى پسر حواست کجاست؟' در آن لحظه پسرک دچار پارازيت در منبع معنى خود شده است.

- پارازيت روى پس‌فرست نيز تأثير مخرب دارد. نمونهٔ گوياى آن انواع پارازيتى است که روى حرکت پس‌فرست به‌سوى فرستنده در رژيم‌هاى ديکتاتورى وجود دارد. مدل زير اثر پارازيت را برروى ۹ عنصر فراگرد ارتباط در مدل منبع معنى که مثال‌هاى آن در بالا ذکر شده، نشان داده است. در اين شکل منابع هر يک از انواع پارازيت براى عناصر اصلى ۹ گانهٔ فراگرد ارتباط با يکديگر و به‌صورت دواير کوچکى نشان داده شده است. ضمن آنکه از طريق دايرهٔ بزرگ وسط مى‌توان رابطه‌اى ميان اين پارازيت‌ها تجسم کرد.

منبع معنى در فرستنده		MS meaning sourse of message sender
منبع معنى در گيرنده		ḾS meaning source of message receiver
توانائى در ارتباط		CA communication ability
رمزگذار		En encoder
ارسال‌کنندهٔ رمز		CS code sender
کانال		Ch.channel
پيام		Me message
دريافت‌کنندهٔ رمز		CR code receiver
رمز خوان		De decder
ارزيابى		Ev evalution of message
پس‌فرست		SB send back
ارزيابى پس‌فرست		Ev evaluation of send back
پارازيت		N noise