| 'مصاحبه گزارش و حاصلى است و از فراگرد ارتباط ميان دو سوى ارتباط، به‌منظور دستيابى به واقعيتى که داراى يک يا چند ارزش خبرى است. اين گزارش ضمن آنکه تحت تأثير ويژگى‌هاى دو سوى اين فراگرد ارتباطى مى‌باشد، احتمالاً از عوامل درون‌سازمانى و برون‌سازمانى نيز تأثير مى‌پذيرد' ، (مصاحبهٔ خبري، ۲۰).
|
|
| بخش قابل توجهى از اخبار رسانه‌ها را مصاحبهٔ خبرى تشکيل مى‌دهد و مطالب تازهٔ ديدنى و شنيدنى در خلال آنها به مخاطبان ارائه مى‌شود. از اين‌رو خبرنگاران هميشه به دنبال تهيه مصاحبه‌هاى جذاب و پرطرفدار و داراى بار و ارزش خبرى هستند و از اين رهگذر به بخشى از نيازهاى مخاطبان رسانه پاسخ مى‌گويند.
|
|
|
|
|
|
| ۱. مطالب ناگفته که تا قبل از مصاحبه انتشار نيافته، به مخاطبان ارائه مى‌شود.
|
|
| ۲. مخاطب مطالب را به‌طور مستقيم از منبع مسئول دريافت مى‌کند.
|
|
| ۳. مخاطبان با منابع خبرى آشنا و به توانائى‌هاى آنان آگاه مى‌شوند.
|
|
| ۴. مخاطب با گرفتن اطلاعات مصاحبه‌شونده، به ارزيابى روند امور مى‌پردازد.
|
|
| هرچقدر مصاحبه‌شونده در امور کشور مؤثرتر باشد، توجه مخاطب به مصاحبه بيشتر است.
|
|
| مصاحبه در صورتى مؤثر است که در آن از مجريان مجرب و مصاحبه‌شوندگان توانا استفاده شود و موضوع نيز با اهميت باشد. تعيين موضوع و هدف در مصاحبهٔ خبرى بسيار مهم است؛ تعيين اينکه در مصاحبه چه اهدافى پيگيرى مى‌شود؛ چنين شرايطى مخاطب را در فهم مطالب بسيار يارى مى‌دهد و جذابيت مصاحبه را افزايش مى‌دهد.
|
|
| 'بعضى از خبرنگاران در هنگام مصاحبه (اختصاصي) ناخودآگاه سؤال‌هاى خود را به همان شيوه که در سبک هرم وارونه مرسوم است، مطرح مى‌کنند. يعنى مهم‌ترين سؤال‌ها را در همان آغاز مصاحبه مى‌پرسند؛ در حالى‌که اين شيوه موجب مى‌شود که حرکت و سمت و سوى مصاحبه به سوى يک مصاحبه بسته رود و مصاحبه‌شونده از همان آغاز گفتگو با گارد بسته شروع کند و تا انتها اين وضعيت نامطلوب را حفظ نمايد. مطلوب اين است که مصاحبه‌گر با سؤال‌هاى معمولى و نه چندان مهم، مصاحبه‌شونده را به اصطلاح گرم کند و در عين حساس نکردن او، به‌تدريج پرسش‌هاى کليدى خود را مطرح سازد' .
|
|
|
|
| - تعيين موضوع و هدف مصاحبه
|
|
| - جستجو و بررسى براى تعيين مصاحبه‌شونده يا مصاحبه‌شوندگان
|
|
| - شناخت موقعيت، توانائى‌ها و چارچوب وظايف مصاحبه‌شوندگان
|
|
| - هماهنگى با مصاحبه‌شونده و گرفتن وقت، در اين باره تلاش شود از ايجاد اضطراب و نگرانى در مصاحبه‌شونده پرهيز شود و با لحن لطيف و مناسب رغبت او براى مصاحبه زياد شود، براى گرفتن مصاحبه از جملات و عباراتى استفاده شود که حاصل مذاکرات را به بن‌‌بست نرساند.
|
|
| - موضوع مصاحبه با مصاحبه‌شونده در ميان گذاشته شود، اين کار يا از طريق مستقيم يا از طريق رابط خبرى انجام شود. طبيعى است که بعضى از مصاحبه‌شوندگان دوست دارند محورهاى مصاحبه را بدانند که ضرورت دارد اين محورها به آنها داده شود تا خود را براى پاسخ آماده کنند. از طرف ديگر بايد تمهيداتى فراهم شودو که عين سؤال‌ها قبل از مصاحبه در اختيار مصاحبه‌شونده قرار نگيرد، زيرا امکان دريافت جواب‌هاى کليشه‌اى وجود دارد.
|
|
| هر سازمان مقررات خاصى دارد که متناسب با آنها مصاحبه هماهنگ مى‌شود.
|
|
| معمولاً چهار حالت زير وجود دارد:
|
|
| ۱. کليه مصاحبه‌ها از طريق هماهنگى با روابط عمومى انجام مى‌شود و مديران بخش‌ها خود قادر به تعيين وقت مصاحبه نيستند.
|
|
| ۲. مصاحبه‌شونده رأساً مى‌تواند نوبت مصاحبه را تعيين کند.
|
|
| ۳. تعيين وقت مصاحبه از طريق مديريت عالى امکان‌پذير است.
|
|
| ۴. مديران بخش‌ها حق مصاحبه ندارند.
|
|
| آنچه مسلم است خبرنگاران بايد از وضعيت فعاليت‌هاى سازمان به‌خوبى آگاه باشند و اطلاعات کافى دربارهٔ موضوع مصاحبه داشته باشند تا با برقرارى تماس بتوانند به اهداف خود دست پيدا کنند.
|
|
| اهميت سؤال در مصاحبه خبرى
|
|
| سؤال در مصاحبهٔ خبرى اهميت بسيار دارد، هرچقدر سؤال‌ها پربارتر باشد مصاحبه غنى‌تر خواهد بود. وقتى سؤال عالمانه، جهت‌دار و جدى باشد، مصاحبه‌شونده، مصاحبه‌گر را به‌صورت جدى قبول دارد و سعى مى‌کند از دادن جواب صحيح به سؤال‌ها کوتاهى نکند؛ چرا که در مقابل خود فرد آگاه و مطلعى را مى‌بيند. بدون شک در گفتگوى دوجانبه يکى از معيارهاى اصلى براى طرح مطالب، سؤال است که هم مى‌تواند مصاحبه‌شونده را به حرف وادارد و هم مخاطب را علاقه‌مند و مجذوب خود کند. حساس‌ترين فراز مصاحبه را اظهارات مصاحبه‌شونده تشکيل نمى‌دهد، بلکه طرح سؤال‌هاى خوب، کوتاه، جذاب، عميق و جهت‌دار است که مى‌تواند زواياى باريک و دور از دسترس را به‌خوبى بگشايد و زمينهٔ تهيهٔ يک خبر خوب را فراهم کند. سؤال‌هاى مناسب، خبرنگار را از اينکه به پايه ميکروفن و مصاحبه‌شونده را به سخنرانى و مصاحبه را به سخنرانى تبديل کند، بر حذر مى‌دارد. سؤال، کليد در منزل مصاحبه است که با گشودن آن محتواى منزل به خوبى هويدا مى‌شود.
|
|
| مصاحبه‌گر، مصاحبه‌شونده و پيام گيرنده سه ضلع مثلثى را تشکيل مى‌دهند که در قاعده اصلى مثلث، پيام گيرندگان قرار گرفته‌اند و در صورتى دو ضلع مثلت مى‌تواد بر قاعده استوار باشد که يک ارتباط تنگاتنگ بين دو ضلع ديگر به‌وجود آيد و اين ارتباط از يک زاويهٔ ديد، مى‌تواند با طرح سؤال‌هاى مناسب ميسر گردد.
|
|
| خبرنگارانى که بر موضوع خبر تسلط ندارند، معمولاً سؤال‌هاى قالبي، کلى و کليشه‌اى مى‌پرسند و به‌علت توانا نبودن از وارد شدن در جزئيات عاجز هستند.
|
|
| ويژگى‌هاى سؤال در مصاحبه خبري:
|
|
| ۱. کوتاه و معنى‌دار بودن
|
|
| ۲. شفاف و قابل درک بودن
|
|
| ۳. موضوعيت داشتن
|
|
| ۴. چندپهلو و مبهم نبودن
|
|
| ۵. فراگير بودن
|
|
| ۶. متنوع و جهت دار بودن
|
|
| مصاحبه‌گر بايد به گفتگوى مصاحبه‌شونده به دقت توجه کند و از سؤال‌هائى که ممکن است بى‌اطلاعى او را نشان دهد و يا جواب آن در بخش‌هائى از مصاحبه داده شده باشد، پرهيز کند، از اين‌رو طرح سؤال بدون مطالعهٔ کافى و جامع در دايرهٔ يک موضوع خبرى امکان‌پذير نيست و اگر هم انجام شود بدون شک مصاحبه عميق نخواهد بود. از اين‌رو، استفاده از بانک‌هاى اطلاعاتى و مطالعه سوابق امر، خبرنگار را در اين راستا کمک مى‌کند و مصاحبه‌شونده را روى موضوع اصلى هدايت مى‌کند. سردبيران خبر بايد هميشه توجه خود را معطوف به تهيهٔ سؤال‌هاى عميق و نو در مصاحبه‌هاى خبرى کنند و خبرنگاران را يارى دهند، که اين خود مى‌تواند به کشف لايه‌هاى زيرين يک موضوع کمک جدى کند.
|
