با توجه به گسترش روزافزون استاندارد و پيشرفتهاى عظيمى که در زمينه استاندارد طى سالهاى اخير حاصل شده برشمردن اهداف استاندارد نياز به بررسى بيشترى دارد. در اين خصوص کميته ثابت بررسى اصول استاندارد کردن (استاکو - STACO - comittee on standardization principles) وابسته به شوراى سازمان بينالمللى استاندارد اهداف اساسى استاندارد کردن را چنين تشريح نموده است.
|
|
|
|
از برترين جنبههاى استاندارد مىتوان به اصول کاهش انواع و تعويضپذيرى اشاره کرد. در واقع يکى از راههاى عملى براى صرفهجويى در هزينه ساخت و توليد رعايت همين اصول است. براى مثال امروزه روند توليد پوشاک در دنيا ديگر به گونهاى نيست که براى هر فرد بهطور مجزى با اندازههاى خاص خود البسه تهيه گردد. بلکه کارخانجات توليدکننده براساس اندازههاى مشخص و شناختهشدهاى مبادرت به تولدى انبوه مىنمايند. همچنين شمشها و پروفيلهاى فلزى نيز در ابعاد و اندازههاى مشخص توليد مىگردد. از طرفى تعويضپذيرى قطعات از ميزان ضايعات کاسته و سهولت مونتاژ و نتيجتاً افزايش توليد را در بر خواهد داشت. در برخى مواقع لزومى ندارد که اجزاء تشکيلدهنده يک کالا از هر جهت با نمونه ديگر يکسان باشد. بلکه فقط کافى است که کل فرآورده از نظر ابعاد قابليت تعويضپذيرى را دارا باشد. نکته مهم ديگر اين است که استانداردها مىتوانند بهعنوان منابع اطلاعاتى بسيار مفيد و پيشرفته در خدمت سازمانها، مراکز تحقيقاتى و دانشگاهها قرار گيرند و از اينرو صرفهجويىهاى بىشمارى را در مصرف مواد، انرژي، انتخاب مواد، کسب اطلاعات، روشهاى آزمون، هزينههاى گوناگون و زمان سبب شوند.
|
|
|
آمار ارائهشده در اوايل قرن بيستم چنين نشان داده است که ضايعات صنايع در کشور آمريکا در اثر فقدان استاندارد نزديک به ۴۹ درصد بوده و از اينرو خسارت قابل ملاحظهاى به توليدکنندگان و مصرفکنندگان وارد شده است. امّا با افزايش کيفيت کالا در اثر بهکارگيرى استانداردهاى مختلف در رابطه با ويژگىها، قواعد ساخت و آزمون ميزان بهرهورى تا حد بسيار زيادى ارتقاء يافته است. بهويژه با تدوين استانداردهاى سرى ۹۰۰۰ ISO در سالهاى اخير در کنار توجه و رعايت استانداردهاى محصول، به ايجاد و تقويت سيستمهاى مديريت کيفيت در سازمانها توجه خاص شده است.
|
|
| حفظ ايمنى و بهداشت و محيط زيست
|
|
بروز حوادث گوناگون و ضرورت توجه به مسائل بهداشتى کشورها را به رعايت نکات ايمنى و بهداشت در تدوين استانداردهاى مربوطه وادار نموده است. استانداردهايى که در اين رابطه تهيه مىشوند ممکن است بهصورت استاندارد محصول بوده مانند تجهيزات ايمني، مواد غذايى و غيره و يا بهصورت استانداردهاى آئين کار در مورد نحوه استفاده از مواد يا وسايل مختلف مانند مواد آتشزا، وسايل آزمايشگاهى و امثال آن باشد. بهدليل اهميت اصول ايمنى بسيارى از کشورها برخى از اين گونه استانداردها را از نظر اجرا اجبارى اعلام کردهاند و يا تحت شرايط خاص در هنگام وضع قوانين به استانداردهاى مربوطه ارجاع داده شده است.
|
|
|
يکى از وظايف اصلى استانداردها ايجاد ارتباط و تبادل افکار ميان طرفين ذينفع است. در واقع استاندارد در سطح ملي، منطقهاى و يا بينالمللى آن بهعنوان يک زبان مشترک جهت برقرارى ارتباط محسوب مىشود و اين امر مىتواند بهطرق مختلف بهوسيله ارائه يکسرى ويژگىها، کدها و علائم، اصطلاحات و نظاير آن انجام شود. نظريه حجم گسترده توليدات کشورهاى صنعتى و در حال رشد و افزايش تبادلات تجارى و نتيجتاً فزونى ارتباطات نياز به استانداردهاى بينالمللى در اين زمينه بيشتر احساس مىشود.
|