|
|
|
|
بلع دردناک و اشکال در بلع (ديسفاژي) مثل مواقعى که غذا و مايعات در مرى چسبناک به‌نظر مى‌رسند، مى‌تواند در اثر عوارض متعددى ايجاد شود. درد اغلب با انواع التهاب مرى که قبلاً بحث شد، همراه است. از طرف ديگر انقباضات مرى نيز که با پس زدن مواد همراه است ممکن است باعث ايجاد درد شود.
|
|
|
|
|
|
درد و اشکال در بلع همچنين با عارضه‌اى به‌نام آشالازى همراه هستند. در اين عارضه اعصاب عضلات مرى اختلال دارند. در آشالازى توالى انقباضات عضلانى متناسب نيست، در نتيجه يک انسداد عملى در راه عبور غذا ايجاد مىشود. افراد مبتلا به آشالازى حتى در بلع آب معمولى نيز مشکل دارند. پس زدن غذا و مايعات و وارد شدن آن به ريه به‌ويژه در شب‌ها ممکن است باعث ايجاد حالت خفگى شود.
|
|
|
ساير علل اشکال در بلع شامل تنگى يا سرطان مرى است که خوشبختانه هر دو نادر هستند. تشخيص اين موارد بايد توسط مختصص بيمارى‌هاى گوارشى داده شود. او مرى را به‌وسيلهٔ يک لولهٔ مخصوص (آندوسکوپ) معاينه مى‌کند و فشار را در نقاط مختلف مرى و معده اندازه‌گيرى مى‌کند (فشارسنجي). پرتونگارى با باريم٭ تنگى و بلغ ناهماهنگ را مشخص مى‌کند. درمان اين مشکلات بسته به ترجيح بيمار از طريق ترميم جراحى يا گشاد کردن مکانيکى مرى انجام مىشود. در بخرى موارد داروها در کاهش انقباضات مرى مؤثر هستند.
|
|
|
٭ باريم در پرتونگارى حاجب است و بعد از بلع آن در نقاطى که اين ماده وجود دارد فيلم سفيد به‌نظر مى‌رسد -م.
|
|
| فتق شکاف حجاب حاجز (ديافراگم) و سوزش سردل
|
|
|
- پس زدن مواد از معده به مري، التهاب مرى ناشى از پس زدن:
|
|
فتق شکاف حجاب حاجز يک بيرون‌زدگى غيرطبيعى (فتق) قسمت فوقانى معده از سوراخ (شکاف) حجاب حاجز است. از طريق اين شکاف مرى از حجاب حاجز عبور مى‌کند و به معده اتصال مى‌يابد. به‌نظر مى‌رسد که ضعف عضلات حجاب حاجز علت اين عارضه است. اين عارضه بسيار شايع است ولى خوشبختانه اکثر افراد بدون علامت هستند. در سايرين، به‌ويژه آنهائى که نسبت به سلامتى خود بى‌تفاوت هستند، پيامد اين عارضه به‌صورت سوزش سردل، درد سوزشى عميق قفسهٔ سينه که گاهى با درد و مشکلات قلبى اشتباه مىشود، مى‌باشد. اين علائم با دراز کشيدن بدتر مى‌شوند. آروغ زدن و پس زدن محتواء اسيدى معده به حلق نيز از علائم شايع است. در موارد شديد و در صورت وارد شدن مواد پس زده به ريه‌ها ممکن است سرفه يا اشکال در تنفس ايجاد شود.
|
|
|
سوزش سردل در اثر ناتوانى دريچهٔ بازدارندهٔ (اسفنگتر) مرى در جلوگيرى از جريان يا پس زدن محتواء اسيدى معده به مرى ايجاد مىشود، به همين علت به اين عارضه پس زدن مواد از معده به مرى مى‌گويند. پس زدن اسيد لايهٔ مخاطى ظريف مرى را ملتهب مى‌کند و به‌کار مى‌برند. بسيارى از افراد مبتلا به التهاب مرى ناشى از پس زدن، فتق شکاف حجاب حاجز ندارند و فقط عملکرد دريچهٔ بازدارندهٔ مرى آنها ضعيف است. با اين حال تعداد افراد مبتلا به فتق شکاف حجاب حاجز با بالا رفتن سن افزايش مى‌يابد. تخمين زده مىشود که در حدود سن ۶۵ سالگى تقريباً نصف همهٔ مردم مبتلا به اين عارضه هستند و در حدود ۸۵ سالگى قريب ۸۵ درصد افراد دچار فتق شکاف حجاب حاجز مى‌شوند.
|
|
|
|
|
اگر مبتلا به فتق شکاف حجاب حاجز هستيد کار زيادى در مورد آن نمى‌توانيد انجام دهيد ولى اقدامات متعددى براى جلوگيرى از سوزش سردل و بزرگ شدن فتق قابل انجام است. اين اقدامات عبارتند از:
|
|
|
- پرخورى نکنيد و از مصرف غذاهائى مثل چربى‌ها و شکلات که تخليهٔ معده را کُنده مى‌کنند، بپرهيزيد. شما احتمالاً ساير غذاهائى را که همواره باعث سوزش سردل مىشود، خواهيد يافت. از مصرف اين غذاها نيز خوددارى کنيد. کافئين، نعناع، گوجه فرنگى و مرکبات و آب ميوهٔ آنها در بسيارى از افراد باعث سوزش سردل مىشود. برخلاف اعتقاد عمومى غذاهاى ادويه‌دار سوزش سردل ايجاد نمى‌کنند و معمولاً نيازى به پرهيز از آنها وجود ندارد.
|
|
|
- برخى از داروها مى‌توانند باعث سوزش سردل شوند. اين داروها عبارتند از: قرص‌هاى ضدبارداري، آنتى‌هيستامين‌ها (که در بسيارى از داروهاى سرماخوردگى يافت مى‌شوند)، ديازپام، و بسيارى از داروهاى ضدالتهاب غيراستروئيدى مثل ايبوپروفن. اگر از داروهاى تجويز شده استفاده مى‌کنيد از پزشک در مورد احتمال ايجاد سوزش سردل توسط آنها، نظرخواهى کنيد.
|
|
|
- حداقل دو ساعت قبل از خوابيدن غذا بخوريد تا قبل از دراز کشيدن معده فرصت کافى براى تخليه داشته باشد.
|
|
|
- سيگار کشيدن را ترک کنيد. نيکوتين علاوه بر ايجاد سرطان و صدها عارضه نامطلوب ديگر، باعث کند شدن تخليه معده و پس زدن مواد از معده به مرى مىشود.
|
|
|
- از لباس‌هاى تنگ به‌ويژه کمربندهائى که به کمر فشار مى‌آورند، بپرهيزيد.
|
|
|
- اگر وزن شما بيش از حد است آن را کاهش دهيد. وزن زياد فشار شکمى را افزايش مى‌دهد و باعث پس زدن مواد و سوزش سردل مىشود.
|
|
|
- الياف (خوراکى‌هائى مثل سبزى‌ها، ميوه‌ها و... الياف غذائى زيادى دارند -م) رژيم غذائى خود را افزايش دهيد تا از يبوست جلوگيرى شود. زور زدن هنگام دفع مدفوع باعث پس زدن مواد مىشود.
|
|
|
- با بلند کردن سر تختخواب خود به اندازهٔ ۵ تا ۶ اينچ (۱۰ تا ۵/۱۲ سانتى‌متر) از نيروى جاذبه استفاده کنيد. اين کار را مى‌توان با قرار دادن کتاب يا آجر زير پايه‌هاى بالائى تخت انجام داد.
|
