|
|
|
|
آزمايش با استفاده از يک گروه آزمودنى
|
|
|
|
|
| بدين معنى که وقتى افراد گروه آزمودنى به‌طور متجانس برگزيده شدند، در معرض متغير مستقل قرار مى‌گيرند. سپس از آنها آزمون بعمل مىآيد و نتايج مورد تجزيه‌و‌تحليل قرار مى‌گيرد. ايراد اصلى اين روش آن است که معيارى براى مقايسه نتايج آزمون با آن وجود ندارد و محقق ناچار است يافته‌ها را بصورت غيرمستقيم و ادراکى با گروههاى مشابه مقايسه کند.
|
|
|
|
| در اين روش از گروه متجانس قبل از تأثير متغير مستقل آزمون به عمل مىآيد (t۱). سپس تحت تأثير متغير مستقل قرار مى‌گيرند و پس از آن مجدداً از آنها آزمون گرفته مى‌شود (t۲) و نتايج آن با نتايج آزمون قبل مقايسه مى‌گردد. اگرچه اين روش از روش قبلى بهتر است، از متغيرهاى ناخواسته متأثر مى‌شود و نمى‌توان تمام تفاوت‌هاى موجود بين نتايج دو آزمون را ناشى از متغير موردنظر دانست. البته اگر آزمودنى‌ها از رخدادهاى مشابه متغير مستقل يا تحول روانى و فيزيولوژيک يا تحول در ابزار و روش‌هاى کار و کاهش تعداد، متأثر نشوند، مى‌توان به نتايج تحقيق اعتماد کرد.
|
|
|
آزمايش با استفاده از دو گروه شاهد و آزمايش
|
|
| در اين روش افراد متجانس آزمودنى بطور تصادفى به دو گروه الف و ب تقسيم مى‌شوند. در اين حالت، گروه الف را گروه آزمايشى مى‌نامند که تحت تأثير متغير يا متغيرهاى مستقل قرار مى‌گيرند؛ گروه ب را گروه کنترل يا گروه شاهد يا گروه گواه مى‌نامند که تحت تأثير متغيرهاى مستقل قرار نمى‌گيرند. اين روش نيز به دو صورت قابل انجام است: استفاده از پس آزمون، استفاده از پيشآزمون و پسآزمون.
|
|
|
|
| بدين معنى که پس از انتخاب دو گروه، يکى بعنوان گروه آزمايش و ديگرى بعنوان گروه شاهد تعيين مى‌شود. سپس گروه آزمايش تحت تأثير متغير مستقل قرار مى‌گيرد. در اين روش چون قبل از اعمال متغير، شاخصى براى تشابه و توازن دو گروه وجود ندارد، امکان دارد تفاوت‌هاى بدست آمده بعنوان متغير ناخواسته در نتايج تحقيق تأثير بگذارد.
|
|
| استفاده از پيشآزمون و پسآزمون
|
|
| در اين روش قبل از اعمال متغيرها، از هر دو گروه آزمايش و کنترل آزمون به عمل مىآيد و وضعيت آنها روشن مى‌شود. سپس گروه آزمايش تحت تأثير متغير مستقل قرار مى‌گيرد. پس از آن از هر دو گروه آزمون به عمل مىآيد و نتايج دو آزمون با همديگر مقايسه مى‌شود. در صورت وجود اختلاف معنى‌‌دار، محقق مى‌تواند از مؤثر بودن متغير مستقل اطمينان حاصل نمايد.
|
|
| اين روش در بين روش‌هاى آزمايشى ذکر شده از اعتبار بالاترى برخوردار است، مشروط بر آنکه اولاً افراد و گروهها از تجانس لازم برخوردار بوده، به روش تصادفى انتخاب شده باشند؛ ثانياً ميزان تأثير متغيرهاى ناخواسته و مزاحم به حداقل کاهش يابد.
|
