استاتوس اپیلپتیکوس

استاتوس اپيلپتيکوس به‌صورت تشنج‌هاى مداوم (> ۳۰-۱۵ دقيقه) يا مکرر، تشنج‌هاى مجزا با از بين رفتن هشيارى در دوره اينترايکتال تعريف مى‌شود. اين حالت ممکن است با همه انواع تشنج اتفاق بيفتد: نوع گراندمال (تونيک - کلونيک)، نوع ميکوکلونيک، نوع پتى‌مال و نوع لوب تامپورال (پارسيل کمپلکس). تشنج‌هاى ژنراليزه تونيک - کلونيک شايع‌تر هستند و معمولاً به‌طور زودرس در سير خود از لحاظ بالينى مشهود مى‌شوند. بعد از ۴۵-۳۰ دقيقه علايم به‌طور فزاينده خفيف‌تر شده و شامل حرکات خفيف کلونيک انگشتان با حرکت ريز و سريع چشم‌ها مى‌باشند در بعضى شرايط، EEG مى‌تواند تنها روش تشخيصى باشد. نوع ژنراليزه ممکن است زندگى بيمار را به مخاطره بيفکند زيرا همراه با هيپرپيرکسي، اسيدوز (در اثر فعاليت عضلانى طولاني)، يا به خطر افتادن دستگاه تنيفسى يا کارديوواسکولار مى‌باشد. ممکن است صدمه عصبى غير قابل بازگشت در تشنج تونيک - کلونيک بيش از ۲ ساعت طول بکشد.

اتيولوژى

علل اصلى نوع تونيک - کلونيک شامل قطع داروهاى ضدٌ صرع يا عدم کمپليانس بيمار، مربوط به الکل، اپى‌لپسى مقاوم به درمان عفونت CNS، توکسيسيته داروئي، اختلالات متابوليک، تومورهاى CNS، بيمارى سربروواسکولار، و تروما به ‌سر مى‌باشد.

درمان

استاتوس اپى‌لپتيکوس تونيک - کلونيک ژنراليزه يک اورژانس پزشکى است. بيماران بايد فوراً مورد ارزيابى قرار بگيرند و درمان مناسب بدون تأخير انجام شود. به موازات آن ضرورى است تا علت تشنج تعيين شود تا از عود آن جلوگيرى شده و هر اختلال زمينه‌اى درمان شود.

۱. از نظر شواهد نارسائى تنفسى يا کارديوواسکولار ارزيابى دقيقى به‌عمل بياوريد. با مانيتورينگ دقيق و حفاظت استاندارد از راه‌هاى هوائى بيماران معمولاً نياز به انتوباسيون نخواهندداشت (اگر انتوباسيون ضرورى باشد، از پاراليتيک‌هاى کوتاه‌اثر استفاده کنيد). هيپرترمى را درمان کنيد. يک IV آماده کنيد و mL ۵۰ دکستروز واتر ۵۰%، ۱۰۰mg تيامين، و ۴/۰ mg نالوکسون (نارکال) تجويز کنيد.

۲. يک معاينه مختصر پزشکى و نورولوژيک انجام دهيد، نمونه‌ها را براى بررسى‌هاى آزمايشگاهى جهت تشخيص اختلالات متابوليک (اعم از CBC و شمارش افتراقي، الکتروليت‌هاى سرم شامل کلسيم، تست‌هاى فونکسيون کبد و کليه، و توکسيکولوژى اگر انديکاسيون داشته باشد) ارسال نمائيد.

۳. لورازپام (mg/kg ۰/۱ (mg۸-۴ به‌صورت ۲ ميلى‌گرم در دقيقه تجويز کنيد.

۴. بلافاصله پس از لورازپام، فنى‌توئين (۲۰mg/kg (۱۵۰۰mg-۱۰۰۰ وريدى آهسته در مدت بيشتر از ۲۰ دقيقه (۵۰mg/min) يا فس فنى‌توئين (۲۰mg/kg (۱۵۰mg/min تجويز نمائيد. فشار خون، ECG، و اگر ممکن باشد EEG را در طى انفوزيون مانيتور نمائيد. فنى‌توئين ممکن است اگر خيلى به سرعت داده شود به‌خصوص در سالمندان موجب افت سريع فشار خون گردد (فنى‌توئين را با دکستروز واتر ۵% تجويز نکنيد - فنى‌توئين در pH پائين رسوب مى‌کند. اين مشکل در مورد فسفنى‌توئين صدق نمى‌کند). اگر تشنج‌ها کنترل نشوند، يک بولوس تکرارى فنى‌توئين (۱۰mg/kg - ۵) يا فسفنى‌توئين (۱۰mg/kg - ۵) را مى‌توان داد.

۵. اگر تشنج ادامه يابد، فنوباربيتال (۲۰mg/kg (۱۰۰۰mg/kg - ۱۵۰۰ آهسته در مدت ۳۰ دقيقه تجويز کنيد. انتوباسيون اندوتراکئال اغلب در اين مرحله مورد نياز خواهد بود. اگر تشنج ادامه يابد يک دوز اضافى از فنوباربيتال (۱۰mg/kg - ۵) بدهيد.

۶. اگر تشنج پس از ۶۰ تا ۹۰ دقيقه به درمان مقاوم باشد، بيمار را بر ميدازولام، پروپوفل يا کوماى فنوباريتال قرار دهيد. توصيه مى‌شود با يک نورولوژيست و يک متخصص بيهوشى مشاوره نمائيد.

پروگنوز

ميزان مورتاليته در نوع تونيک - کلونيک ۲۰% است و انسيدانس سکل‌هاى نورولوژيک دائمى ۳۰-۱۰% خواهد بود.