|
|
جدول تبديل حروف از لغت پهلوى و درى قديم(۳)
|
|
|
پهلوى |
|
|
فارسى درى |
|
|
| د: تبديل شده است به: |
|
|
|
ز: دميک |
|
|
زمى، زمين |
|
|
|
": دمان |
|
|
زمان |
|
|
|
":دمستان |
|
|
زمستان |
|
|
|
": دمچيک |
|
|
زمستانى |
|
|
|
": دِفْر |
|
|
زر (ضدلطافت) |
|
|
|
هـ: زرد، زردخانه |
|
|
زره، زره‌خانه |
|
|
|
ى: ادوينک |
|
|
آئينه |
|
|
|
": ادوين |
|
|
آئين |
|
|
|
حذف: سردار، سرد |
|
|
سلّار، سال |
|
|
| ذ: تبديل شده است به: |
|
|
|
ج: کذه (اوستائى) کذ (پهلوى) |
|
|
کجا (جائى که، آنکه، که) |
|
|
|
ز: گذا (اوستائى) |
|
|
گُرز |
|
|
|
گ: تذِرگ |
|
|
تگرگ |
|
|
|
هـ: اِسپاذ (اوستائى) |
|
|
سپاه |
|
|
|
": ماذ |
|
|
مامه (مملکت ماه) |
|
|
|
د: پَرَده‌ذات (اوستائى) |
|
|
فره‌داد (پيشداد) |
|
|
|
": خواذاته (اوستائى) |
|
|
خودداد (خودآفريده) |
|
|
|
": سَغذَه (اوستائى) |
|
|
سغد |
|
|
|
ى: دذو |
|
|
دى (نام خداازدثوش) |
|
|
|
ى، تُرغُبَذ (جائى در خراسان) |
|
|
تُرغُبْى، ترغبه |
|
|
|
": پت، پذ |
|
|
پى |
|
|
|
":بُوذ (اوستائى) |
|
|
بُوى |
|
|
|
حذف: اديّاتکار، اديوّار |
|
|
ايادگار، ايار، يار |
|
|
|
": اِسْتِذ |
|
|
است (ربط خبرى) |
|
|
| ر: تبديل شده است به: |
|
|
|
ش: وترتن، وترت |
|
|
گذشتن، گذشت |
|
|
|
ل: اروند |
|
|
الوند |
|
|
|
": ارونداسپ |
|
|
الهراسب |
|
|
|
": ديبسرم |
|
|
دابشليم |
|
|
|
": پوهر (اوستائى: يُرْت) |
|
|
پول، پل |
|
|
|
": سرم |
|
|
سلم |
|
|
|
": سردار |
|
|
سلّار، سالار |
|
|
|
": ورد |
|
|
وُل، گل |
|
|
|
م: کتار |
|
|
کدام |
|
|
|
حذف: ورهران |
|
|
وهران، بهرام |
|
|
| ز: تبديل شده است به: |
|
|
|
خ: نزست |
|
|
نخست |
|
|
|
د: زريه |
|
|
دريا |
|
|
|
ژ: زرفاک |
|
|
ژرفا |
|
|
|
": زوفر |
|
|
ژرف |
|
|
|
غ:(۱)گريز |
|
|
گريغ |
|
|
| ژ: تبديل شده است به: |
|
|
|
ز: دوژخو |
|
|
دوزخ |
|
|
|
": کارژار |
|
|
کارزار |
|
|
|
": پهريژ |
|
|
پهريز، پرهيز |
|
|
|
ش: وريژيتک |
|
|
برشته |
|
|
|
ر: توژ(۲) |
|
|
تور (پسر فريدون) |
|
|
| س: تبديل شده است به: |
|
|
|
ث: اسپيان (لهجه‌اى از آثوپيان) |
|
|
اثفيان (آبتين، پدرفريدون ـ رجوع کنيد به: طبرى جلداول) |
|
|
|
خ: ماس |
|
|
ماخ(ماه) |
|
|
|
ذ: آسروک |
|
|
آذروان |
|
|
|
ش: فرستک |
|
|
فرشته |
|
|
|
": ديبسرم |
|
|
دابشليم (نام پادشاه هند) |
|
|
|
": سياهژور(۳) |
|
|
شهرزور |
|
|
|
": سوراپَکْ |
|
|
شورابه |
|
|
|
": سورک |
|
|
شورچشم |
|
|
|
ص:سْتخرْ |
|
|
اصطخر |
|
|
|
ه: پاتفراس |
|
|
بادافراه |
|
|
|
": کس، مس |
|
|
که، مه |
|
|
|
ه: نکاس |
|
|
نگاه |
|
|
|
": آکاس |
|
|
آگاه |
|
|
| ش: تبديل شده است به: |
|
|
|
ژ: دُشْخيم |
|
|
دُژخيم (۴) |
|
|
|
س: شمور |
|
|
سمور |
|
|
|
ج: شى |
|
|
رأس‌الجالوت (بزرگ جهودان) |
|
|
|
حذف: باخترش |
|
|
باختر، بخل، بلخ |
|
|
| غ: تبديل شده است به: |
|
|
|
الف: روثرغن |
|
|
ورهراآن (اسم بهرام) |
|
|
|
حذف: مغوپذ |
|
|
مؤبد |
|
|
|
و: مَرَغ (اوستائى) |
|
|
مرو (پهلوى) |
|
|
|
هـ: ميغ |
|
|
ميه (مِهْ) |
|
|
|
|
| (۱) . تبديل: ز به غين در زبان درى متداول است مانند: گريز، تيغ، تيز، تيژه و اين تبديلات مربوط به لهجه‌ها است.
|
|
| (۲) . بعضى معتقد هستند که 'ژ' در پهلوى نيست و همهٔ اين حروف را بايد با 'چ' تلفظ کرد.
|
|
| (۳) . از اصل: سيه ارژور يعنى جنگل سياه ـ و غالباً در لهجهٔ پهلوى شمالى حرف سين به‌جاى شين و در لهجهٔ پهلوى جنوبى برعکس مستعمل بوده است.
|
|
| (۴) . و ساير کلماتى که اين پيشآوند را دارند و چون دُژآهنگ، دُژآگاه، دُژم و غيره
|
