مدل برنامهٔ کار جهانگردی

اين مدل برنامهٔ کار جهانگردى يک برنامهٔ عادى پنج‌ ساله را براى پروژه‌ها و ساير اقدامات لازم جهت اجراء نخستين مرحله طرح و توسعه جهانگردى ملى يا منطقه‌اي، ارائه مى‌کند. مدل مزبور اصولى را که بايد در تهيه چنين برنامه‌اى اعمال شود نشان مى‌دهد.

مدلى که از برنامهٔ موردنظر در جدول مدل برنامهٔ کارى جهانگردى نشان داده شده است. اين برنامه براى يک کشور يا منطقهٔ فرضى با مساحت متوسط است که داراى سطحى متوسط از درآمد توريستى در گذشته بوده است، ولى اکنون مى‌خواهد به توسعهٔ جهانگردى تفريحى کنترل‌ شده مبادرت ورزد. فرض مى‌شود که اين مدل مبتنى بر يک مطالعهٔ جامع برنامه‌ريزى جهانگردى باشد، از جمله عناصر نهادي. طرح توسعه بر ترکيبى از ساحل و جاذبه‌هاى دريائي، کوهستانى و جاذبه‌هاى طيبعى و بعضى جاذبه‌هاى باستاني، تاريخى و فرهنگى متمرکز است. اين طرح مفهوم دروازه و محل اقامت را، با اختصاص مناطقى براى توسعه جهانگردى کوهستانى و ساحلي، به‌کار مى‌برد. به‌علاوه طرح‌ مزبور جاذبه‌هاى مسافرتى براى تماشاى معمولى را نشان مى‌دهد و دسترسى به مناطق جهانگردى و جاذبه‌ها را فراهم مى‌کند.

برنامهٔ کارى براى يک دورهٔ پنج ساله سازماندهى مى‌شود و نخستين مرحله توسعهٔ طرح را نشان مى‌دهد. اين برنامه براى توسعهٔ بيشتر شهر دروازه به‌عنوان ناحيه اقامت، يکى از مناطق ساحلى جهانگردى (يک ساحل تفريحي) يا دو منطقهٔ کوهستاني، هريک براساس يک پارک ملي، متمرکز مى‌شود. اگرچه اين مدل فقط براى نخستين دورهٔ پنج ‌سالهٔ توسعه است، فعاليت‌هاى تدارکاتى براى پروژه‌هائى که در دورهٔ بعدى پنج ‌ساله انجام خواهد شد و يا پايان خواهد يافت نشان داده مى‌شوند، از جمله گشايش مناطق جديد جهانگردى اين تداخل فعاليت‌ها نياز به داشتن استمرار از يک برنامه به برنامه بعدى را نشان مى‌دهد. اين مدل يک وضعيت آرمانى را ارائه مى‌کند که در آن پروژه‌ها به سرعت انجام مى‌شوند. واقعيت اين است که تکميل پروژه‌ها و اقدامات در بيشتر کشورها يا مناطق مدت بيشترى به طول مى‌انجامد.

اين برنامه براساس طبقات پروژه سازماندهى مى‌شود ـ امکانات توريستي، جاذبه‌هاى توريستي، زيربناهاى اصلي، و ساير پروژه‌ها و اقدامات. با آنکه تمام اجزاء برنامه در طبقات سازماندهى شده‌اند. ولى براى توسعه در طريقى هماهنگ‌شده زمان‌بندى مى‌شوند. اين هماهنگى پروژه‌ها و اقدامات، اصل اساسى يک برنامه‌ريزى موفق توسعه است. براى مثال، اصلاحات زيربنائى بايد در زمان مناسب براى آن دسته از جاذبه‌ها، تسهيلات و خدمات توريستى که قرار است توسعه يابند و کارکرد شروع، در دسترس باشد.

برنامهٔ مدل نشان مى‌دهد که خدمات و تسهيلات توريستى ابتدا در شهر دروازه / محل اقامت بهتر مى‌شوند زيرا بعضى امکانات وجود دارند و مى‌توانند گسترش يابند. بدين‌ترتيب قبل از افتتاح تسهيلات جهانگردى کوهستانى و جهانگردى ساحلى مى‌توان مقدارى اندک از جهانگردى تفريحى را در شهر تشويق کرد. به‌علاوه محل اقامت تا زمان گشايش ساير ناحيه‌هاى توريستى بايد به‌طور معقول توسعه بيافته باشد. در مناطق توريستى انسجام توسعه به‌صورت مرحله‌اى نشان داده مى‌شود. اين روش حائزاهميت است زيرا اگر تسهيلات بسيار زيادى در يک زمان ايجاد شوند منابع سرمايه‌اى و قابليت‌هاى احداث مى‌توانند به شدت فرسوده شوند. به‌علاوه، معمولاً جذب ناگهانى تعداد زيادى جهانگرد براى اشتغال اتاق‌هاى اقامتى که در مقياس بزرگ و به تازگى عرضه شده‌اند از نظر بازاريابى امکان‌پذير نيست.

همان‌طور که در اين مدل نشان داده شده است، توسعه برنامه‌نويسى مى‌شود تا تسهيلات مکمل در طريقى متوازن در دسترس قرار گيرند. در اين مدل نشان داده مى‌شود که اتاق‌هائى در شهر دروازه، ساحل، و ناحيه کوهستانى در يک سال باز مى‌شوند. تا زمانى‌که اين محل اقامت (اتاق) باز بشود، جاده‌هاى مسافرتى (که به‌عنوان جاده‌هاى ورودى نيز استفاده مى‌شود)، توقفگاه‌هاى توريستى و برخى جاذبه‌ها بايد توسعه يابند. اين هماهنگى توسعه، مقصدهاى ديگرى را فراهم خواهد کرد و به سرعت بازارهاى توريستى را گسترش خواهد داد و سازماندهى تورهاى گردشى يا محل‌هاى اقامت شبانه را ميسر خواهد ساخت.

ساير اصلاحات زيربنائى عمدهٔ مورد نياز طورى برنامه‌ريزى مى‌شوند که وقتى لازم است در دسترس باشند. تکميل گسترش فرودگاه براى سال چهارم زمان‌بندى شده است. موقعى که انتظار مى‌رود ورود جهانگردان براى استفاده از تفريحگاه‌هاى ساحلى و کوهستانى افزايش يافته باشد. گسترش نيروى برق به اين تفريحگاه‌ها بايد تا اين زمان پايان يافته باشد. زيربناى شهرى بايد براى استفاده توسعه جهانگردى و توسعه کلى بهبود يافته باشد. سيستم مخابرات ملى / منطقه‌اى که براى توسعه جهانگردى و توسعه کلى مهم است نيز بايد تا سال چهارم اصلاح شده باشند.

همان‌طورى که در مدل نشان داده شده است، عناصر نهادى بايد همراه با توسعه مادى برنامه‌ريزى شوند. قانون و مقررات جهانگردى و هر قانون لازم ديگر بايد در سال اول تصويب شوند، تا قابل استفاده در توسعه جهانگردى باشند. به‌علاوه ادارهٔ جهانگردى بايد سازماندهى شود ـ يا اگر چنين اداره‌اى وجود دارد از نو سازماندهى شود. تأمين بودجه براى نيازهاى بازاريابى بايد برنامه‌ريزى شود. تصويرسازى از مقصد غالباً اولين قدم در بازاريابى يابد. برنامه‌ريزى شود. تصويرسازى از مقصد غالباً اولين قدم در بازاريابى است و مى‌تواند قبل از موجوديت بسيارى از تسهيلات آغاز شود. سپس برنامه خاص تبليغاتى را مى‌توان شروع کرد، با مدت زمان هماهنگ شدهٔ آن با توسعهٔ جاذبه‌ها و تسهيلات. انگيزه‌هاى سرمايه‌گذاري، براى جذب سرمايه‌گذارى خصوصى مورد نياز چنانچه لازم باشد، بايد در سال نخست اتخاذ شود. برنامهٔ آگاهى عمومى دربارهٔ جهانگردى نيز بايد در اوايل شروع شود از مردم توسعه جهانگردى پيش‌بينى‌شده مطلع شوند و بتوانند خود را براى آن آماده سازند.

آموزش پرسنل براى کار اثربخش در جهانگردى ضرورى است. آموزش بايد با توسعه امکانات و خدمات توريستى هماهنگ باشد. مدرسهٔ آموزش جهانگردى يا نوع ديگرى از آموزش يابد. در اوايل برنامهٔ توسعه شروع شود، همراه با مرحله‌بندى آموزش، تا پرسنل آموزش‌ ديده هنگام گشايش تسهيلات در دسترس باشند.

علاوه بر فهرست پروژه‌ها و اقدامات برحسب سال، يک برنامهٔ کامل کاري، هرجا که مناسب باشد، بايد برآوردهاى هزينه عمومى پروژه‌ها، و مؤسسات (يا بخش خصوصي) مسئولى اجراء پروژه‌ها يا اقدامات را در برداشته باشد در برخى موارد، شرح پروژه‌ها محاسبه‌اى هزينه‌ها و سودها را در بردارد که به برنامه ضميمه مى‌شود به‌منظور حفظ کارآئى برنامهٔ کارى لازم است که وقتى پيش مى‌رود تنظيم شود و تأخيرهاى غيرمنتظره يا تغيير شرايط در نظر گرفته شوند.