| اگرچه اکثر افراد به اشکال مختلف در زمينهٔ تکنيک‌هاى ورزشى علاقمند مى‌باشند، ليکن سه گروه از افراد در اين مورد مشخص‌تر از ديگران هستند: ۱. معلمان تربيت بدني، ۲. مربيان ورزش، ۳. ورزشکاران، چون هريک از سه گروه فوق از ديدگاه خاصى به تکنيک‌هاى ورزشى و بيومکانيک توجه دارند آنها را به‌طور جداگانه مورد بحث قرار مى‌دهيم.
|
|
|
|
|
|
| هدف‌هاى تربيت بدنى براى معلمان اين رشته به صُوَر مختلف توصيف شده است:
|
|
| - تربيت بدنى نوعى تعليم و تربيت مى‌باشد که در آن فعاليت‌هاى حرکتى به‌عنوان وسيله‌اى در ارتباط با ارزش‌ها و معيارهاى رشد و توسعهٔ رفتار انسان مورد استفاده قرار مى‌گيرند.
|
|
| - تربيت بدنى توسعهٔ و تکامل جسمي، رواني، عاطفي، اخلاقى و اجتماعى را به‌عنوان هدف‌هاى خود و به‌منظور تربيت انسان‌هاى متعهد و متمدن در برمى‌گيرد و از فعاليت‌هاى جسمى به‌عنوان يک وسيله استفاده مى‌کند بنابراين مقصود اصلى تربيت بدنى نگهدارى و ارتقاء قابليت‌ها، نگرش‌ها، عقايد و آرمان‌هاى انسانى مى‌باشد.
|
|
| خصلت‌هاى مطلوب و بى‌نهايت انسانى در رابطه با تربيت بدنى در يک چيز مشترک است و آن اينکه تحقق اين خصلت‌ها در کليهٔ ابعادش (جسمي، عقلي، عاطفى و اجتماعي) از طريق به‌کار گرفتن فعاليت‌هاى جسمى دنبال مى‌شود بنابراين واضح است که موفقيت‌هاى مربى و معلم تربيت بدنى و ورزش در اين زمينه‌ها بستگى دارد به روش‌ها و ابزارهايى که از آنها استفاده مى‌گردد. پس، مى‌توان گفت بيومکانيک، فيزيولوژى ورزشى و يادگيرى حرکتى براى معلم تربيت بدنى و يا مربى ورزشى که بخواهد قضاوت صحيح و علمى دربارهٔ تکنيک‌هاى ورزشى بکند امرى است ضرورى و تنها در اين صورت است که او صرفاً به حدس و تخمين در قضاوت خود تکيه نخواهد کرد. علاوه بر اين، چون اطلاعات و دانش مربوط به يک فن قبل از هر چيز ديگر براى معلم و مربى لازم است تا بتواند شاگردان خود را در نمايش مهارت‌ها پيشرفت دهد از اين رو مى‌توان ادعا نمود که دانستن مفاهيم بيومکانيک از ضرورت‌هاى اوليهٔ هر معلم و يا مربى تربيت بدنى و ورزش مى‌باشد.
|
|
| ليکن بايد توجه داشت که دانستن علم بيومکانيک نيز به تنهايى کافى نيست زيرا معلم تربيت بدنى و مربى ورزش از آموختن مهارت‌ها و فنون ورزشى به‌عنوان وسيله‌اى براى شکوفايى نه تنها خصلت‌هاى جسمى بلکه ويژگى‌هاى اخلاقي، معنوى و اجتماعى جوانان استفاده مى‌کند و بايد از ديدگاه‌هاى مختلف به اين مهم توجه داشته و پيوسته هدف اصلى که همانا تربيت انسانى مستقل، آزاد و متعهد مى‌باشد در نظر گرفته و خود نيز بدان عمل نمايد.
|
|
|
|
| اهميت علم بيومکانيک براى مربى ورزش از ديدگاه رشته‌اى که او در آن مشغول تعليم دادن است مورد توجه قرار مى‌گيرد. به‌طور مثال مربى دو صحرانوردى بيشتر توجه خود را روى مسائلى در زمينهٔ فيزيولوژى ورزشى مانند مقاومت‌هاى تنفسى و عضلانى متمرکز مى‌کند. و زياد توجهى به فنون دويدن ندارد. از طرف ديگر يک نفر مربى بسکتبال يا ژيمناستيک به‌مراتب توجه خود را بيشتر روى فنون مربوطه و بررسى آنها از ديدگاه بيومکانيک معطوف مى‌دارد زيرا در اين رشته‌ها انجام صحيح بودن فنون در يادگيرى و موفقيت ورزشکار نقش اساسى دارد.
|
|
| عامل ديگرى که در اينجا مطرح مى‌باشد، عاملى است که در رابطه با سطح مهارت مورد آموزش مى‌باشد.
|
|
| معلمان تربيت بدنى عموماً با مبتديان سر و کار دارند و بنابراين بايد توجه خود را معطوف به حرکات و فنون پايه‌اى در ورزش‌هاى مختلف بنمايند و مسائل بيومکانيکى را در آن حد مطالعه نمايند. در صورتى که مربيان ورزش به‌مراتب در سطح پيشرفته‌ترى به آموزش آن هم فقط يک رشته اختصاصى مشغول مى‌باشند و لذا علاوه بر اصول پايه، جزئيات امر نيز براى آنها اهميت دارد. بنابراين هرچه سطح آموزش پيشرفته‌تر مى‌شود مربى نياز بيشترى به دانش بيومکانيک پيدا مى‌کند و سرانجام به سطح عالى قهرمانى مى‌رسيم که در آن سطح فن و نحوهٔ اجراى ان نقش اساسى پيدا مى‌کند و به‌طورى که مى‌دانيم پيشرفت در آن سطح تنها موقعى حاصل مى‌شود که مربى کاملاً به جزئيات فنون از نظر مکانيک توجه داشته باشد و آنها را به حال خود رها نکند و به حدس و گمان نيز اکتفاء ننمايد، براى چنين مربى دانش بيومکانيک فوق‌العاده ضرورى و اساسى مى‌باشد.
|
|
| ممکن است برخى چنين تصور کنند که چه بسا اوقات بوده‌اند مربيانى که چندان اطلاعى هم از علم بيومکانيک نداشته‌اند و بسيار موفق نيز بوده‌اند. بايد گفت موفقيت آنها نشان‌دهندۀ آن است که غير از دانش بيومکانيک چيزهاى ديگرى نيز هستند که در رابطه با مربيگرى مهم هستند و بايد به آنها نيز توجه شود و اين امر نبايد هرگز از نظر دور افتد بايد گفت که آنچه ارزش فکر کردن به بيومکانيک را بيشتر مى‌کند آن است تا چه حد بخواهيم معيارها و رکوردهاى ورزشکاران را بهبود بخشيده، در شکوفايى استعداد‌هاى ورزشى آنان به‌عنوان مربى کمک کنيم و در آن صورت است که علم و دانش بيومکانيک مى‌تواند در موفقيت مربى بسيار اثرگذار باشد.
|
|
|
|
| اهميت و نقش علم بيومکانيک براى معلمان تربيت بدنى و مربيان ورزش نسبتاً روشن بودە، مورد توافق همگان مى‌باشد. اما دانستن بيومکانيک آن هم توسط ورزشکاران و نقش و اهميت آن براى آنها، مورد توافق همه قرار نگرفته است.
|
|
| مطالعات زيادى توسط دانشمندان يادگيرى حرکتى در زمينهٔ اثر دانستن بيومکانيک بر روى يادگيرى مهارت‌ها انجام شده است که خود تا اندازه‌اى نشان مى‌دهند چنانچه شاگردان از اصول مکانيکى فن و يا مهارت‌هاى مورد آموزش آگاه باشند بهتر و سريعتر مى‌توانند آن مهارت را فرا گيرند، ليکن از آنجا که در اکثر اين تحقيقات افراد مورد آموزش مبتدى بوده‌اند نمى‌توان نتايج حاصله را به يادگيرى و پيشرفت رکوردها و معيارهاى ورزش قهرمان نيز تعميم داد. در اين زمينه برخى از صاحب‌نظران چنين اظهار عقيده کرده‌اند:
|
|
| با پيشرفت شاگرد و کسب تجربهٔ بيشتر او در زمينهٔ يادگيرى مهارت‌ها به‌نظر مى‌رسد راهنمايى‌هاى لفظى مربى و تجزيه و تحليل حرکت مورد آموزش، موضوع را براى شاگرد بامفهوم‌تر و معنى‌دارتر مى‌کند و شاگرد نوعى آگاهى درونى از چگونگى امر حاصل مى‌نمايد. (اظهارنظر مربوط است به خانم ناپ Knapp از کتاب مهارت در ورزش چاپ سال ۱۹۹۶ صفحهٔ ۲۸).
|
|
| مرورى بر نتيجهٔ مطالعات در اين زمينه نشان‌گر آن است که ارزش تحليل مکانيکى براى شاگرد پيشرفته به‌ندرت مورد توجه قرار گرفته است. (اظهارنظر مربوط است به آقاى جان لاتز John D. Lawthes در کتاب يادگيرى مهارت‌هاى بدنى چاپ سال ۱۹۶۸ صفحهٔ ۱۰۱) اما شواهد تجربى و عملى بيانگر آن است که دانستن بيومکانيک در سطح عالى اجراء مهارت‌ها از ارزش بيشترى برخوردار مى‌باشد. در خاتمه بايد گفت با اينکه فعلاً شواهد مشخصى در دست نيست ليکن چنين به‌نظر مى‌رسد که دانستن و آگاهى اصول بيومکانيک توسط ورزشکاران موجبات پيشرفت و بهبود مهارت‌هاى ياد گرفته شده و قبلى آنها را فراهم مى‌کند.
|
