|
| خواص چشمه‌هاى آب معدنى، استان بوشهر
|
|
| - آب‌هاى کلروره: اين نوع آبها چنانچه به صورت خارجى (استحمام) مصرف شوند براى بيمارىهاى رماتيسم ، لنفاتيسم ، راشيتيسم و برخى از بيمارىهاى زنانه و تورم موضعى مؤثر هستند. همچنين در مورد بيمارىهاى دستگاه تنفسى به صورت بخور ، قرقره و دوش بينى مصرف مى‌شوند. حمام اين آبها باعث اتساع عروق مى‌گردد. اين دسته از آبها صفرا‌آور و باعث ازدياد ترشحات دهان و معده و نيز حرکات روده مى‌شود و گاهى اوقات به صورت ملين عمل مى‌کنند. در کل مىتوان گفت که آب‌هاى کلروره ، محرک فعاليت‌هاى مختلف بدن و تغذيه هستند.
|
|
| - آب‌هاى گوگردى: ورود گوگرد در سيستم متابوليسم بدن باعث بروز فعل و انفعالات مثبت در دستگاه‌هاى گوارشى و سوخت و ساز شده و در درمان بيمارىهاى مختلف مجارى تنفسى ، روماتيسم و بيمارىهاى جلدى مؤثر واقع مى‌شوند.
|
|
| - آب‌هاى کلروره سولفاته: اين نوع آبها خاصيت تسکين‌دهندگى ، ضد خارش. ملين و صفرا‌آور دارند.
|
|
| - آب‌هاى کلروره سديک: اين نوع آبها محرک قوا در اثر مصرف خارجى است و براى درمان برخى از بيمارىهاى زنانه نيز مورد استفاده قرار مى‌گيرد.
|
|
| ساير چشمه‌ها، استان اردبيل
|
|
| علاوه بر چشمه‌هاى ياد شده در سطح استان چشمه‌هاى ديگرى نيز وجود دارد که اهم آنها عبارتند از: آب گرم مويل در اطراف مشگين‌شهر ، آب گرم برُجلو در ۴ کيلومترى نير ، آب گرم معدنى گرمخانه در روستاى گرمخانه خلخال چشمه هفت بلوک در غرب اردبيل ، چشمه سردابى در روستاى سرداب اردبيل ، چشمه معدنى انشگاه در غرب اردبيل.
|
|
| سرآب اسكان، روستاى فر، سربند (شازند)
|
|
| اين چشمه در ۵ کيلومترى شمال روستاى فر ، جنب روستاى اسکان از توابع شهرستان سربند واقع شده است. دسترسى به آن از روستاى فر با ۵ کيلومتر راه خاکى ميسر است و هر سال مورد مراجعه و استفاده گروه‌هاى زيادى قرار مى‌گيرد.
|
|
| سرآب پنجعلى، روستاى توره، اراك
|
|
| اين سرآب در مسير جاده اصلى اراک - بروجرد و جنب روستاى توره قرار دارد. اين جاذبه طبيعى ، محل اردوهاى تابستانى دانش آموزان است. و همواره در طول تابستان از طريق ادارات آموزش و پرورش و مهمانان آنها مورد استفاده قرار مى‌گيرد.
|
|
| از ديگر چشمه‌هاى استان مىتوان به چشمه کيخسرو (چشمه بولاغ) در چم کيتو ، چشمه انجدان ، چشمه بالقو ، چشمه چيقلى ، چشمه اورين ، چشمه نهضت قياس ، چشمه ازنا ، چشمه عسل و چشمه چکاب نيز اشاره کرد. در چشمه چکاب سنگ نوشته‌اى متعلق به سال ۱۲۹۴ هـ.ق وجود دارد.
|
|
| سرآب عباس‌آباد، سربند (شازند)
|
|
| اين سرآب در ۲ کيلومترى شرق شازند واقع شده است. فضاى سرسبز و درختان اطراف آن منظره بسيار ديدنى سرآب را زيباتر کرده است. سرسبزى محل و آبى که از زير کوهسار روان است ، تفرجگاهى را به وجود آورده است که هر ساله هزاران نفر را به سوى خود جلب مىکند.
|
|
|
|
| اين سرآب اولين منبع آبى رودخانهٔ گاماسياب است. اين آب از دامنهٔ زاگرس در شمال شرقى نهاوند سرازير مى‌شود و از نظر ظهور و شدت جريان شگفت‌آور است. محوطهٔ پيرامونى مظهر آن امکان مطلوبى براى ايجاد تأسيسات سياحتى - تفريحى دارد ولى با وجود دسترسى مناسب ، هيچ نوع بهره‌بردارى تفرجگاهى از آن به عمل نمى‌آيد.
|
|
|
|
| سرآب نيلوفر در ۳۰ کيلومترى شمال غربى کرمانشاه در جادهٔ کرمانشاه - کوزران واقع شده است. اين سراب استخر وسيعى را تشکيل مى‌دهد که مملو از گل‌هاى نيلوفر است و ظرفيت بهره‌بردارى تفريحى فراوان دارد. اين سراب براى پرورش ماهى نيز مناسب است.
|
|
| ساير سراب‌هاى استان عبارتند از : سراب ياورى در جادهٔ کرمانشاه - روانسر. سراب نوژى‌وران در ۱۵ کيلومترى جادهٔ بيستون - سنقر. سراب طاق وسان در شمال کرمانشاه در دامنهٔ کوه طاق وسان. سراب‌هاى خضر زنده و خضر الياس در ۲۴ کيلومترى شمال غرب شهر کرمانشاه در کيلومتر ۱۸ جاده کرمانشاه - سنندج. سراب قنبر در جنوب شهر کرمانشاه که آب مصرفى قسمتى از شهر کرمانشاه را تأمين مىکند. از ديگر سرآب‌هاى استان کرمانشاه عبارتند از : سراب بند على ، سراب هرسين و سراب صحنه.
|
|
| سرآب‌هاى فارسيان و گيان، نهاوند
|
|
| اين سرآب‌ها از دامنه‌هاى زاگرس در جنوب نهاوند مى‌جوشند و از تفرجگاه‌هاى مهم استان همدان محسوب مى‌شوند. در حواشى اين دو سرآب‌ها درختان کهن سالى با بيش از ۵۰۰ سال عمر (يادگارى از جنگل‌هاى زاگرس) هنوز هم بر جاى مانده‌اند. اين دو سرچشمهٔ شگفت‌آور تفرجگاه تابستانى و روزهاى تعطيل علاقه‌مندان است.
|
|
| از ديگر سرآب‌هاى قابل توجه استان مىتوان به سرآب کنگاور کهنه و سرآب لک‌لک اسدآباد اشاره کرد که جاذبه‌هاى بالقوهٔ تفريحى و تفرجگاهى دارند.
|
|
| علاوه بر اين سرآب‌ها و سرچشمه‌ها ، تعداد قابل ملاحظه‌اى از چشمه‌هاى مهم نيز در سطح استان پراکنده‌اند که هر کدام به نحوى مورد توجه علاقه‌مندان قرار مى‌گيرد. از آن جمله مىتوان به چشمه‌هاى فرشته ، آب ترش عليصدر ، مجنون‌آباد ، ماهى ، برجکى و امام‌زادهٔ نهاوند ، نيکان‌سويى ، شفيع جان تويسرکان ، زمان‌آباد ، قينرجه و سهکيندران ، رزن ، آجى‌سو صادقلو ، گرگر و شورين اشاره کرد.
|
|
| چشمه‌هاى آب معدنى هر منطقه از جاذبه‌هاى تفرجگاهى محسوب مى‌شود که در صورت استفادهٔ مناسب از آنها و ايجاد فضاهاى لازم براى اتراق مى‌تواند در جذب مسافران و علاقه‌مندان نقش مؤثرى ايفا کند. در استان همدان چندين دهنه چشمهٔ آب معدنى وجود دارد که تقريباً نزديک محورهاى اصلى و جاده‌ها قرار دارند و امکانات مناسبى براى بازديدکنندگان و خواهندگان فراهم مى‌آورند.
|
|
| چشمه‌هاى آب معدنى استان عموماً جنبه درمانى دارند و بيشتر در مناطقى که داراى آب و هواى لطيف و کوهستانى است قرار گرفته و در نوع خود جالب توجه‌اند.
|
|
|
|
| سرچشمه محلات يکى از پرآب‌ترين چشمه‌هاى استان مرکزى است و در بلندترين نقطه مرتفع شهر محلات قرار گرفته است. اين چشمه ضمن اينکه آب آشاميدنى و کشاورزى منطقه را تأمين مىکند ، از جاذبه سياحتى بسيار با ارزشى نيز برخوردار است ، به طورى که از ديرباز مورد توجه جهانگردان بوده است.
|
|
| گفته مى‌شود که علت به وجود آمدن شهر محلات وجود اين چشمه بوده است. وجود اين سرچشمه باعث شده است که در کنار آن پارک زيبايى شکل گيرد. اين پارک يکى ازمراکز جذب گردشگران در تابستان به شمار مى‌رود. آب نماهاى زيبا ، درختان سر به فلک کشيده چنار کهنسال و ارتفاعات صخره‌اى مشرف بر اين چشمه در کنار هواى دلپذير و مطبوع آن همه ساله در فصل تابستان علاقمندان بسيارى را از دور و نزديک به اين سمت فرا مى‌خواند. در اين فصل گردشگران بسيارى در هنگام مسافرت خود در مسير تهران - اصفهان و تهران - اراک و شهرهاى دور و نزديک ، ترجيح مى‌دهند که يک روز را در کنار اين چشمه بگذرانند. عده‌اى نيز علاقمندند شب را در کنار چشمه بيتوته کنند. از اين رو در دو طرف مسير آب‌نما ، سکوهايى تعبيه شده است که مسافرين بتوانند در آنها با برپايى پشه‌بند و چادر ، شبى را سر کنند.
|
|
| اين چشمه در شمال شهر محلات و در بالا دست شهر که پيش از اين به محله عليا و يا محله بالا معروف بوده ، قرار دارد. در حال حاضر تخليه چشمه تقريباً يکنواخت و بدون نوسان صورت مى‌گيرد ، ليکن به علت شيب زياد دامنه ، آب با سرعت زيادى جريان پيدا مىکند و اين امر باعث شده است تا طى ساليان گذشته قسمتى از بستر نهر شسته و فرسوده شود. در گذشته به علت شيب تند و حرکت سريع آب ، تعدادى آسياب آبى در مسير جريان آب سرچشمه وجود داشت که ديگر مورد استفاده قرار نمى‌‌گيرد.
|
|
| به منظور اقامت گردشگرانى که ترجيح مى‌دهند شب را در سرچشمه بيتوته کنند ، تأسيسات اقامتى محدودى ايجاد شده است. اين تأسيسات شامل دو اقامتگاه متعلق به شهردارى محلات است که هر يک هفت اطاق دارد. غير از شهردارى محلات ، بخش خصوصى نيز مجموعه‌اى شامل ۱۲ اطاق و يک رستوران مشرف بر چشمه احداث نموده است. در بالادست اين چشمه و بر روى صخره‌اى که چشمه از زير آن مى‌جوشد و جريان مى‌يابد ، مهمانسرايى در دست احداث است. غير از امکانات اقامتى فوق‌الذکر ، تعدادى غرفه‌‌هاى مواد غذايى و پذيرايى نيز وجود دارد.
|
|
|
|
| آب معدنى شاه‌دشت در ۳۵ کيلومترى جنوب کرج واقع شده و آب آن داراى سولفات سديک و کلروره کلسيک سرد است. اين آبها در درمان بيمارىهاى دستگاه تنفسى مؤثراند و به سبب داشتن يُد ، براى درمان بيمارى گواتر نيز مفيد‌اند.
|
|
|
|
| قنات معدنى کوکلو در مسير خاش - ميرجاوه قرار گرفته و فاصله آن تا خاش در حدود ۶۴ کيلومتر مى‌باشد. مظهر اين قنات در شرق قله و کوهستان تفتان و در بستر رودخانه پيچ‌گلى از شکاف سنگ‌هاى آبرفتى از زمين خارج مى‌شود.
|
|
| بالا بودن مقدار سيليس و دى‌اکسيدکربن نشان‌دهندهٔ ارتباط کوه آتشفشانى تفتان با اين قنات است. منشأ آب معدنى کوکلو جوّى است. بدين صورت که آب برف و باران در حوضهٔ آبريز قنات نفوذ نموده و در اثر پديده‌هاى مختلف ژئوشيميايى بين آب و سنگ‌ها ، ترکيبات شيميايى آب تغيير مىکند و سپس از زمين خارج مى‌شود.
|
|
| آب قنات کوکلو در رديف آب‌هاى کربنات سديم و سولفات کلسيم همراه با منيزيم ولرم است. دماى آب ۲۵ درجه سانتى‌گراد و ميزان آبدهى آن ۱۵ ليتر در ثانيه است.
|
|
| هفت چشمه، دهستان مارگون، بويراحمد(ياسوج)
|
|
| در دهستان مارگون ، محلى به نام هفت چشمه وجود دارد که از آب آن ، آبشارهاى زيبا و ديدنى به وجود آمده است. اين چشمه که تقريباً در مرکز اين دهستان واقع شده ، موقعيت مناسبى براى ايجاد تفرجگاه دارد. اين چشمه در روزهاى تعطيل و به ويژه تابستان ، پذيراى تعداد زيادى از اهالى شهرستان‌هاى ياسوج ، لنده ، ميمند ، سى سخت و مسافرانى از استان‌هاى فارس ، اصفهان و چهارمحال و بختيارى است.
|
|
| چشمه‌ها و مراكز آب‌درمانى، استان لرستان
|
|
| در استان لرستان، چشمه‌هاي زيادي در مناطق آهكي آن جريان دارند كه مهم‌ترين آنها: چشمه سياب، تنگ قلعه و پايين گردنه آستان در كوهدشت، نايي در اشترينان، چشمه‌هاي آب ارم (گلستان)، آب گرداب دارابي و آب اراز در خرم‌آباد، كيان در الشتر، هفت چشمه، دره خوني، اسل مساله‌بيك در بروجرد و چشمه قلقلي در اطراف ازنا هستند.
پيرامون اين چشمه‌ها بسيار زيبا هستند و جزو جاذبه‌هاي ديدني و طبيعي منطقه به شمار مي‌آيند و مي‌‌‌توانند به صورت گردش‌گاه‌هاي ارزشمند بهره‌برداري شوند. چشمه‌هاي آب معدني استان كه آب آنها بيشتر براي درمان بعضي از بيماري‌هاي پوستي مصرف مي‌شود، عبارت‌اند از : چشمه‌هاي گودگردي گراب، گرخوشاب كوهدشت و چشمة گوگردي ايلرد در نزديكي ايستگاه راه‌آهن. از اين چشمه‌ها در حال حاضر به شكل ابتدائي و سنتي استفاده مي‌شود. تجهيز و بهره‌برداري سازمان يافتة اين چشمه‌ها، ضمن تكميل زمان گذران اوقات فراغت و مساعدت به بهبود شرايط اجتماعي، توسعه اقتصادي ناشي از درآمدهاي گردشگري را به دنبال خواهد داشت.
|
|
|
|
| نيلوفرهاي آبي اين سراب از جملة ديدني‌هاي شهرستان خرم‌آباد است. گل‌هاي نيلوفر آن از گردشگاه نيلوفر كرمانشاه به اين سراب انتقال يافته و پرورش داده شده است.
|
|
|
|
| اين سراب شامل درياچه، جنگل‌هاي مصنوعي و امكانات تفريحي براي كودكان است. چشمة آن تقريباً 9 ماه از سال آبدهي دارد و از اواخر اسفند، آبدهي آن آغاز مي‌شود. آب اين چشمة قيفي شكل كه نزديك به پنج متر گودي دارد، به رنگ كبود يا آبي تيره ديده مي‌شود و از همين رو آن را «كيو» يا «كبود‌آب» مي‌گويند.
ديگر سرابهاي منطقه چنين‌اند :
سرابهاي هنام (هنم)، سرخه و پاپي در الشتر. سرابهاي چگني و مطهري (شاه‌آباد سابق) در اطراف خرم‌آباد. سرابهاي جانيزه، زرشكه، سفيد، زارم، كرتول در بروجرد و اشترينان. سرابهاي غار تمندر و گردكانك، ماهي‌چال، خرسيان، گايكان و سردره رودآب در اطراف اليگودرز و سراب رودك در دورود (دارياب).
اين سراب‌ها كه مظهر رودها و چشمه‌هاي بزرگ هستند، از قابليت‌هاي گردشگاهي ويژه برخوردارند.
|
|
|
|
| در شمال غربي شهر خرم‌آباد و بر دامنة كوه كور، چشمة آب «گرداب سنگي» سر بر آورده است. چشمه‌اي كه از نيمة دوم اسفند تا ميانة تابستان پرآب است و در ديگر ماه‌هاي سال خشك و خاموش است. گرداگرد آن، ديوار دايره‌اي شكلي به پهناي سه متر از سنگ‌هايي به ابعاد 1×1 متر ساخته شده است كه در قسمت شرقي آن، دريچه‌اي به بلندي و پهناي 90×160 سانتي‌‌متر ديده مي‌شود. اين دريچه با يك وسيلة كشو مانند بسته مي‌شده و آب را به جوي كنارة غربي گرداب، سرازير مي‌كرده است. آب «گرداب سنگي» را به وسيلة همين جوي كه از لبة غرب خرم‌آباد و در دامنة كوه كشيده شده و با سنگ و ملاط ساخته شده بود، به دره‌اي كه امروز «باباعباس» ناميده مي‌شود، هدايت مي‌كردند. فاصلة مبدأ تا مقصد اين آب نزديك به 12 كيلومتر است. در اين محل، آثار يك آسياب، شبيه آسياب شهر قديمي «شاپورخواست» بر جاي مانده كه آب آن از گرداب سنگي تأمين مي‌شده است. مصالح اين بنا مانند سنگ و ملاط پل شاپوري است.
|
