کدگذاری، استخراج، طبقه‌بندی داده‌ها

پس از اتمام مرحله گرد‌آورى اطلاعات، محقق انبوهى از اطلاعات را در اختيار دارد که بايد از آن براى انجام دادن اقدامات بعدى استفاده کند؛ يعنى بايد اطلاعات موجود را استخراج و طبقه‌بندى نمايد تا براى مرحله اساسى تجزيه و تحليل آماده شود. براى تجزيه و تحليل داده‌ها با توجه به ماهيت تحقيق و روش موردنظر، محقق بايد طرح استخراج و طبقه‌بندى اطلاعات را تهيه کند. اگر تحقيق ماهيتاً آمارى باشد و بصورت پيمايشى انجام پذيرد و ابزار گردآورى اطلاعات پرسشنامه و کارت باشد، کار استخراج و طبقه‌بندى بايد مطابق آن طراحى شود.

اگر بناست اين اطلاعات بصورت دستى استخراج شود و محقق آنها را مورد محاسبه و تجزيه‌وتحليل قرار دهد، يک صورت پيدا مى‌کند و اگر از رايانه استفاده شود صورت ديگرى به خود مى‌گيرد و مسئله‌اى به نام کُدگذارى قبل از طراحى ابزار گردآورى اطلاعات يا پس از تکميل آن مطرح مى‌شود. اگر تحقيق ماهيتاً آمارى نباشد و شيوهٔ تجزيه‌وتحليل نيز استدلالى و عقلانى باشد، استخراج و طبقه‌بندى اطلاعات بصورت ديگرى مطرح مى‌شود که با تحقيقات آمارى تفاوت دارد؛ از اين‌رو، محقق ناگزير است با در نظر داشتن ماهيت تحقيق، نوع اطلاعات، ابزار سنجش و گردآورى داده‌ها، روش تجزيه‌وتحليل و ... ، طرح خود را براى استخراج و طبقه‌بندى داده‌ها و اطلاعات گردآورى شده تهيه نمايد.