|
|
|
|
|
| - ارتقاء آگاهى‌هاى بهداشت فردى و کاهش تماس‌هاى مستقيم با بيماران و با ترشح‌هاى آلودهٔ آنها
|
|
| - جلوگيرى از تجمع مردم در اماکن مختلف، وسايل حمل‌ونقل عمومي، محل‌کار، پادگان‌ها، اردوگاه‌ها، مدارس و امثال آنها طى همه‌گيرى بيماري
|
|
| - استفاده از واکسن‌هاى حاوى پلى‌ساکاريد مننگوکک‌هاى گروه Y،C،A و W۱۳۵ در موارد لازم
|
|
| واکسن گروه C در کودکان کمتر از دوساله مؤثر واقع نمى‌گردد و در بزرگسالانى که حايز شرايط دريافت آن هستند، در يک نوبت مصرف مى‌شود، ولى واکسن مربوط به گروه سرمى A در سنين پائين نيز مؤثر است و در سنين ۳ تا ۲۴ ماهگي، در دو نوبت به فواصل سه‌ماهه و در سنين بالاتر، در يک نوبت به مصرف مى‌رسد. بعلاوه، درصورت لزوم مى‌توان از واکسن‌هاى يک‌ظرفيتى استفاده نمود.
|
|
| مدت تأثير واکسن مننگوککى گروه C در بزرگسالان درحدود ۲ تا ۴ سال و مدت اثر واکسن گروه A در کودکان حداقل ۲ سال مى‌باشد. درضمن کپسول پلى‌ساکاريدى گروه B به‌اندازه کافي، ايمونوژن نمى‌باشد و باعث ايجاد ايمنى نمى‌شود. شايان ذکر است که واکسن‌هاى مورد بحث، باعث جلوگيرى از بروز بيمارى مننگوککى مى‌شوند، ولى به احتمال زياد از حالت حاملى مننگوککى و انتقال آن به ديگران جلوگيرى نمى‌کنند.
|
|
| در مجموع، واکسيناسيون منظم افراد غيرنظامي، قابل توصيه نمى‌باشد، ولى در مسافرانى که قصد اقامت طولانى در مناطق همه‌گيرى مننگوککى A يا C را دارند، واکسيناسيون باعث کاهش موارد ابتلاء مى‌گردد. به‌طور خلاصه اين واکسن‌ها را طى همه‌گيرى‌هاى عفونت‌هاى مننگوککى و نيز در زمينهٔ نقايص کمپلمان و فقدان بدنى (آناتوميک) يا عملکردى طحال و امثال اينها تجويز مى‌نمايند.
|
|
| محافظت تماس‌يافتگان يا مراقبت نزديک از آنها به منظور تشخيص و درمان زودرس بيماري، در تماس‌يافتگان خانوادگى و ساير تماس‌هاى نزديک.
|
|
| - پيشگيرى داروئى (کموپروفيلاکسي) تماس‌يافتگان:
|
| درصورتى که ارگانيسم مسؤول، نسبت به سولفاديازين حساس باشد، از اين دارو به نحو زير استفاده مى‌کنيم:
|
|
| - در بزرگسالان به مقدار ۱ گرم در ۱۲ ساعت و به مدت ۲ روز:
|
| در کودکان و شيرخواران به مقدار ۱۵۰ ميلى‌گرم در کيلوگرم در روز در دُزهاى منقسم شش‌ساعته و به مدت ۲ روز
|
|
| در صورتى که ارگانيسم‌ها نسبت به سولفاديازين مقاوم باشند، مى‌توان از ريفامپيسين به نحو زير استفاده نمود:
|
|
| ۱. در کودکان و برزگسالان به‌مقدار ۱۰ ميلى‌گرم در کيلوگرم در ۱۲ ساعت (حداکثر ۶۰۰ ميلى‌گرم) و به‌مدت ۲ روز
|
|
| ۲. در شيرخواران به مقدار ۵ ميلى‌گرم در کيلوگرم در ۱۲ ساعت به مدت ۲ روز
|
|
| ديگر داروهائى که در سال‌هاى اخير به منظور پيشگيرى داروئى عفونت‌هاى مننگوککى به کار رفته است:
|
|
| ۱. سيپروفلوگزاسين ۵۰۰ ميلى‌گرم هر ۱۲ ساعت در مدت ۵ روز صددرصد موارد باعث ريشه‌کنى مننگوکک‌ها از نازوفارنکس مى‌گردد و بعضى از منابع مقدار ۵۰۰ ميلى‌گرم در دُز واحد را نيز مؤثر دانسته‌اند.
|
|
| ۲. سفترياکسون به‌مقدار ۲۵۰ ميلى‌گرم در بزرگسالان و ۱۲۵ ميلى‌گرم در کودکان کمتر از ۱۵ ساله، در دُز واحد قادر به ريشه‌کنى مننگوکک‌ها از نازوفارنکس مى‌باشد.
|
|
| - بررسى تماس‌يافتگان:
|
| کشت روتين ترشح‌هاى حلق و بينى تماس‌يافتگان، به‌طور معمول غيرعملى است و آنقدر حساس نيست که بتواند تغييرى در روند پيشگيرى داروئى ايجاد نمايد.
|
|
| البته درصورتى که در کلاس درس، بين مورد اوليه و ساير همکلاسى‌ها تماس نزديکى وجود نداشته باشد، نيازى به پيشگيرى داروئى نمى‌باشد، ولى بايد توجه داشته باشيم که کودکانى که در سنين مدرسه هستند، در معرض خطر بروز عفونت ثانويه، مى‌باشند و بخصوص وقتى جمعيت دانش‌آموزان کلاس زياد باشد، بر ميزان اين خطر، افزوده مى‌گردد.
|
|
| در مورد کارکنان پزشکى نيز درصورتى که تماس نزديک و طولانى نظير تنفس دهان به دهان وجود نداشته باشد، نيازى به پيشگيرى داروئى ندارند، ولى ازآنجا که خطر بروز بيمارى مننگوککى در اين افراد، مختصرى افزون‌تر از ساير افراد جامعه است، واکسيناسيون تمام کارکنان پزشکى که در تماس مستقيم با بيمارى قرار مى‌گيرند و نيز واکسيناسيون افرادى که برروى مننگوکک‌ها مطالعه مى‌نمايند، قابل توصيه است.
|
|
| شايان ذکر است که تأثير واکسيناسيون در جلوگيرى از بروز موارد ثانويه عفونت‌هاى مننگوککى در حدود ۹۹% است و حال آنکه تأثير پيشگيرى داروئى با ريفامپيسين درحدود ۸۹% مى‌باشد و بنابراين واکسيناسيون تماس‌يافتگان خانوادگى و ساير تماس‌هاى بسيار نزديک قابل توصيه مى‌باشد.
|
|
| - پيشگيرى در حجاج:
|
| از تمامى حجاج و جهانگردان ارايهٔ گواهى واکسيناسيون در مقابل مننژيت را که بيش از سه سال و کمتر از ده روز قبل از ورود به عربستان سعودى از صدور آن نگذشته باشد، مطالبه مى‌کنند. مقام‌هاى مسؤول کشورهاى مبداء بايد مراقب باشند که واکسيناسيون طبق برنامهٔ ذيل انجام شده باشد:
|
|
| ۱. بزرگسالان و کودکان بزرگتر از ۲ سال بايد يک دوز واکسن A/C دريافت کنند.
|
|
| ۲. کودکان سنين ۳ ماهگى تا ۲ سالگي، مى‌بايد دو دوز واکسن A با فاصلهٔ سه ماه بين دو دوز دريافت کنند.
|
|
| اگر اعتبار گواهى واکسيناسيون، مبهم به‌نظر برسد، واکسيناسيون مجدد انجام مى‌گيرد. براى پائين‌تر آوردن ميزان حالت حاملى درميان آنها، پيشگيرى دارويى براى تمام بازديدکنندگان از اين کشور تجويز خواهد شد.
|
|
| - جداسازى بيماران به مدت ۲۴ ساعت بعد از شروع درمان (ايزولاسيون تنفسى)
|
| - ضدعفونى ترشح‌هاى حلق و بينى و لوازم شخصى بيماران
|
| - ريشه‌کنى مننگوکک‌ها از گلوى بيماران درمان‌شده
|
|
| از آنجا که درمان با پنى‌سيلين ممکن است به حالت حاملى نازوفانژيال، خاتمه ندهد؛ توصيه شده است بيمارانى که تحت درمان با پنى‌سيلين هستند قبل از ترک بيمارستان، تحت پوشش
پيشگيرى داروئى با ريفامپيسين نيز قرار گيرند.
|
|
|
|
| درمان سريع بيماران با داروهاى مناسبى مانند پنى‌سيلين، آمپى‌سيلين، کلرامفنيکل، سفالوسپورين‌هاى نسل سوم و... به منظور جلوگيرى از پيشرفت بيماري، کاهش احتمال بروز عوارض
و نجات جان آنان.
|
|
|
|
| در صورتى که عوارض عفوني، ايمونولوژيک يا نرولوژيک بيمارى نياز به مداخلهٔ جراحى داشته باشد، بايد در اين مورد اقدام گردد.
|
|
|
|
| اقدام‌هائى که طى طغيان‌ها، همه‌گيرى‌ها و پاندمى‌هاى بيمارى بايد انجام داد:
|
|
| ۱. در همه‌گيرى بيماري، بايد تأکيد بر مراقبت دقيق، تشخيص سريع و درمان فورى موارد مشکوک، مبذول گردد و از قايل‌شدن ضوابط مشکل تشخيصى پرهيز گردد.
|
|
| ۲. جداسازى بيماران و تهويه محل متراکم خواب و زندگى سربازان، معدنچيان و زندانيان و ساير اماکن پرجمعيت لازم مى‌باشد.
|
|
| ۳. درصورتى که سويهٔ مولد اپيدمي، نسبت به سولفاديازين حساس باشد، پيشگيرى داروئى عمومى با اين دارو در جوامع محدود، باعث کاهش ميزان حالت حاملى و محدود نمودن انتشار عفونت مى‌گردد. البته تنها زمانى مى‌توان پيشگيرى داروئى با سولفاديازين را شروع کرد که کمتر از ۵% سويه‌هاى جداشده از بيماران نسبت به اين دارو مقاوم باشند. به علاوه، مصرف ريفامپيسين نيز باعث کاهش ميزان حالت حاملى و محدود نمودن انتشار عفونت مى‌شود، ولى ممکن است موجب بروز سويه‌هاى مقاوم شود و بنابراين اين دارو برخلاف سولفاديازين، در پيشگيرى دارويى دسته‌جمعي، قابل توصيه نمى‌باشد و تنها در پيشگيرى دارويى تماس‌يافتگان نزديک مى‌تواند مورد مصرف قرار گيرد.
|
|
| ۴. واکسيناسيون افراد در همه‌گيرى‌هاى ناشى از گروه Y،C،A و W۱۳۵ بايد مدنظر قرار گيرد.
|
|
| ۵. کنترل همه‌گيرى رعب و وحشت، با بهره‌گيرى از رابطان بهداشتي، شوراهاى اسلامى شهر، وسايل ارتباط جمعي، تريبون مساجد و روحانيون معظم و ائمهٔ محترم جمعه.
|
|
| - پيشگيرى داروئى تماس‌يافتگان خانوادگى در خلال اپيدمى‌ها:
|
| طى همه‌گيرى بيمارى‌هاى مننگوککي، اعضاء خانوادهٔ اين بيماران درمعرض خطر بيشترى هستند و احتمال بروز بيمارى در آنها حدود ۵% مى‌باشد. بنابراين مى‌بايد اين‌گونه افراد، تحت پوشش پيشگيرى داروئي، قرار گيرند. در چنين مواردى درصورتى که ارگانيسم مولد بيمارى متعلق به يکى از گروه‌هاى Y،C،A يا W۱۳۵ باشد، بايد تماس‌يافتگان واکسينه گردند. ولى ازآنجا که دورهٔ کمون بيمارى مننگوککي، چندان زياد نمى‌باشد و ممکن است موارد ثانويه بيمارى در بين ساير اعضاء خانواده عارض شود، لازم است آنان را تحت پوشش کموپروفيلاکسى نيز قرار دهيم.
|
|
| - اقدامهاى پيشگيري، در مدارس شبانه‌روزى و امثال آن:
|
| درصورت بروز يک مورد بيمارى مننگوککى در پادگان‌ها يا مدارس شبانه‌روزي، احتمال بروز موارد ديگر نيز وجود خواهد داشت. بنابراين در چنين مواردى بايد با افرادى که با فرد بيمار
داراى خوابگاه مشترکى هستند و در فضاى محدودى زندگى مى‌کنند (مانند تماس‌يافتگان خانوادگي) برخورد کرد و افرادى را که تماس کمترى داشته‌اند، فقط تحت پوشش واکسيناسيون قرارداد.
البته درمواردى که گروه سرمى مننگوکک، مشخص نمى‌باشد، صلاح است فرض را بر وجود گروه‌هاى Y،C،A و W۱۳۵ بگذاريم.
|
