قرص‌ها و معجون‌ها

درمان

علت اضافه شدن چربى به بدن شما آن است که مصرف انرژى از طريق فعاليت بدنى و سوخت و ساز کمتر از مقدارى است که مصرف مى‌کنيد. بنابراين دو راه براى برداشت چربى وجود دارد: کمتر خوردن و بيشتر فعاليت کردن. اين طرز تفکر طبيعتاً ساده‌انديشى است و از اين نکته غافل است که هر برنامه‌اى براى کاهش وزن که به گرسنگى و از خودگذشتگى بهاء مى‌دهد، بايد نه تنها چربى‌هاى اضافه را بردارد بلکه بايد از تشکيل آنها جلوگيرى کند.

در واقع صدها نوع رژيم غذائى وجود دارد که مى‌توانيد آنها را در کتاب‌ها، مجله‌ها و تلويزيون پيدا کنيد. هر سال يک چهره سرشناس ديگر رژيم غذائى جديدى معرفى مى‌کند و عملاً هر حومهٔ شهر مدرنى در آمريکا براى خود رژيم غذائى خاصى دارد مثل: بِوِرلى هيلز (Beverly Hills)، ساوت همپتون (Southampton)، اسکارس ديل (Scarsdale)، در صورتى‌که چاقى شما خفيف باشد يعنى کمتر از ۴۰ درصد بيش از وزن مطلوب خود باشيد، اکثر اين رژيم‌هاى غذائى مانند ساير رژيم‌ها مؤثر هستند. ولى بايد از رژيم‌هاى غذائى زير پرهيز کنيد.

- رژيم‌هائى که روى يک غذاى خاص (مثل ماست يا گرپ فوروت) بيش از ساير غذاها تأکيد دارند.

- رژيم‌هائى که غذاهاى خاصى را ناديده مى‌گيرند مثل رژيم‌هاى غذائى پر پروتئين و کم کربوهيدرات. اين رژيم‌ها ممکن است باعث کاهش وزن شوند ولى علاوه بر چربي، بافت عضلانى را نيز کاهش مى‌دهند و اين مطلوب نيست.

- رژيم‌هائى که مقادير زيادى از ويتامين‌ها و مواد معدنى مکمل را توصيه مى‌کنند. رژيم انتخابى شما بايد کليهٔ مواد مغّذى مورد نياز شما را دارا باشد.

- نظريات جديد و موهوم در مورد کاهش وزن مثل رژيم ويژهٔ پاکسازى براى دفع سموم بدن.

- رژيم‌هائى که توصيه به مصرف کمتر از ۱۲۰۰ کالرى در روز مى‌کنند، مگر آنکه شما از نظر پزشکى تحت مراقبت باشيد. رژيم‌هاى غذائى حاوى کالرى بسيار کم مى‌توانند منجر به ضعف شديد و حتى مرگ شوند، مگر آنکه يک پزشک مجرب در روش‌هاى کاهش وزن به‌دقت بيمار را تحت نظر داشته باشد. به‌خاطر داشته باشيد که با رژيم غذائى حاوى کمتر از ۱۲۰۰ کالرى در روز، شما علاوه بر چربى بافت عضلانى را نيز از دست مى‌دهيد.

رژیم غذایی موثر

اگر قصد داريد يک رژيم غذائى براى خودتان وضع کنيد، رژيمى را انتخاب کنيد که:

- بر کالرى کم و مواد مغّذى زياد، مثل ميوه‌ها و سبزى‌ها تکيه دارد.

- به‌جاى کاهش وزن سريع براساس کاهش وزن تدريجى تدارک ديده شده باشد. رژيم‌هائى که باعث کاهش وزنى در حدود نيم تا يک کيلوگرم در هفته مى‌شوند اگرچه کمتر قابل توجه هستند ولى رعايت آنها براى مدت چندين سال راحت‌تر است. طبق مدارک موجود رژيم‌هاى غذائى فشرده، در درازمدت هواداران بسيار کمى داشته‌اند.

- تنوع داشته باشد و از خستگى ناشى از خوردن غذاهاى مشابه در هفته‌هاى متوالي، جلوگيرى کند. برنامهٔ رژيم غذائى بايد رهنمودهائى در مورد غذا خوردن در خارج از منزل و مسافرت ارائه دهد.

يک پوند (۴۵۴ گرم) چربى بدن معادل ۳۵۰۰ کالرى است. براى کم کردن اين مقدار چربى در هفته، هر روز بايد به‌طور متوسط ۵۰۰ کالرى کمتر از مقدارى که وزن شما را متعادل نگه مى‌دارد مصرف کنيد و يا بايد ۵۰۰ کالرى بيشتر از اين مقدار در بدن شما سوزانده شود.

روش‌هاى مؤثر رعايت رژيم غذائى:

- يک برنامهٔ منظم براى فعاليت بدنى يا ورزش در نظر بگيريد. براى اکثر افرادى که به هدف کاستن از وزن خود رسيده‌اند، اين روش کليد نگه داشتن وزن در حد مطلوب است.

- آهسته غذا بخوريد. غذا خوردن لذت‌بخش است. پس با عدم افراط در آن اين لذت را تداوم بخشيد. رژيم‌هائى که بر خوردن مقادير کم غذا و به دفعات زياد، تأکيد دارند، موفق‌تر از روش رايج سه وعده غذا در روز هستند.

- مصرف کره، بستني، پنير، سس‌هاى سالاد، و روغن را محدود کنيد. غذا خوردن در طول زندگى يک ضرورت است، پس تغيير در عادات غذائى اهميت دارد. غذا خوردن با اين روش شباهت کمترى به رعايت رژيم غذائى دارد که همهٔ ما از آن خاطرات ناخوشايندى داريم.

- غذاها را به‌جاى سرخ کردن در روغن، در فر بپزيد، کباب و يا آب‌پز کنيد.

- در جستجوى مشاورهٔ غذائى باشيد و به گروه‌هاى حمايت‌کننده بپيونديد. اين اقدامات مؤثر است زيرا پرخورى بسيار شبيه اعتياد است. عدم رعايت يک رژيم غذائى بسيار شبيه شروع مجدد سيگار کشيدن است. ولى در صورت رعايت آن شما عادات غذائى مناسب‌ترى را به‌دست خواهيد آورد که به‌تدريج جايگزين تمايل گذشتهٔ شما براى خوردن در هر وقت و هر جا، خواهد شد. در اين راه مشکلى در يافتن همراهان فراوان نخواهيد داشت. در هر برههٔ زمانى ۶۵ ميليون آمريکائى تحت نوعى رژيم غذائى قرار دارند.

قرص‌ها و معجون‌ها

فرآورده‌هاى بسيارى در داروخانه‌ها، فروشگاه‌هاى بهداشتى مواد غذائي، درمانگاه‌ها و سالن‌ها به فروش مى‌‌رسند که به‌عنوان کمک به کاهش وزن روى آنها تبليغ مى‌شود. اين مواد بايد با احتياط مصرف شوند. برخى از آنها عبارتند از:

- آمفامين: اين تنها داروى ضد اشتها است که با نسخه تحويل مى‌شود. مصرف آن به‌عنوان درمان چاقى به‌دليل خاصيت اعتياد‌آورى آن به‌شدت محدود شده است. اين داروها محرک نيز هستند و فشارخون را بالا مى‌برند.

- فنيل‌پروپانولامين: اين دارو ضد احتقان است و خاصيت ضد اشتها نيز دارد. اين ماده جزء اصلى داروهاى بدون نسخه‌اى مثل دکساتريم (Dexatrim)، و آکوتريم (Accutrim) است. اين داروها به همراه رژيم غذائى کم‌کالرى در بسيارى از افراد مؤثر هستند. اين داروها در افراد مبتلا به فشار خون بالا، بيمارى قند و مشکلات تيروئيد و کليه بايد با احتياط زياد مصرف شوند. عوارض جانبى شايع عبارتند از: عصبانيت، بى‌خوابي، سردرد و ضربان نامنظم قلب.

- بنزوکائين: اين ماده يک داروى بى‌حس‌کننده است که به آب نبات و آدامس افزوده مى‌شود. اين دارو زبان را کرخت مى‌کند و حس چشائى را کاهش مى‌دهد و ممکن است براى شما که فکر مى‌کنيد از غذا خوردن لذت زيادى مى‌بريد، مفيد باشد.

- ساير مواد: تعداد زيادى از فرآورده‌هاى تائيد نشده شامل اسيدهاى آمينهٔ آرژينين، اُرنيتين، و فنيل‌آلانين وجود دارند. فنيل‌آلانين احتمالاً جزء فعال موجود دارند. فنيل‌آلانين احتمالاً جزء فعال موجود در اسپيرولينا (يک جلبک برکه‌اي) است که برخى از فروشگاه‌هاى مواد غذائى بهداشتى آن را تبليغ مى‌کنند. هيچ گواه عملى قابل قبولى براى تأثير اين مواد در کاهش وزن وجود ندارد.

به‌ويژه از غذاهائى که حاوى گار (نوعى گياه که در مناطق خشک به‌منظور علوفه و دانه کاشته مى‌شود -م، guar)، يا صمغ عربى هستند و در اثر تماس با آب متورم مى‌شوند و تودهٔ غيرقابل جذبى را در معده ايجاد مى‌کنند که به‌سرعت باعث احساس سيرى مى‌گردند، اجتناب کنيد. اين توده‌ها مى‌توانند باعث ايجاد انسداد خطرناک روده شوند.

حتى اگر قرص‌هاى ضداشتها به‌طور موقت مؤثر باشند، اگر يک رژيم غذائى مستمر را براى محدود کردن کالرى مصرفى و يک برنامهٔ ورزشى براى سوزاندن کالرى بيشتر نداشته باشيد، وزن شما دوباره به ميزان اوليه باز مى‌گردد. بدن شما به‌سرعت با قرص‌هاى ضداشتها سازگارى مى‌يابد و به اين ترتيب اثر آنها به‌تدريج خنثى مى‌شوند.