| به بيان کلي، برنامه‌ريزى (Planning) عبارت است از 'سازماندهى آينده براى تأمين هدف‌هاى مشخص' . به هر حال انواع زيادى از برنامه‌ريزى وجود دارد، که برخى از آنها به‌شرح زير هستند:
|
|
| - برنامه‌ريزى توسعه اقتصادى که اصولاً با ساختن و توسعه صنايع و بخش‌هاى گوناگون سروکار دارد.
|
|
| - برنامه‌ريزى براى کاربرد زمين که در آن شيوهٔ استفاده کردن از زمين شالوده‌ريزى مى‌شود. و معمولاً اين فرآيند از طريق منطقه‌بندى زمين صورت مى‌گيرد.
|
|
| - برنامه‌ريزى زيربنائى که شامل ساختن آزادراه‌ها، فرودگاه‌ها، تأسيسات مربوط به آب، برق، تلفن و فاضلاب‌ها مى‌شود.
|
|
| - برنامه‌ريزى خدمات اجتماعى که در آن به مسئله‌هائى چون اشتغال‌زائي، بهداشت عمومي، آموزش و رفاه اجتماعى توجه مى‌شود.
|
|
| - برنامه‌ريزى ايمن‌سازى که در اجراء چنين برنامه‌اى به مسئله‌هاى امنيتى داخلي، کنترل جنايت، پوشش دادن ريسک و تدوين مقرراتى ويژه براى جهانگردانى که به درمان اضطرارى نياز دارند، توجه مى‌شود.
|
|
|
|
|
|
| مى‌توان برنامه‌ريزى جهانگردى را نوعى برنامه‌ريزى توسعهٔ اقتصادى به حساب آورد که در مسير تأمين هدف‌هاى جهانگردى گام برمى‌دارد. نمونه‌هاى برنامه‌ريزى جهانگردى به‌شرح زير هستند:
|
|
| - برنامه‌اى براى ايجاد ارز که از خارج به کشور وارد مى‌شود، از طريق رونق بخشيدن به صنعت جهانگردي.
|
|
| - برنامه‌اى براى منطقه‌اى خاص با هدف ايجاد تفريحگاه.
|
|
| - برنامه‌اى براى ايجاد شغل براى افراد محلى از طريق توسعه بخشيدن به جهانگردي.
|
|
| معمولاً در اجراء اين برنامه‌ها از منابع عمومى استفاده مى‌شود و هدف‌ها بلندمدت است؛ براى نمونه، اعمال کنترل بر کاربرى زمين، ساختن جاده و آزادراه‌ها و تأمين مالى براى خانه‌سازى ساکنان اين مناطق در نتيجه، بيشتر برنامه‌ريزى‌ها به‌وسيلهٔ دولت انجام مى‌شود امکان دارد برنامه‌ريزى دولت در سطح ملي، به‌وسيلهٔ وزارتخانه يا دفاتر کل نهادى از دولت مانند وزارت جهانگردى انجام شود، يا امکان دارد واحد متمرکز به نام وزارت برنامه‌ريزى اين وظايف را بر عهده گيرد. معمولاً برنامه‌ريزى دولت به‌وسيلهٔ افراد متخصص، کارمندان اداري، مشاوران خصوصى (با بستن قراردادهائى ويژه) انجام مى‌شود، و همهٔ اين افراد منافع عمومى و سياست‌هاى کلى را رعايت مى‌کنند. معمولاً فعاليت‌هاى برنامه‌ريزى بخش خصوصى بيشتر در زمينهٔ سزمايه‌گذارى‌ها انجام مى‌شود و شرکت‌هائى در اين باره به فعاليت مى‌پردازند که در توليد و عرضهٔ محصولاتى خاص، ساختمان‌سازي، امور مالي، بازاريابى و مديريت تخصص‌هاى ويژه دارند و در فرآيند برنامه‌ريزى اطلاعات فنى و تخصصى ارائه مى‌دهند.
|
|
| پژوهش يا تحقيق براى برنامه‌ريزى جهانگردى به همکارى و هميارى افراد متخصص و حرفه‌اى نيازمند است. معمولاً مسئوليت کامل برنامه‌ريزى را به يک متخصص برنامه‌ريزى واگذار مى‌کنند. با توجه به گستردگى برنامه، برنامه‌ريز از همکارى اقتصاددانان، متخصصان بازاريابي، متخصصان حمل‌ونقل، متخصصان محيط زيست يا بوم‌شناس، جامعه‌شناسان، باستان‌شناسان، متخصصان منابع انساني، مهندسان و معماران استفاده مى‌کند. براى تهيه و ارائهٔ برنامه‌هاى کلان (برنامه‌هاى ملي) به همکارى و هميارى اين افراد متخصص نياز است.
|
|
| معمولاً محصول نهائى برنامه‌ريزي، يک سند رسمى يا برنامه است که مسير فعاليت‌هاى آينده را تعيين مى‌کند. اغلب، برنامه، افرادى (مانند مديران و رؤسا) را مورد هدف قرار مى‌دهد که در فرآيند سياستگذارى نقش دارند. ممکن است چنين برنامه‌اى شامل الگوى قانونگذاري، تدوين مقررات و ساير دستورالعمل‌هاى سياسى باشد؛ همچنين براى فعاليت بخش خصوصى برنامه‌اى تهيه مى‌شود که در آن مراحل توسعه، شيوهٔ تأمين مالي، جدول زمانبندى‌شده و دستوراتى خاص براى کاربرى زمين وجود دارد.
|
|
|
|
| در برنامه‌ريزى جهانگردى به‌صورتى بسيار گسترده از عبارت‌هاى برنامهٔ جامع (Master plan) و برنامهٔ کلان (Comprehensive master plan) استفاده مى‌شود. به‌طور کلي، برنامهٔ جامع، بيانگر يک برنامهٔ استراتژيک است که در آن همهٔ جنبه‌هاى توسعهٔ جهانگردى مانند انساني، اثرات جهانگردى بر محيط زيست و اثراتى که اين پديده بر جنبه‌هاى فرهنگى و اجتماعى جامعه مى‌گذارد، مورد توجه قرار مى‌گيرد. در برنامهٔ کلان تصميمات براى دوره‌هاى بلندمدت گرفته مى‌شود و به ريسک و بازده اين اقدامات بر جامعه يا منطقه (مقصد مسافر) توجه مى‌گردد. با توجه به ماهيت برنامهٔ کلان جهانگردى (مبنى بر اينکه آيا به‌طور کلى هدف توسعهٔ جهانگردى است يا به‌صورتى دقيق‌تر مانند ساختن يک تفريحگاه است)، موضوع و سطح تحقيق بسيار متفاوت خواهد بود. در همهٔ برنامه‌هاى کلان به دوره‌هاى بلندمدت (مانند يک برنامهٔ پنج ساله يا يک برنامهٔ ده ساله) توجه مى‌شود که در اين مورد مسئله‌هائى چون خريد زمين، ساختمان‌سازى و تأمين مالى به‌عنوان مسئله‌هاى بسيار مهم و سرنوشت‌ساز مورد توجه قرار مى‌گيرند.
|
