حمل کالا با هواپيما درصد بسيار پائينى از حمل و نقل کشور را تشکيل مىدهد و معمولاً بارهاى سبک و با قيمت بالا يا بارهاى فاسدشدنى با ارزش، به وسيله هواپيما حمل مىگردد. البته بايد توجه داشت با توسعه صنعت هواپيمائى و به خاطر سرعت عمل زياد آن، حمل هوائى به تدريج ارزش بيشترى در حمل و نقل کالا به دست مىآورد.
راهنامه (بارنامه) هوائى
ياتا 'انجمن بينالمللى و نقل هوائى' (IATA) تعريف مشخصى از راهنامه هوائى به عمل نياورده و فقط شکل آن را مشخص کرده است. براى هر محموله يک راهنامه هوائى صادر مىگردد. صدور راهنامه هوائى دال بر انعقاد قرارداد، قبول کالا و شرايط حمل و نقل مىباشد. مطابق مقررات انجمن بينالمللى حمل و نقل هوائي، راهنامه هوائى در سه نسخه اصلى و شش نسخه کپى به شرح زير صادر مىگردد:
International Air Transport Association
- نسخه اول - سبز: اين نسخه شرکت صادرکننده راهنامه که بار را نيز حمل مىکند صادر مىشود. اين نسخه نشاندهنده انعقاد قرارداد حمل بين فرستنده و حملکننده مىباشد.
- نسخه اصلى دوم - صورتي: براى گيرنده کالا است که به همراه کالا براى وى ارسال مىشود.
- نسخه اصلى سوم - آبي: براى فرستنده کالا است و نمايانگر تحويل کالا به متصدى حمل مىباشد.
- نسخه کپى چهارم - زرد: رسيد تحويل کالا است که به گيرنده کالا ارائه و پس از امضاء وى به آخرين حملکننده داده مىشود.
- نسخه پنجم - سفيد: براى فرودگاه مقصد است.
- نسخه ششم - سفيد: براى حملکننده سوم است.
- نسخه هفتم - سفيد: براى حملکننده دوم است.
- نسخه هشتم - سفيد: براى حملکننده اول است.
- نسخه نهم - سفيد: براى بايگانى آژانس صادرکننده است.
گردش راهنامه هوائى از موقع صدور تا تحويل کالا به شرح زير مىباشد:
صدور راه
نامه توسط شرکت حمل در 9 نسخه
توزیع راه
نامه بر اساس نسخ مربوطه
ارائه
نسخه اصلی ممهوربه مهر پرواز از طرف فرستنده کالا به بانک جهت
دریافت وجه کالا
صدور
اعلامیه ورود کالا توسط شرکت حمل کننده در مقصد
ارائه نسخه چهارم امضاء شده از طرف گیرنده به شرکت حمل
صدور
حواله ترخیص کالا از گمرک توسط شرکت حمل کننده
ارائه
نسخه چهارم راه نامه و ترخیصیه و سایر اسناد به گمرک جهت ترخیص
کالا
گردش راهنامه هوائى
گردش راهنامه هوائى از موقع صدور تا تحويل کالا به شرح زير مىباشد:
- صدور راهنامه توسط شرکت حمل در ۹ نسخه
- توزيع راهنامه براساس نسخ مربوطه
- ارائه نسخه اصلى سوم ممهور به مهر پرواز از طرف فرستنده کالا به بانک جهت دريافت وجه کالا
- صدور اعلاميه ورود کالا توسط شرکت حملکننده در مقصد
- ارائه نسخه چهارم امضاء شده از طرف گيرنده به شرکت حمل
- صدور حواله ترخيص کالا از گمرک توسط شرکت حملکننده
- ارائه نسخه چهارم راهنامه و ترخيصيه و ساير اسناد به گمرک جهت ترخيص کالا