| محيط کار عبارت است از مجموع شرايط خارجى و تأثير موجودات در محيط کار که مى‌توانند بر سلامت جامعهٔ کارگران اثر بگذارند. امروزه کارگران صنايع در جاهائى به‌شدت پيچيده کار مى‌کنند و با خردمند‌تر شدن انسان پيچيده‌تر هم مى‌شود. اساساً سه نوع اثر متقابل در محيط کار وجود دارد:
|
|
|
|
| انسان و عوامل بيمارى‌زائى فيزيکى و شيميائى و زيست‌شناختى
|
|
| الف- عوامل بيمارى‌زاى فيزيکى:
|
| عوامل بيمارى‌زاى محيط کار که مى‌توانند بر سلامت انسان اثر نامطلوب داشته باشند عبارتند از: گرما، سرما، رطوبت، جريان هوا، تشعشع گرمائي، نور، سر و صدا، ارتعاش و پرتوهاى يون‌ساز. اين عوامل بر سلامت کارگر و کارسازى او از راه‌هاى گوناگون اثر مى‌کنند، و ممکن است به‌صورت تنها يا با هم اثر کنند. مقدار فضاى کار و تنفس، مستراح، امکانات شستشو و استحمام در محيط کار عوامل با اهميتى هستند.
|
|
| ب- عوامل بيمارى‌زاى شيميائى:
|
| اين عوامل عبارتند از: بسيارى از مواد شيميائي، گرد و غبارهاى سمى و گازهائى که براى سلامت کارگران خطر‌هاى بالقوه دارند. بعضى از مواد شيميائى موجب بيمارى‌هاى تنفسى ناتوان‌کننده مى‌شوند. بعضى ديگر بر پوست آسيب مى‌رسانند و برخى هم اثرات زيان‌آور بر خون و ديگر اندام‌هاى بدن دارند.
|
|
| ج- عوامل بيمارى‌زاى زيست شناختى:
|
| کارگران ممکن است در معرض تماس با عوامل بيمارى‌زاى ويروسي، ميکروبي، ريکتزيائى و يا انگلى قرار گيرند و اين‌ها مى‌توانند ناشى از تماس نزديک با جانوران يا فرآورده‌هاى آنها، آب آلوده، يا خاک يا غذاى آلود باشد.
|
|
|
|
| عوامل فيزيولوژيک پرشمارى در محيط کار عمل مى‌کنند که عبارتند از: در يک سو روابط انسانى بين خودِ کارگران و در سوى ديگر مديريت بر آنها. نمونه‌هاى عوامل روان‌شناختى عبارتند از: نوع و آهنگ کار، ثبات کار، شرايط خدمت، ارضاء شغلي، الگوى رهبري، بيمه، مشارکت کارگران، ارتباطات، فعاليت اتحاديه‌هاى بازرگاني، شرايط بهزيستي، ميزان مسؤوليّت، نظام‌پرداخت دستمزد، محرک‌ها و ديگر عوامل مشابه، همهٔ اين عوامل در زمينهٔ روابط انسانى هستند.
|
|
| بهداشت حرفه‌اى نوين بر انسان، و شرايط و محل کار او، ترس‌ها و اميدهاى او و بينش او نسبت به شغل وى و همکاران و کارفرمايان او، تأکيد مى‌کند.
|
|
| محيط کار کارگران را نمى‌توان جدا از محيط خانگى آنها به‌شمار آورد، اين هر دو مکمل يکديگر هستند. کارگر در خانه نگرانى پيدا مى‌کند و در کار وى اختلالى ايجاد مى‌شود که از محيط خانهٔ او ريشه گرفته است. فشار روانى به‌هنگام کار مى‌تواند موجب برهم خوردن خواب در خانه شود و تنش‌هاى خانگى هم مى‌تواند بر کار او اثر بگذارد. تنش‌هاى درازمدت و سخت، صرف‌نظر از محل ايجاد آنها - مى‌تواند نشانگان جسمى و روانى وخيم به‌وجود آورد که انسان نتواند به‌طور مؤثر کار کند. بنابر جنبه‌هاى بوم‌شناختي، بهداشت‌کار پويائى تعادل يا تطبيق بين کارگر صنعتى و محيط کار او را نشان دهد.
|
|
|
|
| اشتغال در صنعت يا کارخانه دالّ بر به‌کارگيرى ماشين‌هائى است که با نيروئى به‌کار مى‌افتند و تأکيد بر توليد انبوه هست. ماشين‌هاى بدون حفاظ، پيش آمده و بخش‌هاى متحرک ماشين، بدى نصب کارخانه‌ها، فقدان تدابير ايمنى همگى علل حوادثى هستند که مشکلات عمدهٔ صنايع مى‌باشند. کار کردن در وضعيت غيرفيزيولوژيک به‌مدت طولانى سبب ضعف، کمردرد، بيمارى‌هاى مفاصل و ماهيچه‌ها و کاست از سلامتى و کارسازى کارگر مى‌شود.
|
