اگر مرغدار تعدادى مرغ و خروس را به‌طور اتفاقى و بدون حساب در گله نگاهدارى کند از نظر درصد نطفهدارى دچار اشکال خواهد شد.
زيرا براى اينکه از جفتگيرى نتيجه کاملاً مناسبى به‌دست آيد بايد نسبت صحيحى بين تعداد مرغ و خروس وجود داشته باشد. اين نسبت بستگى به نژاد و فصل دارد. در نژادهاى سبک چون از نظر جنسى فعال‌تر هستند احتياج به خروس کمترى است بالعکس در مورد نژادهاى سنگين بايد خروس‌هاى بيشترى درنظر گرفت. به‌طورکلى در نژادهاى سبک و تخمى مانند لکهورن به ازاء هر ۱۵ مرغ يک خروس در گله رها مى‌کنند. اگر شرايط نگاهدارى کاملاً خوب و هوا نيز معتدل باشد اين نسبت را يک‌بيستم مى‌توان رساند.
در نژادهاى سنگين در ازاء هر ۱۰ مرغ يک خروس و در نژادهاى عمومى و دو بهره مانند نيوهمشاير به ازاء هر ۱۲ مرغ يک خروس در گله رها مى‌کنند در نقاط گرمسير به‌خصوص در تابستان‌هاى گرم و سوزان بايد تعداد بيشترى خروس براى مرغ‌ها درنظر گرفت.
در بيشتر مرغدارى‌هايى تجارتى در مواقع عادى کمتر خروس‌ها را به‌طور آزاد در گله مى‌اندازند. اغلب چند روز پيش از جمع‌آورى تخم‌مرغ جوجه‌کشى به تعداد کافى خروس در گله رها مى‌کنند اين امر سبب مى‌شود که بنيه خروس‌ها بيهوده هدر نرود در اين‌صورت نتيجه بارورى نيز بهتر است.
بلافاصله بعد از انداختن خروس‌ها در گله نمى‌توان تخم‌مرغ جوجه‌کشى جمع‌آورى نمود زيرا نتيجه آن رضايت‌بخش نيست در اين مورد بهتر است يک هفته تا ۱۰ روز صبر کرد و سپس تخم‌مرغ جوجه‌کشى از گله جمع‌آورى کرد. وقتى که خروس‌ها را در پايان مرحله جوجه‌کشى از گله جمع‌آورى مى‌کنند بارورى بلافاصله از بين نمى‌رود. بلکه تا يک هفته و حتى در مواردى تا سه هفته تخم‌مرغ نطفه‌دار توليد مى‌شود.
روش جفتگيرى
روش‌هاى مختلفى براى جفتگيرى در طيور وجود دارد که بسته به امکانات و سليقه مى‌توان يکى از آنها را انتخاب کرد روش‌هاى مختلف جفتگيرى در ميزان نطفهدارى تأثير فراوانى دارد.
جفتگيرى افراد هم‌خون (Inbreeding)باعث کم شدن بنيه و افزايش مرگ و مير و کاهش درصد بارورى مى‌گردد.
برعکس جفتگيرى به طريقه آميخته‌گرى (Cross breeding) سبب افزايش بنيه و بالا رفتن درصد نطفهدارى مى‌گردد. از اين‌رو مرغدارانى که بايد از طريقه جفتگيرى هم‌خون‌ها استفاده کنند که گله از نظر ژنتيکى مورد مطالعه قرار گرفته باشند. در اين صورت خاصيت حياتى و نطفهدارى افزايش مى‌يابد. از نظر عملى انواع جفتگيرى‌هائى زير انجام مى‌گيرد: جفتگيرى گله‌اى، جفتگيرى لانه‌اى.
جفتگيرى گله‌اى (Flock mating)
در اين طريقه تعدادى خروس را در گله رها مى‌کنند و به آنها اجازه و امکان مى‌دهند که به‌طور آزاد در گله جفتگيرى کنند که اين طريقه بيشتر در مزارع تجارتى متداول است.
با اين طريقه کيفيت خروس‌ها را از نظر وضعيت بارور کردن نمى‌توان مشخص کرد. درصد بارورى در اين روش بستگى به تعداد خروس دارد.
جفتگيرى لانه‌اى (Pen mating)
اين طريقه بيشتر در مزارع اصلاح نژاد متداول است. در اين روش تعداد معدودى مرغ را با يک خروس در لانه‌هاى کوچک مى‌اندازند و وادار به جفتگيرى مى‌کنند.
معمولاً تعداد ۱۰ مرغ و يک خروس را براى اين منظور در نظر مى‌گيرند. در مرغ‌ها رکورديگرى به طريقه لانه‌هاى تخمگذارى تله‌اى (Trepe nest) انجام مى‌شود بدين ترتيب تخم‌مرغ هر مرغ معلوم مى‌شود و شماره مرغ و خروس را در روى تخم‌مرغ ثبت مى‌کنند.
تخم‌مرغ‌هاى مزبور را به طريقه خاصى در ماشين جوجه‌کشى قرار مى‌دهند به‌طورى که جوجه‌هاى هر مادر و پدر به‌خوبى مشخص مى‌گردد. با اين طريقه با کمال دقت مى‌توان خاصيت بارور کردن خروس و همچنين مرغ‌ها را اندازه گرفت. روش‌هاى ديگرى هم براى جفتگيرى متناوب و جفتگيرى برگشتى که در مبحث اصلاح‌نژاد مشروحاً در مورد اين روش‌ها بحث شده است. اين روش در مؤسسات اصلاح‌نژاد متداول است.
