|
|
|
| اين رودخانه يکى از مهم‌ّترين رودخانه‌هاى استان تهران است که مانند رودخانهٔ کرج از کوه‌هاى کلون‌بستک در بلندى‌هاى خرسنگ کوه سرچشمه مىگيرد. اين رود که جويبارهاى بسيارى به آن مى‌پيوندد، زمين‌هاى دشت ورامين را سيراب مى‌کند و به انتهاى رودخانهٔ کرج مى‌پيوندد. شاخه‌هاى مهمى که به اين رود مى‌ريزند عبارت‌اند از: شعبهٔ فشم، ميگون، دماوند و شعبهٔ آهار.
|
|
| روى اين رودخانه، سدى به نام لتيان ساخته شده و مانند رودخانه کرج از گردش‌گاه‌هاى زيباى استان است.
|
|
|
|
| اين رودخانه از کوه‌هاى بشاگرد سرچشمه مىگيرد و با پيوستن چند رودخانهٔ ديگر از جمله رودخانهٔ انگهران به آن، به درياى عمان مى‌ريزد. آب اين رودخانه شيرين است. در هنگام بارندگى يا رگبارهاى کوتاه، مقدار قابل توجهى از آب شيرين اين رودخانه به دريا سرازير مى‌شود.
|
|
| رودخانهٔ جلابى، بندرعباس
|
|
| اين رود از کوه‌هاى شمالى بندرعباس سرچشمه مىگيرد و به طرف جنوب جريان مىيابد و پس از دريافت آب شعبات متعدد، در حدود ۴۰ کيلومترى شرق بندرعباس به خليج‌فارس مى‌ريزد.
|
|
|
|
| اين رودخانه از دامنه‌هاى البرز در قسمت کوه‌هاى کندوان سرچشمه مىگيرد و پس از پيمودن بيش از ۸۵ کيلومتر و پيوستن آب رودخانهٔ زانوسى و دونا به آن و هم‌چنين دَه‌ها چشمه و آبشار، از ميان شهر چالوس عبور مى‌کند و در ميان دو روستاى فرج‌آباد و محمد‌آباد به درياى خزر مى‌ريزد. مسير اين رودخانه و شعبات آن از سرچشمه تا مصب، داراى چشماندازهاى زيبا و شگفتانگيز است. ارتفاعات کندوان، قله‌هاى علم‌کوه، پيچ و خم درهٔ هزار چم، چشمه‌سارها و آبشارهاى هزارچم، دره‌هاى سياه‌بيشه، پل زنگوله، هزارچم، چشماندازهاى جنگلى، سردرختى‌هاى بهاره، شاليزارهاى سرسبز و مناظر و چشماندازهاى بديع و شگفتانگيز از عناصر و جاذبه‌هاى طبيعى مسير اين رودخانه هستند. حواشى رودخانه تفرجگاه‌هاى مناسبى دارد که مورد استفادهٔ مسافران قرار مىگيرد. صيد انواع ماهى از اين رودخانه و شعبات آن يکى ديگر از عناصر جاذب آن محسوب مى‌شود. وجود جادهٔ تهران - چالوس در امتداد مسير اين رودخانه، دسترسى به آن را آسان کرده است. اين مسير در رديف يکى از زيباترين مسيرهاى ايران و حتى جهان قرار دارد.
|
|
| رودخانهٔ چشمه‌على دامغان، دامغان
|
|
| از دره‌هاى جنوبى شاه‌کوه گرگان سرچشمه مىگيرد و به دشت کوير منتهى مى‌شود.
|
|
|
|
| اين رودخانه از سرشاخه‌هاى رودخانه کُر است و از کوه چال کلاغ سرچشمه مىگيرد. اين رود پس از طى مسير کوهستانى و پرپيچ و خم، از شهرستان سپيدان خارج مى‌شود.
|
|
|
|
| اين رود از کوه‌هاى مرکزى سرچشمه مىگيرد و تا سگزآباد ادامه دارد. در بعضى از سال‌ها، به علت وجود سيلاب‌ها، آب اين رود زياد مى‌شود.
|
|
| رودخانهٔ حبله‌رود، گرمسار
|
|
| اين رودخانه که منبع اصلى آب زراعى شهرستان گرمسار است و تأثيرى مهم در اقتصاد و آبادانى منطقه دارد، از رشته کوه‌هاى البرز سرچشمه مىگيرد و داراى شعب مختلف شيرين و شور است.
|
|
| شاخه‌هاى شيرين حبله‌رود شامل گور سفيد و نمرود است که هر يک از اين دو رود، داراى شاخه‌هاى متعدد فرعى هستند. نمرود بزرگ‌ترين شاخهٔ حبله‌رود است و ۵۶ درصد آب آن را تأمين مى‌کند.
|
|
| شاخه شور حبله‌رود نيز شامل شوراب (شوردره)، تلخ‌آب، کبوتردره، غلام‌آب، رشيد سلطان، خرس دره، عروس پران، ارزاق و سارى دره و ... است که در مناطق مختلف جريان دارند و در نهايت به حبله‌رود مى‌ريزند.
|
|
| رودخانهٔ خرسان، بويراحمد(ياسوج)
|
|
| رودخانهٔ خرسان بزرگ‌ترين ريزابهٔ رود کارون است و از کوه‌هاى تنگ سرخ و کنه دوده‌سه در ۴۳ کيلومتر جنوب شرقى ياسوج و ۱۵ کيلومترى شمال غربى اردکان فارس سرچشمه مىگيرد و به نام رودخانهٔ بشار به سوى شمال غربى جريان مىيابد. اين رودخانه ضمن عبور از درهٔ غربى کوه تنگ سرخ، روستاهاى بردزرد، تنگ مشکان و تنگ خشک را سيراب مى‌سازد. در يک کيلومترى غرب روستاى تنگ سرخ با رود تنگ سرخ يا محمود بيگى درهم مىآميزد و به درهٔ ميان کوه‌هاى توپ عبدالله (در شرق) و پازنان (در غرب) وارد مى‌شود.
|
|
| در مدخل درهٔ مزبور روستاى ده تولى را مشروب مى‌کند و پس از آميختن با يک ريزابهٔ شرقى با آب درهٔ دلى صفدر و سپس با رود وزگ مخلوط مى‌شود و از طريق درهٔ شرقى کوه خرکلون به سوى روستاى کلگه جارى مى‌شود. پس از عبور از روستاى سرتنگ، در ۳ کيلومترى روستاى ده شيخ با آب درهٔ آبزا درهم مىآميزد و بعد از عبور از روستاهاى ده کهنه و سرسور به روستاى دوراه مى‌رسد. در شرق روستاى اخير با رودخانهٔ گرداب - که از تنگ آبدوهى مىگذرد - مخلوط مى‌شود و به نام رودخانهٔ گرم و گاه به نام رود خرسان به ناحيه لردگان در چهار محال و بختيارى وارد مى‌شود.
|
|
| طول رودخانهٔ خرسان ۲۳۰ کيلومتر و ارتفاع سرچشمه آن از سطح دريا ۲۹۰۰ متر است. سراسر اين رودخانه يکى از مناسب‌ترين مسيرها براى انجام ورزش‌هاى آبى است.
|
|
| رودخانهٔ خيرآباد، گچساران
|
|
| طول اين رودخانه ۱۰۰ کيلومتر و ارتفاع سرچشمهٔ آن از سطح دريا ۲۰۰۰ متر است. اين رودخانه از دامنهٔ کوه‌هاى هامى آبگرم کوه - ۲۵ کيلومترى شمال شرقى دو گنبدان - سرچشمه مىگيرد و به نام رودخانهٔ روباشتى به سوى شمال غربى روان مى‌شود. در ۲۸ کيلومترى شمال شرقى دو گنبدان با ريزابهٔ بزرگى که از شمال غربى روان مى‌شود مخلوط مى‌شود و به نام رودخانهٔ شاه بهرام در يک کيلومترى جنوب روستاى گرداب با رودخانه تغار درهم مىآميزد و در سمت جنوب غربى به نام رودخانهٔ خيرآباد، با رودهاى آب ديل و بى‌منجگان مخلوط مى‌شود و رو به جنوب سرازير مى‌شود.
|
|
| اين رودخانه در ۲۷ کيلومترى جنوب شرقى بهبهان با رودخانهٔ شمس عرب نيز درهم مىآميزد و در شمال غربى روستاى حيدرکرار به رود زهره مى‌پيوندد.
|
|
| ساير رودخانه‌هاى استان کهگيلويه و بويراحمد عبارتند از: تنگ سرخ، چشمه ريزک، درهٔ ابزار، درهٔ دلى صفدر، کال دلى بجک، لوداب، نهر قطرانى، گرم، شاه بهرام، آب ديل، آب ريگون، کمبول، ليراب، هنديجان، شبليز، چاروساق، شمس عرب، کال اسدى، شيو، آب خرکس، سريس، وزگ، دشت روم و
|
|
| رودخانهٔ دالكى، دشتستان (برازجان)
|
|
| اين رود از ارتفاعات دشت ارژن در غرب شيراز سرچشمه مىگيرد و پس از دريافت آب روخانه‌هاى سرخون و شيرين‌رود و اتصال به رودخانهٔ شاپور، در نزديکى روستايى به نام رمله به خليج‌فارس مى‌ريزد. اين رود در قسمت‌هاى عليا به جز در حوالى برازجان به دالکى شهرت دارد، ولى پس از دريافت آب رود شاپور حله ناميده مى‌شود.
|
|
| رود دالکى به ويژه در قسمت‌هاى شمالى برازجان باغات و نخلستان‌هاى وسيعى را مشروب مى‌سازد و به واسطهٔ کيفيت مناسب آب، استفاده‌هاى کشاورزى زيادى از آن به عمل مى‌آيد. سه شبانکاره در نزديکى بخش سعدآباد بر روى اين رودخانه احداث شده است. اطراف سد و پوشش گياهى بخش شمالى رودخانه، امکانات لازم را جهت بهره‌بردارى تفرجى و گذران اوقات فراغت مردم و گردشگران فراهم آورده است.
|
|
| رودخانهٔ درهٔآجم، بويراحمد(ياسوج)
|
|
| طول رودخانهٔ درهٔ آجم ۵۰ کيلومتر و ارتفاع سرچشمه آن از سطح دريا ۲۳۰۰ متر است. اين رودخانه از دامنهٔ کوه‌هاى جاشيرکش و دل مهتو در ۱۲۰ کيلومترى شمال غربى ياسوج سرچشمه مىگيرد و ضمن عبور از درهٔ مابين کوه‌هاى پشه دون و جاشيرکش و دورزد، روستاهاى سرآسياب، ميدان و روريش را سيراب مى‌کند و در ۳۰ کيلومترى جنوب غربى لردگان به رود خرسان مى‌ريزد.
|
|
| رودخانهٔ رابچ (فنوج)، چابهار
|
|
| رودخانه رابچ در ۱۲۰ کيلومترى جنوب غربى ايرانشهر از ريزابه‌هاى متعدد سرچشمه مىگيرد و در حوالى روستاى فنوج با رودهاى رامپ، گوآسن و کرزچى مخلوط مى‌شود و به نام رود فنوج از درهٔ ميان کوه‌هاى داندهور در شرق و سفيدکوه در غرب به سوى جنوب روان مى‌شود. پس از گذشتن از دهستان بنت، کارواندر و گالگ وارد شهرستان چابهار مى‌شود. در اين ناحيه با رودهاى ديگر مخلوط مى‌شود و به نام رودخانهٔ رابچ در جنوب روستاى گالگ به درياى عمان مى‌ريزد. طول اين رودخانه از محل سرچشمه حدود ۱۸۵ کيلومتر و ميانگين آبدهى سالانهٔ آن حدود ۷۵ ميليون مترمکعب است.
|
|
|
|
| اين رودخانهٔ کوچک از کوه‌هاى منطقهٔ جاويد سرچشمه مىگيرد و در دهستان جاويد جريان مىيابد و پس از طى مسافتى به رودخانهٔ شش‌پير در شهرستان ممسنى مى‌ريزد.
|
|
|
|
| طول رودخانهٔ زهره ۴۹۰ کيلومتر و ارتفاع سرچشمه آن از سطح دريا ۲۸۵۰ متر است. اين رودخانه از ارتفاعات ۱۴ کيلومترى شمال غربى اردکان جارى مى‌شود و پس از گذشتن از استان فارس، از طريق دهستان باشت و بابوئى به شهرستان گچساران از استان کهگيلويه و بويراحمد وارد مى‌شود و به رود زهره تغييرنام مى‌دهد. پس از مخلوط شدن با رودخانه‌هاى بابامنير و هفت قنات و عبور از نواحى جنوبى گچساران، به دهستان سورين تغيير مسير مى‌دهد و به سمت جنوب حرکت مى‌کند، سپس از کنار شهر هنديجان مىگذرد و سرانجام در ۳ کيلومترى غرب روستاى «چتله» و ۲۶ کيلومترى جنوب غربى هنديجان به خليج فارس مى‌ريزد. مسير اين رودخانه از سرچشمه تا خليج فارس از قابليت‌هاى بهره‌برداى توريستى، بويژه ورزش‌هاى آبى مثل قايق‌رانى رودخانه‌اى برخوردار است.
|
|
| رودخانهٔ زهره، بهبهان، خرمشهر
|
|
| رودخانهٔ زهره در شهرستان‌هاى بهبهان و بندر ماهشهر، ممسنى و گچساران در استان‌هاى خوزستان، فارس و کهگيلويه و بويراحمد جارى است. طول اين رودخانه ۴۹۰ کيلومتر و ارتفاع آن در سرچشمه ۲۸۵۰ متر است. رودخانهٔ زهره از کوه کنه دوده‌سه واقع در تنگ گوش موره در فاصلهٔ ۱۴ کيلومترى شمال غربى اردکان سرچشمه گرفته و بنام رودخانهٔ اردکان به طرف جنوب سرازير مى‌شود و از کنار شهر اردکان يا سپيدان مىگذرد و به دهستان همايجان وارد مى‌شود. در اين دهستان با ريزابه‌هايى چون رود چهل چشمه، رود شير و رود سعلکى مخلوط مى‌شود و پس از تنگ روديان بنام رود شش پير به سوى غرب متوجه مىگردد و به دهستان دشمن زيارى شهرستان ممسنى وارد مى‌شود. پس از عبور از روستاهاى حسنى و دره شور پايين و مخلوط شدن با رودخانهٔ توکل‌آباد به رود شور ممسنى تغيير نام مى‌دهد و به سوى شمال غربى جريان مىيابد و پس از مخلوط شدن با رودخانهٔ فهليان وارد دهستان جاويد ماهورى از شهرستان ممسنى مى‌شود و پس از عبور از دره‌هاى پر پيچ و خم و مخلوط شدن با ريزابه‌هاى فراوانى چون رودخانهٔ دروغ‌نزن و گلگان و دلوارکوه سياه، از استان فارس خارج مىگردد و از طريق دهستان باشت به شهرستان گچساران وارد مىگردد و به رود زهره تغيير نام مى‌دهد و پس از مخلوط شدن با رودخانه‌هاى بابا منير و هفت قنات و عبور از نواحى جنوبى گچساران به سردشت بهبهان وارد مى‌شود. در اين دهستان با رودخانهٔ خيرآباد مخلوط شده و به دهستان قلعه کعبى داخل مى‌شود و پس از سيراب نمودن تعدادى از روستاهاى اين دهستان، در روستاى سويره يا سورين تغيير مسير مى‌دهد و به سمت جنوب مى‌رود و سرانجام در غرب روستاى چتله و در جنوب غربى هنديجان به خليج فارس مى‌ريزد.
|
