تناوب زراعی

يکى ديگر از موارد مديريت زراعى تناوب کشت است. مشخص است که در بعضى مناطق همچون مراتع، چراگاه‌ها، باغ‌ها، تاکستان‌ها، چمنزارها، جنگل‌ها و پارک‌ها که گياهان چندساله درآنها وجود دارند، انجام تناوب کشت ميسر نيست. در علفزارها، چراگاه‌هاى دائمي، مارچوبه، توت‌فرنگي، خيزران و درخت کريسمس نيز امکانات انجام تناوب محدود است. تناوب اکثراً براى گياهان يک‌ساله، دو ساله يا چندساله‌هاى کوتاه‌عمر استفاده مى‌شود.

تناوب براى کنترل علف‌هاى هرزى که با يک سيستم مخصوص مديريت سازگارى يافته‌اند، بسيار مفيد است. هر گياه و سيستم مديريت آن علف‌هاى هرز مخصوص خود را دارد. تناوب باعث تغيير عمليات زراعى گشته و به اين طريق جمعيت علف‌هاى هرز و ترکيب گونه‌اى آنها را تغيير مى‌دهد. در يک تناوب هرچه گياهان و عمليات زراعى آنها بيشتر باهم اختلاف داشته باشند، شناس غالب شدن يک علف هرز کاهش مى‌يابد. اين امر در مورد حشرات، بيمارى‌ها و ديگر آفات گياهى نيز اتفاق مى‌افتد.

امروزه تناوب زراعى در مقايسه با سال‌هاى قبل از جنگ جهانى دوم کمتر انجام مى‌شود. ديدگاه‌هاى اقتصادى موجب شده است که يک يا دو گياه پرمنفعت مکرراً کشت شود و ابزار زيادى هم به‌کار گرفته نشود. تغيير دادن سيستم‌هاى کشت نياز به سرمايه‌گذارى وسيعى در مورد خريد و استفاده از ماشين‌آلات متنوع داشته و گاهى احتياج به نگهدارى دام است که ضمن نياز به هزينهٔ بيشتر، تجربياتى در زمينهٔ دامدارى نيز بايد کسب کرد. در آينده که کنترل علف‌هاى هرز سمج و ديگر آفات در يک سيستم زراعى مشکل شود و بهره‌ورى اقتصادى از مرزعه کاسته شود نقش عملى تناوب بهتر روشن خواهد شد.

توسعهٔ واريته‌هاى مقاوم به آفات، توليد آفت‌کش‌هاى مدرن و ديگر عمليات مديريت زراعى به ميزان کافى مشکلات را حل کرده‌اند. به‌نظر مى‌رسد تغيير روش کنترل علف‌هاى هرز (تغيير نوع علف‌کش - به‌طور مثال) در شرايط پيشرفته امروزه سريع‌تر از تناوب زراعى علف‌هاى هرز را کنترل مى‌کند.