بررسی آماری در مقصد جهانگردی

در بررسى وضعيت مقصد، هدف عبارت است از تعيين حجم، ميزان پول‌هاى خرج شده و مشخصات جهانگردان يکه در داخل کشور به يک محل و مقصد معين سفر مى‌کنند.

اگر مقصد جهانگردى يک جزيره باشد، همان‌طورى که دربارهٔ يک کشور خارجى در جهانگردان خارجى پژوهش مى‌شود، دربارهٔ جهانگردى داخلى آن مقصد نيز مى‌توان بررسى کرد. بنابراين همان شيوه‌اى که در مبحث بعد در مورد تقويم و شمار جهانگردان خارجى شرح داده مى‌شود، در بررسى وضع جهانگردى اعم از تعداد جهانگردان، ميزان پولى که خرج مى‌کنند و ساير ويژگى‌هاى آنها نيز اعمال مى‌شود.

پس از آنکه پژوهش‌هاى لازم دربارهٔ تعطيلات ملى انجام گرفت و نحوهٔ گذران تعطيلات در هر منطقه مشخص شد، اطلاعات اساسى در مورد جهانگردانى که براى گذران تعطيلات خود به منطقهٔ معينى رفته‌اند به‌دست مى‌آيد. چنانچه دفاتر مهمانسراها و ساير مجتمع‌هاى جهانگردى در مقصد از نظر اطلاعات کامل باشند، مى‌توان براى يک ارزيابى جامع از نظر حجم، ميزان پول‌هاى خرج شده و ساير مشخصات جهانگردان که به آن مقصد مسافرت نموده‌اند، از اين دفترها استفاده کرد.

وضع مقصد از دو نظر بررسى مى‌شود: بررسى مهمانسراها و ساير مکان‌هاى مشابه و بررسى وضع جهانگردان (در مورد چگونگى هر دو برسي، پيش‌تر در بخث روش آمارگيرى توضيحاتى داده شده). هدف از بررسى وضع بازديدکنندگان، به‌دست آوردن اطلاعاتى دربارهٔ خود آنان و مدت وقف آنها در مقصد است.

در صورتى‌که بتوان از دفاتر اقامتگاه‌ها و مؤسسات مشابه موجود در مقصد، دربارهٔ تعداد مسافران وارد شده و مدت توافق آنها و همچنين تعداد شب‌هاى توقف آنان در دوران موردنظر، اطلاعات کافى و جامعى به‌دست آورد، مى‌توان آنها را به اطلاعات حاصل از بررسى وضع بازديدکنندگان افزود و نتايج مفيدى به‌دست آورد. چنانچه همهٔ اين اطلاعات موجود نباشد، مى‌توان با بررسى ويژگى‌هاى محل اقامت، اطلاعاتى کسب کرد که مکمل بررسى مستقيم وضع بازديدکنندگان باشد. اگر اين‌کار نيز ممکن تباشد، بايد به شيوهٔ زير عمل کرد.

يک گروه از محل‌هاى اقامت شبانهٔ مسافران مانند مهمانسراها، مهمانپذيرها و... براى محاسبهٔ تعداد کل مسافران شبانه در نظر گرفته مى‌شود. براى اين‌ منظور، بايد فهرست کاملى از محل‌هاى اقامت مسافران در مقصد موردنظر تهيه شود. براى همه يا براى تعدادى برگزيده پرسش‌نامه ارسال مى‌شود و از آنان درخواست مى‌نمايند تعداد اتاق‌ها و تخت‌خواب‌هائى را که در زمان بررسى اشغال بوده است، اعلام کنند. براى تکميل پرسش‌نامه‌ها و کسب اطلاعات لازم، در صورت لزوم نمايندگانى نيز به مهمانسراها و مؤسسات مزبور اعزام مى‌شوند. از پاسخ‌هاى به‌دست آمده مى‌توان درصد اشغال تخت‌ها را به‌دست آورد.

از درصد ميزان اشغال مى‌توان براى تعيين حداکثر ممکن شب‌هاى مسافردار، در گروه اقامتگاه‌هاى مسافران انتخاب شده استفاده کرد. تعداد حداکثر شب‌هائى که در آنها هر تخت اشغال بوده است و در نتيجه تعداد کل شب‌هاى مسافردار در گروه محل اقامت انتخابى در دوران پژوهش، بدين‌گونه به‌دست مى‌آيد. اگر اين رقم بر ميانگين مدت توقف مسافران در گروه مکان‌هاى محل اقامت شبانهٔ موردنظر، که از راه مصاحبه به‌دست آمده، تقسيم شود، تعداد مسافرانى به‌دست مى‌آيد که شب‌ها را در گروه مکان‌هاى موردنظر به‌سر برده‌اند.

درصد کل جهانگردانى که از گروه محل‌هاى اقامت انتخابى استفاده کرده‌اند. از طريق مصاحبه معلوم مى‌شود. براى تعيين تعداد کل مسافران شبانه که از تمامى انواع وسايل اقامت استفاده کرده‌اند،از تناسبى که بين تعداد مسافران وارد به گروه محل اقامت انتخابى و درصد اين تعداد وجود دارد، استفاده مى‌شود.

به همين ترتيب، مى‌توان ساير اطلاعات موردنظر را مانند مشخصات و طرز رفتار و منش مسافران در مقصد جهانگردى يا اطلاعات به‌دست آمده از مصاحبه يا جهانگردان و تعميم دادن آنها به کل مسافران کسب کرد.

براى تعيين تعداد مسافران يک روزه در يک مقصد، مصاحبه‌کنندگان فهرستى از تعداد مسافران يک روزه و مسافران شبانه‌اى را که در زمان بررسى با انها تماس گرفته شده، تهيه مى‌کنند؛ چه با آنان مصاحبه شده باشد يا نه. از آنجا که تعداد مسافران شبانه معلوم است، نسبت موجود، تعداد کل مسافران يک روزه را نشان مى‌دهد. چنانچه تعداد هر دو گروهى که با آنان تماس گرفته شده يکى باشد، نسبت موجود بين دو گروه در ميانگين مدت توقف کليهٔ مسافران شبانه ضرب مى‌شود و بدين ترتيب، تعداد کل مسافران يک روزه به‌دست مى‌آيد.

با مصاحبه با مسافران يک روزه، ميزان هزينه‌اى که متحمل شده‌اند معلوم مى‌شو. اطلاعاتى را که از مکان‌هاى اقامت مسافران به‌دست مى‌آيد و آگاهى‌هائى که دربارهٔ خود آنان کسب مى‌شود مى‌توان با شاخصه‌هائى نظير آمار خودروهاى جمعي، قطارها، توقفگاه‌ها و تعداد بازديد از نقاط ويژهٔ جهانگردى و همچنين صورت‌بردارى از رسيدهائى که برخى از شرکت‌هاى بازرگانى در دست دارند، سنجيد.