براساس نتايج آمارگيرى تهران در سال ۱۳۷۵ با توجه به خصوصيات شهر تهران که حدود ۶/۱۸ درصد جمعيت کشور را در خود جاى داده است و با در نظر گرفتن اينکه مشکلات اجتماعى و اقتصادى سالمندان در مناطق شهرى به مراتب بيشتر از مناطق روستائى است، لذا در اين بخش مىپردازيم به بررسى وضعيت سالمندان ۶۵ ساله و بيشتر ساکن در شهر تهران.
نتايج آمارگيرى شهر تهران در سال ۱۳۷۵ که توسط مرکز آمار ايران انجام شده است نشان مىدهد که در شهر تهران در سال ۱۳۷۵ جمعيت ۶۵ ساله و بالاتر ۴۵۹،۶۲۰ نفر يعنى ۱۱/۴ درصد کل جمعيت شهر تهران بوده است (کل جمعيت تهران در سال ۱۳۷۵ برابر ۲۳۹/۱۷۶/۱۱ نفر بوده است).
از کل سالمندان ۶۵ ساله و بالاتر ساکن تهران ۲/۵۱ درصد را مردان سالخورده و ۸/۴۸ درصد را زنان سالخورده تشکيل مىدهند.
جدول جمعيت ۶۵ ساله و بالاتر برحسب جنسى استان تهران در سال ۱۳۷۵
سال
- گروه عمدهٔ سنى
کل جمعيت شهر تهران
کل جمعيت ۶۵ ساله و بالاتر تهران
مرد
زن
نسبت جنسى
تعداد
درصد
۱۳۷۵
۱۱،۱۷۶،۲۳۹
۴۵۹،۶۲۰
۴/۱۱
۲۳۵،۴۰۲
۲۲۴،۲۱۸
۱۰۵
توزيع سالمندان تهران برحسب وضع تأهل
براساس آمارگيرى تهران در سال ۷۵ از کل سالمندان ۶۵ ساله و بالاتر حدود ۷/۶۳ درصد داراى همسر، ۲/۳۳ درصد بدون همسر در اثر فوت همسر، ۱/۱ درصد بدون همسر در اثر طلاق و ۲/۱ درصد هنوز ازدواج نکردهاند.
نسبت سالمندان بدون همسر در اثر فوت همسر در تهران حدود ۲/۳۳ درصد سالمندان هستند در بين زنان و مردان سالمند وضعيت متفاوتى دارد بهطورى که در بين مردان سالمند حدود ۵/۱۰ درصد بدون همسر در اثر فوت همسر هستند ولى در بين زنان سالمند اين نسبت به حدود ۱/۵۷ درصد مىرسد.
نسبت زنان سالمندى که شوهر آنها فوت شده و هنوز بىهمسر هستند حدود ۴/۵ برابر مردان سالمند همسر فوت شدهاى است که هنوز بىهمسر هستند.
با احتساب زنان ۶۵ ساله و بالاتر که در اثر طلاق يا عدم ازدواج بدون همسر ماندهاند مىتوان نتيجه گرفت که حدود ۶/۵۸ درصد زنان سالمند ۶۵ ساله و بالاتر تهران بدون همسر هستند و البته با توجه به نقش زوج براى حمايت زوجه، بهخصوص در دوران پيرى مىتوان چنين نتيجه گرفت که حدود ۶/۵۸ درصد زنان سالمند شهر تهران از چنين حمايتى برخوردار نيستند.
از دادههاى جدول وضعيت زناشوئى (تأهل) سالمندان مىتوان چنين استنباط کرد که در واقع مسائل و مشکلات زنان سالمند در شهر تهران بيش از مشکلات مردان سالمند است. و حقايق اين جدول ما را با برخى از مشکلات سالمندان تهران و بهخصوص مسائل زنان سالمند آشنا مىسازد و در مقابل، نقش نهاد خانواده در جامعه ما براى حمايت از سالمندان خانواده مطرح مىشود که مطلبى است بسيار اساسى، ولى با خصوصيات شهر تهران، پيشبينى مىشود که در آينده نزديک مشکل سالمندان در اين شهر جزو مسائل اساسى جامعه شهرى مطرح گردد. ضرورت اخذ سياستهاى مناسب براى جوابگوئى به اين نياز را نيز مطرح مىنمايد.
جدول جمعيت ۶۵ ساله و بالاتر برحسب جنس و وضع تأهل استان تهران
جنس
جمع
داراى همسر
بىهمسر در اثر فوت
تعداد
درصد
تعداد
درصد
مرد و زن
۴۵۹،۶۲۰
۲۹۲،۶۰۱
۶۳/۷
۱۵۲،۵۵۸
۳۳/۲
مرد
۲۳۵،۴۰۲
۲۰۵،۶۴۹
۸۷/۴
۲۴،۸۰۳
۱۰/۵
زن
۲۲۴،۲۱۸
۸۶،۹۵۲
۳۸/۸
۱۲۷،۷۵۵
۵۷/۱
جنس
بىهمسر در اثر طلاق
ازدواج نکرده
اظهار نشده
تعداد
درصد
تعداد
درصد
مرد و زن
۵،۲۷۲
۱/۱
۵،۳۹۳
۱/۲
۳،۷۹۶
مرد
۱،۹۰۷
۰/۹۲
۲،۱۴۸
۰/۹۱
۸۹۵
زن
۳۳،۶۴
۱/۵
۳،۲۴۵
۱/۴
۲،۹۰۱
توزيع سالمندان برحسب ميزان سواد
طبق سرشمارى سال ۱۳۷۵ در کل سالمندان ۶۵ ساله و بالاتر تهران، ۵/۵۹ درصد بىسواد بودهاند که اين نسبت (بىسواد) در بين زنان سالمند برابر ۷۲ درصد و مردان سالمند برابر ۵/۴۷ درصد است.
نسبت باسوادى در بين سالمندان ۶۵ ساله و بالاتر تهران، ۵/۴۰ درصد بوده که در بين سالمند برابر ۲۸ درصد و در بين مردان سالمند برابر ۵/۵۲ درصد است.
جدول جمعيت ۶۵ ساله و بالاتر برحسب حسن و جنس و وضع سواد استان تهران ۱۳۷۵
جنس
جمع کل
باسواد
درصد
بىسواد
درصد
زن و مرد
۴۵۹،۶۲۰
۱۸۶،۲۷۶
۴۰/۵
۲۷۳،۳۴۴
۵۹/۵
مرد
۲۳۵،۴۰۲
۱۲۳،۴۸۷
۵۲/۵
۱۱۱،۹۱۵
۴۷/۵
زن
۲۲۴،۲۱۸
۶۲،۷۸۹
۲۸
۱۶۱،۴۲۹
۷۲
توزيع سالمندان تهران برحسب وضع فعاليت
طبق سرشمارى سال ۱۳۷۵ در کل سالمندان ۶۵ ساله و بالاتر تهران، سالخوردگان فعال از نظر اقتصادى برابر ۷/۱۹ درصد مىباشند و سالخوردگان غيرفعال از نظر اقتصادى برابر ۶/۷۹ درصد مىباشند. مردان سالخورده فعال از نظر اقتصادى برابر ۳۷/۳ درصد و غيرفعال از نظر اقتصادى برابر ۹/۶۱ درصد و زنان سالخورده فعال از نظر اقتصادى برابر ۴/۱ درصد و غيرفعال از نظر اقتصادى برابر ۲/۹۸ درصد مىباشد.
طبق ارقام فوق مىتوان نتيجه گرفت:
- اکثريت افراد بالاى ۶۵ سال از نظر اقتصادى غيرفعال مىباشند و بار هزينهاى افراد بر روى دوش افراد جامعه مىباشد.
- از درصد افراد غيرفعال سالخورده بيشترين سهم متعلق به زنان سالخورده مىباشد که از نظر اقتصادى غيرفعال مىباشد.
جدول جمعيت ۶۵ ساله و بالاتر برحسب جنس و وضع فعاليت استان تهران ۱۳۷۵