عوامل مؤثر بر متوقف کردن

روشن است که مهارت گرفتن براى کودکان کار ساده‌اى نيست. بعضى از دلايلى را که به واسطهٔ آن گرفتن و ضربه زدن به يک شيء متحرک مشکل است مورد توجه قرار مى‌دهيم.

ويژگى‌هاى مهارت‌هاى متوقف کردن نظير گرفتن و ضربه زدن به شيء متحرک مى‌تواند مختلف باشد؛ براى مثال، عواملى چون سرعت، اندازه، شکل، مسير حرکت، جهت و نقطهٔ رسيدن توپ به فرد قابل تغيير است. اجراءکنندگان اين نوع مهارت به‌منظور موفقيت بايد در مورد اينکه کجا و چگونه مى‌توانند شيء را متوقف کنند قضاوت‌هاى ادراکى دقيقى داشته باشند. به‌علاوه، آنها بايد اين قضاوت ادراکى را قبل از شروع حرکت دست‌ها پيش‌بينى کنند. هدف، کامل نمودن مهارت در لحظهٔ متوقف کردن توپ با شيء است. اغلب چنين مهارت‌هايى را حرکات پيش‌بينى و انطباق مى‌نامند؛ زيرا اجراکننده چگونگى کامل شدن حرکت را پيش‌بينى مى‌کند تا بتواند خود را با لحظه و محل رسيدن شيء انطباق دهد (بلى سل، ۱۹۶۳).

تفاوت در ويژگى‌ها و مشخصه‌هاى اين مهارت‌ها نه تنها بر نتبجهٔ عملکرد (موفقيت در گرفتن يا ضربه در مقابل عدم موفقيت)، بلکه بر فرآيند يا الگوى حرکت نيز اثر مى‌گذارد؛ براى مثال، کودکانى که مى‌توانند توپ‌هاى کوچک را با دست‌هاى خود بگيرند، ممکن است در موقع گرفتن توپ‌هاى بزرگ براى ايمنى و حفظ آن، با کل اندام‌هاى بالايى آن را مهار و کنترل کنند (ويکتورز، ۱۹۶۱). البته بسيار مهم است که معلمان از ويژگى‌هاى تمام مهارت‌ها مطلع باشند، با اين حال اين امر در مورد مهارت‌هاى متوقف کردن بيشتر ضرورت دارد. سطوح و ترکيبات مختلف ويژگى‌هاى مهارت بر سختى آن و موفقيت اجراءکنندگان تأثير مى‌گذارد. معلمى که در مقاطع مختلف از مراتب رشدى حرکت براى ارزيابى ميزان پيشرفت استفاده مى‌کند يا بايد ويژگى‌هاى مهارت را ثابت نگه دارد يا عواملى را که موجب تغيير در مهارت مى‌شوند شناسايى کند. اجازه دهيد چگونگى تأثير ويژ‌گى‌هى مهارت بر عملکرد فرد در مهارت‌هاى متوقف کردن يا حرکات پيش‌بينى و انطباق را مورد توجه قرار دهيم.

تعدادى از محققان دريافته‌اند که عملکرد پيش‌بينى و انطباق در دوران کودکى و نوجوانى پيشرفت مى‌کند (بارد، فلوري، کارير و بلِک، ۱۹۸۱؛ دورفمن، ۱۹۷۷؛ دانهام، ۱۹۷۷؛ هى‌وود، ۱۹۷۷ و ۱۹۸۰؛ استاديوليس، ۱۹۷۱؛ توماس، گالاگر و پورويز، ۱۹۸۱)؛ اما الگوى دقيق پيشرفت با بالا رفتن سن کودکان به ويژگى‌هاى مهارت (کار) بستگى دارد:

۱. با پيچيده‌تر شدن حرکاتى که از کودکان کم سن انتظار داريم، دقت آنها بسيار کمتر مى‌شود (بارد و ديگران، ۱۹۸۱؛ هى‌وود، ۱۹۷۷). به ترتيب پيچيدگى‌ پاسخ يک ويژگى مهارت است که بر چگونگى اجراء بهتر کودکان در گرفتن و متوقف کردن اثر مى‌گذارد.

۲. اگر نقطهٔ توقف دورتر باشد، دقت کودکان در اجراء کاهش مى‌يابد؛ براى مثال، مک کانل و ويد (۱۹۹۰) دريافتند که اگر کودکان سنين ۶ تا ۱۱ سال به جاى يک گام، دو گام به طرفين حرکت مى‌کنند، هم تعداد گرفتن‌هاى موفقيت‌آميز و هم کارآيى الگوى حرکت، هنگام اجراء کاهش مى‌يابد.

۳. کودکان کم سن‌تر در دريافت توپ‌هاى بزرگ موفق‌تر از توپ‌هاى کوچک‌تر هستند (آيزاک، ۱۹۸۰؛ مک کاسکيل و ولمان، ۱۹۳۸؛ پين، ۱۹۸۲؛ پين و کسلو، ۱۹۸۱).

۴. متوقف کردن (قطع کردن) توپى که داراى ارتفاع زياد است به‌دليل تغييراتى که توپ در جهت‌هاى افقى و عمودى دارد براى کودکان کم سن مشکل است (دورانت، ۱۹۸۵).

۵. رنگ توپ و برخى از ترکيبات زمينه‌اى بر عملکرد کودکان کم سن تأثير مى‌گذارد. موريس (۱۹۷۶) به اين نتيجه رسيد که کودکان ۷ ساله توپ‌هاى آبى‌رنگ در حال حرکت در زمينهٔ سفيد را در مقايسه با توپ‌هاى سفيد در حال حرکت در زمينهٔ سفيد بهتر دريافت کردند. اثر رنگ با بالا رفتن سن کاهش مى‌يابد.

۶. سرعت شيء در حال حرکت بر دقت پيش‌بينى و تطابق کودک اثر مى‌گذارد، اما الگوى آن روشن نيست. سرعت زيادتر، عمل متوقف کردن را مشکل مى‌کند، به‌ويژه وقتى پرواز شيء کوتاه است (مسافت پرتاب آن). محققان غالباً متوجه شده‌اند که کودکان در متوقف کردن اشياى داراى سرعت کم، بى‌دقت هستند؛ زيرا آنها خيلى زود عمل پاسخ را شروع مى‌کنند (بارد و همکاران، ۱۹۸۱؛ هى‌وود، ۱۹۷۷؛ هى‌وود، گرين والد و لوئيس، ۱۹۸۱؛ آيزاک، ۱۹۸۳؛ ويد، ۱۹۸۰). شايد اين ناهماهنگى به‌دليل آماده شدن آنها براى دريافت توپ‌هايى است که با سرعت زياد حرکت مى‌کند، در نتيجه پاسخ دادن به اشيايى که سرعت کم دارند را مشکل مى‌کند (بارد و همکاران، ۱۹۹۰). ضمناً، سرعت پرتاب‌هاى پيشين ممکن است بر عملکردهاى بعدى تأثير بگذارد. اگر شيء قبلى سريعتر از شيء بعدى به سمت کودکان بيايد، آنها ممکن است در قضاوت اشتباه کنند و با توجه به تجربهٔ قبلى انتظار داشته باشند شيء همانند شيء قبلى سرعت زياد داشته باشد (هى‌وود و همکاران، ۱۹۸۱). معلمان بايد هنگام تغيير سرعت شيء در تکرار مهارت متوقف کردن (قطع کردن) آگاه باشند که کودکان ممکن است در تنظيم پاسخ‌ها مشکل داشته باشند. اين امر وقتى بيشتر صحت دارد که پرواز شيء در مسافت کوتاهى بوده يا پاسخ مورد نياز پيچيده باشد.

معلمان، به روشنى بايد از اينکه چگونه ويژگى‌هاى کار ممکن است بر عملکرد مورد مشاهدە آنها اثر بگذارد آگاه و مطلع باشند. برخى از شرايط، وظايف مهارت‌هاى متوقف کردن را از بقيه مشکل‌تر مى‌کند و بر نتيجه و فرآيند عملکرد اثر مى‌گذارد.