يک دسته از مکمّلهاى ورزشى مواد نيروزاى تغذيهاى ناميده مىشوند که با ويژگىهاى زير تشريح مىشود:
|
|
۱. داراى مواد مغذى يا اجزاء غذائى در مقادير بيش از سطوح RDI/RDA، يا مقاديرى که توسط غذا تأمين مىشود باشند.
|
|
۲. يک اثر مستقيم نيروزائى (تسهيلکنندهٔ کار يا فعاليت) بر نمايش ورزشي، غالباً از طريق اثر فارماکولوژيک و نه فيزيولوژيک ارائه دهند.
|
|
۳. غالباً برپايهٔ فرضيات يا گفتههاى نقلى يا گفتارى به جاى مستندات حاصل از آزمونهاى علمى تکيه دارند.
|
|
۴. عموماً توسط متخصصين تغذيه ورزشى مورد تأييد قرار نمىگيرند، مگر اينکه آزمونهاى عملى اثر مهم و معنىدار نيروزائى آنها را ثبت کرده باشد.
|
|
|
|
گفته مىشود گردهٔ زنبور عسل حاوى پروتئين، ويتامينها و عناصر مىباشد و براى ورزشکاران مفيد مىباشد. در مطالعات با طراحى قوى اثر نيروزائى از مکمل آن گزارش نشده است. خصوصاً وقتى بهصورت قرص (Pollitab) مصرف گرديد. در صورتىکه آثار مثبتى از آن در پژوهشها مشاهده شود بايستى ورزشکاران از خطرات احتمالى مصرف آگاه باشند. موارد متعددى از واکنشهاى آلرژىزا که در بعضى از مواقع به شوک آنافيلاکسى منتهى شده است گزارش گرديده است.
|
|
|
کروميوم بهعنوان مادهاى که داراى ويژگى آنابوليکى است معرفى شد و با تبليغ افزايش تودهٔ عضلانى بدن در دسترس ورزشکاران قرار گرفت. خواص آنابوليکى آن هنوز بايد تأييد شود، اما در افرادى که دريافت حاشيهاى داشته باشند افزايش وضعيت دريافت مىتواند مؤثر باشد. کروميوم از اجزاء فاکتور تحمل گلوکز (GTF) مىباشد گفته مىشود بر تسهيل فعاليت انسولين مؤثر است. کمبود آن با تغيير فعاليت انسولين، اختلال در رشد، افزايش چربى سرم و سطح انسولين مرتبط است.
|
|
تا به امروز، حمايت و مدرک قابل توجهى براى کاربرد کروميوم توسط ورزشکاران بهمنظور افزايش تودهٔ عضلانى وجود ندارد. فقط آثارى در بهبود وضعيت نمايش در افرادى که دريافت آنها ناکافى بوده است گزارش شده است.
|
|
|
اسيدهاى آمينه، پودرهاى پروتئينى و 'افزايش وزن' :
|
پودرهاى پروتئينى و ديگر پودرهاى افزايش وزنى پيشينه طولانى کاربردى در ميان بدنسازان و ورزشکاران رشتههاى قدرتى دارند. اخيراً، مکملهاى خالص اسيد آمينهاي، معروف به اسيدهاى آمينهٔ آزاد به بازار سرازير شدهاند. اين اسيدهاى آمينه در طى فرآيندهاى تخميرى ميکروبى توليد شده و از اينرو از منابع غذائى پروتئينى يا پودرهاى پروتئينى پايه شير گرانتر تمام مىشوند. اسيدهاى آمينهٔ آزاد بهطور تکى يا ترکيبى با ديگر اسيدهاى آمينه به فروش مىروند و يا بهعنوان يک مادهٔ 'اضافه' به ديگر مکملهاى ورزشى نظير نوشابههاى ورزشى يا پودرهاى افزايش وزن افزوده مىشوند. منافع ادّعا شده شامل جذب سريعتر، و اثرات فيزيولوژيک ويژه حاصل از اسيد آمينهٔ تکى مىشود.
|
|
| گاما - اُريزانول و اسيد فروليک (Gamma - Oryzanol, ferulic acid)
|
|
گاما اُريزانول و اسيد فروليک مکملهاى رايج در دنياى بدنسازان و فعاليت و تمرينات قدرتى مىباشد که عمدتاً از اسيد فروليک بهعنوان 'frac' نام مىبرند. اين ماده يک اسيد فنوليک است که در اکثر گياهان وجود دارد و داراى ساختمانى شبيه به نور متانفرين که يک متابوليت نوراپى نفرين است مىباشد. گاما - اُريزانول در روغن سبوس برنج وجود دارد که به هنگام هضم به اسيد فروليک تبديل مىشود. ادعاهائى مبنى بر تحريکات هورمونى نظير: افزايش توليد تستوسترون و هورمون رشد که منجر به افزايش تودهٔ عضلانى بدن و قدرت و کاهش سطح چربى بدن مىشود ارائه شده است. اکثر اين ادعاها به اثبات نرسيده است، اما هر دوى اين مواد از فروش بسيار خوبى در دنيارى بدنسازان برخوردار هستند.
|
|
|
جنسان بهعنوان يک مکمل سلامتى در طى چندين قرن مورد استفاده قرار مىگرفته است. ريشهٔ گياه Panax ginseng يا جنسان چينى داراى مواد شيميائى مشابه گليکوزيدهاى استروئيدى معروف به جينسنوزيدها (Ginsenosides) مىباشد. اين فرآورده در طب گياهى فرهنگى شرق بهعنوان عاملى جهت رفع خستگى و درمان سردرد مصرف مىشود و اخيراً توسط ورزشکاران مصرف مىگردد. بهعلاوه، ادّعا مىشود که شرايط هوازي، قدرت، هوشيارى و بازيافت در آنان را بهبود مىبخشد. در سال ۱۹۹۳ فروش ساليانهٔ آن در سراسر جهان حدود يک بيليون دلار گزارش شده است. علىرغم فروش بالا، مدرکى مبنى بر اثر نيروزائى آن در اثر مکملسازى ديده نشده است.
|