بیماری‌های انگلی(۲)

ديپتالونماتوزيس Dipetalonematosis

اين بيمارى که فيلاريازيس نيز ناميده مى‌شود يکى از بيمارى‌هاى معروف شترها است عامل مسبب بيمارى عبارت است از کرم‌هاى نخى شکل که در بندهاى بيضه‌ها، سرخرگ‌هاى ريوي، دهليز راست قلب و عقده‌هاى لنفاوى مزان‌تر ديده مى‌شود. اما ميکروفيلرهاى غلافدار در خون طبيعى نيز يافت مى‌شوند.

بادامچى (۱۳۸) در لام‌هاى خون تهيه شده از ۱۲۷ نفر شتر کشتار شده در کشتارگاه تهران در ۳ مورد ميکروفيلر مشاهده کرد و درصد آلودگى ۲۶/۲% بوده است.

ميران‌زاده (۱۳۷۳) در کشتارگاه نجف‌آباد اصفهان در طى بررسى ۳۷ عدد گسترش خون جدارى تهيه شده از وريدهاى گوش شترها ۵ مورد ميکروفيلر مشاهده نمود و همچنين ۳ مورد از فرم بالغ انگل در بيضه‌ شترها ديده شده که در ۳ مورد آن آلودگى خونى به ميکروفيلر با وجود انگل در بيضه‌ها همزمان بوده است.

کيست هيداتيک Hydatic Cysit

عامل مسبب آن کرم نوارى اکينو کوکاس گرانولوزوس است که يکى از ستوده‌هاى روده باريک گوشتخواران به‌ويژه سگ مى‌باشد و شترها بعد از خوردن تخم انگل بدان مبتلا مى‌شوند و تخم‌ها داراى جنين شش قلابى يا اونکوسفر است که در روده‌ها باز مى‌شوند و جنين آن خارج شده وارد دستگاه گردش خون شد و به جميع اجزاءِ بدن منتقل مى‌گردد. مرحله نوزادى آن کيست هيداتيک است که معمولاً در اعضائى همچون کبد و ريه و طحال مشاهده مى‌شود و شترها يکى از ميزبانان واسطه شايع اکينوکوکاس گرانولوزوس به شمار مى‌آيند و بيمارى در ميان شتران ايرانى بوفور گزارش شده است.

افشار و همکاران خود (۱۹۷۱) در جنوب ايران، بيمارى را در ۱۵ نفر شتر از مجموع ۳۵ نفر شتر گزارش کرده‌اند و ميرزايانس و حليم (۱۳۵۸) در طى بررسى‌هاى خود درباره انگل‌هاى شتر يک‌کوهانه در کشتارگاه تهران، پس از بررسى احشاى ۱۰ نفر شتر نسبت ابتلاءِ ريه‌ها را ۹۰%، ابتلاى کبد را ۲۰% گزارش نمودند.

موبدى و همکاران او (۱۹۷۰) ميزان ابتلاى شتران را در کشتارگاه تهران ۶۴%، گزارش نمودند. معتکف و همکاران او (۱۹۷۶) اين نسبت را در خراسان ۴/۱۱% اعلام نمودند.

نگهبان (۱۳۵۷) مشاهده کرد که از مجموع ۳۷ نفر شترى که در کشتارگاه تهران، کشتار شدند ۲۸ نفر سالم و تعداد ۹ نفر شتر مبتلا به کيست هيداتيک ريوى بودند.

مقدس (۱۳۷۳) در بازرسى پس از مرگ تعداد ۱۰۹نفر شتر يک‌کوهانه کشتار شده در کشتارگاه ورامين، مشاهده کرد که نسبت آلودگى کبد شترها (۱۰%) و ريه‌ها ۶/۱۴% بوده است.

ميران‌زاده (۱۳۷۳) در کشتارگاه نجف‌آباد اصفهان و بازرسى پس از مرگ تعداد ۱۳۰ نفر شتر شاهد آلودگى ريه‌ها به کيست هيداتيک به ميزان ۵۵ مورد و آلودگى کبد به ميزان ۲۰ مورد و طحال به ميزان ۳ مورد بوده است.

کيست‌هاى هيداتيک معمولاً بعد از کشتار مشاهده مى‌گردد و معمولاً تشخيص قبل از کشتار وجود ندارد و در صورت لزوم مى‌توان در طى يک عمل جراحى اقدام به برداشتن کيست هيداتيک نمود. ولى معمولاً اينگونه عمليات جراحى در مورد شترها انجام نمى‌شود و براى پيشگيرى بايد اقدام به‌دور کردن سگ‌ها از کشتارگاه‌ها نمود.

آلودگى به جرب Sarcoptic Mange Mites

بيمارى جرب يک بيمارى جلدى واگير است که با التهاب و تورم شديد پوست، خارش شديد پوسته‌ريزى و ايجاد دلمه و روى ناحيه مجروح و ريزش پشم و افزايش ضخامت پوست و افزايش چين و چروک پوست مشخص مى‌شود. عامل مسبب بيمارى سارکوپتس سکابى مى‌باشد. اين بيمارى در ميان شتران ايرانى از ديرباز بوده است و در آرشيو سازمان دامپزشکى قديمى‌ترين گزارش از جدا نمودن سازکوپتس سکابى از جراحات شتر مبتلا به جرب مربوط به نمونه ارسالى از چا بهار در سال ۱۳۴۶ بوده است و پس از آن گزارشات ديگرى از استان‌هاى سيستان و بلوچستان، هرمزگان و يزد رسيده است و به‌طور کلى دو شهرستان چاه بهار و ميناب به‌ترتيب بالاترين رقم مبتلايان را از اسفند ماه تا مهرماه دارد (فيرزوى ۱۳۶۷).

آلودگى به کنه Ticks

آلودگى به کنه به کثرت در ميان شترانى ايرانى شيوع دارد و ابتلاءِ گله‌هاى شتران به اين انگل زياد بوده است. کنه‌هاى شتران ايرانى بيشتر از گونه هيالوما دروميدارى و هيالوما اسکولزى و هيالوما اناتوليکوم اناتوليکوم مى‌باشد.

مگس‌هاى بينى سيفالوپياتيتيلاتور Cepgalopina Titillator

انگلى از خانواده اوستريده است که مخصوص شترها است و در شترها باعث حدوث مياز بينى مى‌گردد لارو اين مگس‌‌ها داراى بيمارى‌زائى شديدى هستند و باعث مى‌گردند که شترهاى مبتلا عطسه‌هاى پى‌در‌پى نموده و از خوردن غذا و نوشيدن آب امتناع ورزند که اين خود باعث لاغرى روزافزون آنها مى‌گردد. برخى ديگر نيز ممکن است که علائم عصبى‌اى نظير بيمارى سنوروس مغزى از خود ظاهر سازند و يا اينکه به مننژيت مبتلا شوند.

بيمارى در ايران گزارش شده است. راک و انوار (۱۹۷۴) در طى گزارشى اقدام به ارائه ليستى از انگل‌هاى ايجادکننده مياز در حيوانات مختلف نمودند و در اين گزارش اظهار کردند که شاهد حدوث مياز بينى در شتران با عامل مسبب سيفالو پينا تيتيلاتور بوده‌اند..

ميران‌زاده (۱۳۷۳) در بررسى پس از مرگ شترهاى کشتار شده در کشتارگاه، نجف‌آباد اصفهان شاهد مياز بينى در تعدادى از شترها بود که لاروهاى مگس در ناحيه بينى حلقى ديده شد و لاروهاى مذکور لاروسيفالوپيناتيتلاتور تشخيص داده شدند و وسعت آلودگى از ۵ عدد لارو تا ۳۰ عدد لارو در حيوانات آلوده متفاوت بوده است.

آلودگى به دمودکس Demodex

انگلى از خانواده بندپايان است که علاقه‌مند نفوذ به لايه اپيدرم پوست و ترشحات آن مى‌باشد به‌همين جهت معمولاً در لايه‌هاى سطحى بدن مشاهده مى‌شوند و در جاهائى نظير مخاط چشم، پلک چشم، مخاط گوش و مخط بينى يافت مى‌شود.

بيمارى در شتران ايرانى گزارش شده است. راک و رهگذر (۱۹۷۵) در طى آزمايشات ميکروسکوپى و هيستولوژيکى پلک چشم تعداد ۸۷۶ حيوان نشخوارکننده در کشتارگاه، تهران مشاهده کردند که از تعداد ۱۵۳ نفر شتر آزمايش شده تعداد ۲۳ نفر آنها آلوده به دمودکس بوده‌اند.