مراکز و مؤسسات تولیدکننده انیمیشن در ایران

توليد انيميشن در ايران در مؤسسات و سازمان‌هاى مختلفى توليد مى‌شود، که مهم‌ترين آنها کانون پرورش فکرى کودکان و نوجوانان، سيما، و ساير مراکز وابسته به دولت است. همچنين شرکت‌ها و مؤسسات خصوصى نيز توليد‌کننده اين فيلم‌ها مى‌باشند.

کانون پرورش فکرى کودکان و نوجوانان

کانون پرورش فکرى کودکان و نوجوانان، با همت بنيانگذاران خود شکل گرفت و در سال ۱۳۴۴ دست به برگزارى جشنوارهٔ بين‌المللى فيلم‌هاى کودکان و نوجوانان زد.

حرکت فعال در زمينهٔ تصويرگرى کتاب کودک در ادامه منجر به پيدايش زمينه مستعد براى نقاشى متحرک و سينماى کانون گرديد. با تلاش چند گرافيست فيلم‌هاى اوليه انيميشن توليد شدند و در سال ۱۳۴۹ به پنجمين جشنوارهٔ بين‌المللى کودکان و نوجوانان راه يافتند. مرکز سينمايى کانون در سال ۱۳۴۸، نورالدين زرين‌کلک را به بلژيک اعزام کرد تا پس از کسب تخصص لازم، بخش انيميشن کانون را فعال‌تر سازد. نخستين فيلم‌هاى انيميشن توسط زنده‌ياد آراپيک باغداساريان و فرشيد مثقالى ساخته شدند.

کارنامهٔ کانون پرورش فکرى در زمينهٔ توليدات فيلم انيميشن در مقايسه با سازما‌ن‌هاى مشابه، عليرغم محدوديت امکانات، بسيار قابل توجه بود.

در سال ۱۳۵۴ مرکز بنام 'مرکز تجربيات نقاشى متحرک' پايه‌گذارى شد.

کانون پرورش فکرى بيشترين تأثير را در پيشبرد، رشد و شکوفايى انيميشن در ايران داشته و هنرمندانى چون نورالدين زرين‌کلک، فرشيد مثقالي، على‌اکبر صادقى و نفيسه رياحى از اولين دست‌اندرکاران اين حرفه در ايران بشمار مى‌روند. همچنين بايد از مرتضى مميز، شادروان آراپيک باغداساريان، پرويز نادري، وجيه‌الله فرد مقدم، عبدالله عليمراد، نازنين سبحان سربندي، احمد عرباني، محمدرضا عابدي، صفرعلى اصغرزاده، فرخنده ترابى و محمد مقدم نام برده شود. برخى توليدات کانون پرورش فکرى در زمينهٔ فيلم انيميشن از آغاز عبارتند از:

'آقاى هيولا' (فرشيد مثقالي، ۱۳۴۹)، 'سوء‌تفاهم' (فرشيد مثقالي، ۱۳۴۹)، 'گرفتار' (آراپيک باغداساريان، ۱۳۴۹)، 'وزنه‌بردار' (آراپيک باغداساريان، ۱۳۴۹)، 'آنکه خيال بافت. آنکه عمل کرد' (مرتضى مميز، ۱۳۵۰)، 'زمين بازى با بوش' (نورالدين زرين‌کلک، ۱۳۵۰)، 'هفت شهر' (على‌اکبر صادقي، ۱۳۵۰)، 'سياه و سفيد' (سهراب شهيد ثالث، ۱۳۵۱)، 'شهر خاکستري' (فرشيد مثقالي، ۱۳۵۱)، 'گلباران' (على‌اکبر صادقي، ۱۳۵۱)، 'من چقدر مى‌دانم' (نفيسه رياحي، ۱۳۵۱)، 'استقلال' (پرويز نادري، ۱۳۵۲)، 'رنگين‌کمان' (نفيسه رياحي، ۱۳۵۲)، 'سياه پرنده' (مرتضى مميز، ۱۳۵۲)، 'دوباره نگاه کن' (فرشيد مثقالي، ۱۳۵۳)، 'رخ' (على‌اکبر صادقي، ۱۳۵۳)، 'تداعي' (نورالدين زرين‌کلک، ۱۳۵۳)، 'دنياى ديوانه' (نورالدين زرين‌کلک، ۱۳۵۴)، 'ملک خورشيد' (على‌اکبر صادقي، ۱۳۵۴)، 'منم مى‌تونم' (عباس کيارستمي، ۱۳۵۴)، 'مزاحم‌ها' (وجيه‌الله فرد مقدم، ۱۳۵۷)، 'اميرحمزهٔ دلدار و گور ديگر' (نورالدين زرين‌کلک، ۱۳۵۶)، 'از جهات مختلف' (فرشيد مثقالي، ۱۳۵۷)، 'تقليد' (وجيه‌الله فرد مقدم، ۱۳۵۸)، 'دندان‌درد' (عباس کيارستمي، ۱۳۵۹)، 'يک قطره خون، يک قطره نفت' (فرشيد مثقالي، ۱۳۵۶)، 'تبر' (احمد عرباني، ۱۳۶۰)، 'ردپا' (نازنين سبحان سربندي)، 'چشم تنگ دنيادار' (نورالدين زرين‌کلک، ۱۳۶۱)، 'درسى براى گنجشک' (محمدرضا عابدي، ۱۳۶۳)، 'چرا و چطور' (فرشيد مثقالي، ۱۳۶۴)، 'بازگشت' (کار گروهي، ۱۳۶۵)، 'از تهران تا تهران' (نفيسه رياحي، سودابه آگاه، ۱۳۶۶)، 'ابرقدرت‌ها' (نورالدين زرين‌کلک، ۱۳۶۷)، 'بچه‌ها در موزه' (عبدالله عليمراد، ۱۳۶۷)، 'گل و ابر' (هلن متقيان، ۱۳۶۷)، 'اتحاد' (نازنين سبجان دربندي، ۱۳۶۸)، 'گنج' (احمد عرباني، ۱۳۶۸)، 'همنشين' (صفرعلى اصغرزاده، ۱۳۶۹)، 'کليد نقش' (عبدالله على‌مراد، ۱۳۶۹)، 'بازار' (عبدالله على‌مراد، ۱۳۷۰)، 'لى‌لى ‌حوضک' (وجيه‌الله فردمقدم، ۱۳۷۱)، 'درخت بخشنده' (محمد مقدم، ۱۳۷۲)، 'قطعه گمشده' (محمدرضا عابدي، ۱۳۷۲)، 'پرواز' (فرخنده ترابي، ۱۳۷۲)، 'کوه جواهر' (عبدالله على‌مراد، ۱۳۷۳)، 'فاختهٔ تنها' (پروين تجويد، ۱۳۷۴)، 'مريم' (محمد مقدم، ۱۳۷۵)، 'انعکاس' (احمد عرباني، ۱۳۷۵)، 'يکى کم است' (عبدالله على‌مراد، ۱۳۷۶)، 'اصحاب فيل' (على اصغرزاده، ۱۳۷۶)، 'شنگول و منگول' (فرخنده ترابي، ۱۳۷۷)، 'قصه سيب' (مظفر شيدايي، ۱۳۷۷)، 'سکوت' (احمد عرباني) و ... .