ارتباط درون فردی(intera-personal communication) (۲)

بازگرديم به آقاى P۱. او در حالى‌که در اتاق انتظار پزشک نشسته است، نظرى اجمالى به اطراف مى‌اندازد. احتمالاً از اثاثيه، فرش، يک نقاشى که روى آئينه ترسيم شده است، بوى عطر ملايمى که در فضا وجود دارد و ميزى که به‌وسيلهٔ مجله‌ها پوشيده است آگاه مى‌شود. او ممکن است براى هر يک از اين راهنماها، اهميتى قائل شود. برخى از اين راهنماها ممکن است توسط افراد زيادى تهيه شده باشد. به‌عنوان مثال آن تابلوى آئينهٔ نقاشي، پيامى است که سواى اصل نقاشي، قاب آن را دکوراتورى تهيه کرده و محل نصب آن، نظر پزشک بوده است و به‌نحوى پيامى از سوى پزشک محسوب مى‌شود.

تمامى اين راهنماها، به‌طور بالقوه در دسترس هر فردى است که وارد آن اتاق انتظار مى‌شود. اما درک اين افراد گوناگون از معنى‌هائى که اين راهنماها به آن منسوب هستند يکسان نيست و هر چقدر افراد داراى هوش مشابه، نيازها و هدف‌هاى مشابه و تجربيات در زمينه‌هاى ادراکى يکسان باشند، درک آنها از اين راهنماها نيز به يکديگر بيشتر شبيه خواهند بود.

دستهٔ دوم راهنماها شامل عناصر و رويدادهائى هستند که به‌طور اساسى در طبيعت خصوصى هستند و به‌طور خودبه‌خودى قابل دسترس هر فردى که وارد ميدان ارتباط مى‌شود نيست. اين راهنماهاى خصوصى (Private cues)، براى آقاى P۱ ممکن است شامل صداى دردى که در درون قفسهٔ سينهٔ او مى‌پيچيد باشد يا صداى يک جفت سمعک يا بوى خاصى که از شيء درون جيب او متصاعد است. يا شامل لغات و تصاويرى باشد که از طريق مجله به آن دست مى‌يابد و خلاصه نظم وسيع راهنماهائى باشد که اصل آنها در درون تفسيرکننده (interpreter) قرار دارد. اين راهنماهاى خصوصى که به‌صورت C PR نشان داده شده است. راهنماهاى عمومى و راهنماهاى خصوصى ممکن است به شکل کلامى يا غيرکلامى باشند (ويژگى مشترک آنها، وجود آنها و باقى ماندن آنها در حوزهٔ نظارت ارتباط‌گر است).

به ياد داشته باشيم که هنوز هيچ فرد ديگرى وارد ميدان ارتباط آقاى P۱ نشده است. حالا P۱ بايد به يک سوى راهنماهاى اضافى که دور او جمع شده‌اند و به‌طور اساسى تحت نظارت خود او هستند اکتفاء کند. اين راهنماها مثلاً شامل مشاهداتى است که او وقتى مجله را ورق مى‌زند از خود دارد و تصوير خود را در آئينهٔ موجود در اتاق انتظار مى‌بيند و يا حالت خود را در صندلى عوض مى‌کند. طرز گفتار و حرکات بدن او بخشى از زمينهٔ پديده‌شناسى (phenomenological field) اوست که مانند راهنماهاى ديگر به‌وسيلهٔ محيط به‌وجود مى‌آيد. زيرا اگر چنين مطلبى صحت نداشته باشد وى قادر به هماهنگى راهنماها نخواهد بود. ورق زدن يک صفحه از مجله، نياز به تغييرات ماهيچه‌اى دارد که در اين مدل به‌صورت راهنماهاى غيرکلامى (behavioural, nonverbal cues) رفتارى C BEH NV نشان داده شده است. آنها شامل حرکات عمومى آقاى P۱ مثل مرتب کردن گرهٔ کرواتش، يا برداشتن مجله يا برداشتن ناخودآگاه يک سيگار يا تکان خوردن او در صندلى خود است. اين‌گونه راهنماها در مقايسه با راهنماهاى عام از اين نظر متمايز هستند که توسط خود ارتباط‌گر ايجاد و يا نظارت مى‌شوند. وقتى راهنماهاى عام يا راهنماهاى خصوصى هرکدام منسوب به معنى‌هاى معينى هستند، آقاى P۱ به هر صورت که مى‌خواهد آنها را تعبير و تفسير کند آزاد است. اما معنى‌هاى وى توسط محيط اطراف او محدود و نامشخص تعريف مى‌‌شود. جائى که رفتار خود آقاى P۱ دخالت دارد او آگاهانه يا ناآگاهانه هر دو راهنما را نظارت و تفسير مى‌کند.

در مدل شکل فوق، دو نوع خط، مدار فراگرد ارتباط را مشخص مى‌کند. يکى نشانهٔ رمزخوانى معنى‌ها در رفتار غيرکلامى آقاى P۱ و ديگرى تفسير آنها توسط خود او است.

خطوط کنگره‌دار در انتهاى راهنماهاى رفتارهاى خصوصى و عمومى در آن شکل، به‌سادگى نشان مى‌دهد که راهنماها به کدام معنى‌هاى ممکن است نسبت داده شود. تعداد اين راهنماها محدوديت خاصى ندارند. آنها مى‌توانند برحسب جاذبه‌اى که دارند و توانائى مشاهده‌کننده و دريافت‌کننده ايجاد شوند. انسان داراى يک محيط خنثى نيست. دنياى فرضى آقاى P۱ محصول احساس او، شکست‌ها و موفقيت‌هاى او در گذشته و ترکيب آرزوها و نيازهائى است که در نتيجهٔ مجموعهٔ وجودى او را در مقابل محيط او به‌وجود مى‌آورد. بنابراين تمامى راهنماهائى که قابل دسترس او هستند داراى ارزش مساوى نيستند. ارزش‌هاى تجربى راهنماهاى رفتارى خصوصى و عمومى در مدل شکل فوق به‌وسيلهٔ علامت به‌علاوه، صفر يا منها (-،۰،+) که در انتهاى هرکدام قرار گرفته، نشان داده شده است.

پيچيدگى فراگرد انتزاعى ارتباط مى‌تواند از طريق نمودارى ساده، به‌وسيلهٔ مشخص کردن دقيق موضوعاتى که شامل ادراک آقاى P۱ مى‌شود يا نمى‌شود نشان داده شود. اگر عوامل ديگر دخالت نکند، افراد تمايل دارند به راهنماهائى که از نظر آنها ارزش مثبت دارند و يا قادر به تقويت گذشته‌اند و مى‌توان آنها را تعبير و تفسير کرد توجه نشان دهند. در عوض خواهان دورى و اجتناب از راهنماهائى هستند که براى آنان ارزش منفى دارند يا مخالف عقايد و الگوهاى رفتارى آنها هستند.

در قسمت اول مدل برن‌لوند على‌رغم سادگى آن، مسير ارتباطى آقاى P۱ با خودش نشان داده شده است.   در آن لحظه‌اى که بوى داروى ضدعفونى‌کننده‌اى به مشامش مى‌رسد سبب مى‌شود که او نسبت به توانائى حرفه‌اى پزشک در تشخيص بيمارى خود اعتماد بيشترى يابد(⁺C_PU).   وقتى به مجله نگاه مى‌کند (C_PR^o)، به اين مسئله پى مى‌برد که چگونه پس از يک روز طولانى در صندلى خود احساس راحتى مى‌کند (+C_PR) وقتى سرش را بالا مى‌کند و به آئينهٔ نقاشى شدهٔ روى ديوار نظر مى‌افکند، چيزى از آن سر در نمى‌آورد (C_PU^o) و لحظه‌اى مى‌‌رسد که تصميم مى‌گيرد منشى پزشک (پرستار) را صدا کند.    از جايش بلند مى‌شود اما ناشيانه مجله خود را به زمين مى‌اندازد (C_BEHnv^o).   بعد خم مى‌شود و آن را برمى‌دارد. عرض اتاق را طى مى‌کند (^-C_BEHnv) ، و تکمهٔ زنگ را با وقار، محکم فشار مى‌دهد (⁺C_BEHnv).