واکنش‌های داروئی مضر

واکنش‌هاى داروئى مضر در زمره شايع‌ترين مشکلات طب بالينى است و عل شايع بسترى شدن بيماران است. در بيمارانى که داروهاى متعددى دريافت مى‌کنند بيشتر ديده مى‌شود و به دلايل زير ايجاد مى‌شود :

۱. خطا در مصرف خودسرانه داروهاى نسخه‌شده (در افراد مسن کاملاً شايع است).

۲. تشديد اثرات فارماکولوژيک موردنظر (مثل هيپوتانسيون در مصرف‌کنندگان داروهاى ضدٌ فشار خون)

۳. تجويز هم‌زمان داروهائى با اثر سينرژيستيک (مثل آسپيرين وارفارين).

۴. واکنش‌هاى سيتوتوکسيک (مثل نکروز کبدى ناشى از استامينوفن)

۵. مکانيسم‌هاى ايمونولوژيک (مثل ترومبوسيتوپنى ناشى از کينيدني، SLE ناشى از هيدرالازين)

۶. نقايص آنزيمى که به‌طور ژنتيکى تعيين مى‌شود (مثل کم‌خونى هموليتيک ناشى از پريماکين در مبتلايان به کمبود G6PD)

۷. واکنش‌هاى ايديوسنکراتيک (مثل کم‌خونى آپلاستيک ناشى از کلرمفنيکل)

- شناسائى داروى مورد نظر:

شناسائى داروى مورد نظر شرح حال از اهميت اساسى برخوردار است. موارد زير را بايد در نظر گرفت: ۱. داروهاى نسخه‌نشده و داروهاى موضعى به‌عنوان عوامل مقصر احتمالى ۲. واکنش قبلى به داروهاى مشابه ۳. ارتباط زمانى بين تجويز دارو و ايجاد تظاهرات بالينى ۴. فروکش کردن تظاهرات در صورت قطع يا کاهش دوز دارو. ۵. عود تظاهرات با تجويز مجدد و احتياط‌آميز دارو (در واکنش‌هاى با خطر کمتر استفاده مى‌شود). ۶. به‌ندرت: الف. اختلالات بيوشيميائى مثل کمبود G6PD گلبول قرمز به‌عنوان علت کم‌خونى هوليتيک ناشى از دارو ب. آنتى‌بادى سرمى غير طبيعى در بيماران مبتلا به آگرانولوسيتوز، ترومبوسيتوپنى و کم‌خونى هموليتيک.