| هر يک از بيمارى‌هاى دستگاه تنفسى با يک يا چند تظاهر بالينى همراه است. سرفه، پيدا شدن خلط چرکى يا مخاطي، خط خلط خونى و درد قفسه صدرى از جمله اين تظاهرات هستند. تنگى‌نفس يا احساس ناراحتى در هنگام تنفس، صداى خس‌خس در هنگام بازدم، هيپوکسمى (Hypoxemia) يا کم شدن ميزان اکسيژن خون و سيانوز ناشى از آن، هيپرکاپنى (Hypercapnia) يا افزايش ميزان گازکربنيک خون، نارسايى تنفس و چماقى شدن انگشتان دست و پا نيز از تظاهرات ديگر بيمارى‌هاى دستگاه تنفسى هستند. با توجه به اينکه دستگاه تنفسى از دو قسمت راه‌هاى هوايى 'بيني، حلق، حنجره، ناي، نايژه، نايژک‌ها' و شش‌ها تشکيل شده است لذا در اينجا به شرح برخى از اختلالات و بيمارى‌هاى شايع هر يک از اين دو قسمت اشاره مى‌نمائيم:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| از بين رفتن حس بويايى بيشتر از همه به‌عنوان يک تظاهر زودگذر در جريان عفونت‌هاى حاد دستگاه تنفسى فوقانى جلب توجه مى‌کند. هم‌چنين ممکن است در اثر انسداد مزمن سوراخ‌هاى بينى به‌واسطه ادم مخاط، نقايص مادرزادي، تومورها، ضربه‌هاى وارده به اعصاب بويايى و غيره حس بويايى به‌طور کامل از بين برود.
|
|
|
|
| گرفتگى بينى از علائم شايع بيمارى‌هاى بينى محسوب مى‌شود و به معنى بسته شدن ناقص يا کامل، موقت يا پايدار يک يا هر دو حفره بينى است. علل فراوانى مى‌توانند منجر به گرفتگى بينى شوند که پرخونى بيني، ناهنجارى‌هاى مادرزادى و يا اکتسابي، تغييرات و افزايش ضخامت مخاط از آن جمله هستند.
|
|
|
|
| ترشح بين يکى از شکايات اصلى افرادى است که از بيمارى بينى رنج مى‌برند. ترشح بينى ممکن است به علت تحريک مخاط يا حمله‌هاى حاد و مکرر التهاب بينى باشد و به صورت ترشح آبکي، چرکى و يا خون‌آلود تظاهر کند.
|
|
|
|
| شيوع درد بينى از گرفتگى و ترشح بينى کمتر است و اغلب به صورت تحريک و سوزش مخاط بينى تظاهر مى‌کند تا درد واضح و منتشر. آب‌ريزش حاد بينى معمولاً با نوعى تحريک و سوزش بينى همراه است. تحريک ناشى از گازها و گرد و غبار نيز ممکن است به درد منجر شود. کورک‌ها و عفونت ريشه‌هاى مو در مدخل بينى درد موضعى ايجاد مى‌کند. هم‌چنين تب‌خال و ترک‌هاى کوچک در ناحيه پوست گوشه‌هاى خارجى بينى منجر به درد مى‌شود.
|
| گاهى درد بينى از نوع انتشارى است يعنى منشاء درد در خود بينى نيست مثل درد بينى در التهاب سينوس‌ها، تحريک و درد شاخه‌هاى عصب زوج پنجم به‌علت خرابى دندان‌ها، تيک دردناک که درد بسيار شديدى در بينى و ناحيه مربوطه توليد مى‌کند.
|
|
|
|
| خونريزى بينى از خونريزى نقاط ديگر بدن و حتى از خونريزى‌هاى مخاط‌هاى ديگر بدن شايع‌تر است زيرا مخاط بينى از لحاظ نازکي، فراوانى رگ‌ها و استعداد به پرخوني، براى خونريزى آماده‌تر است. علل خونريزى بينى را به‌طور کلى مى‌توان به دو دسته تقسيم کرد:
|
|
| الف- علل عمومي: افزايش فشار خون، علل قلبى - عروقي، کليوى و بيمارى‌هاى خونى از جمله علل عمومى خونريزى از بينى به‌شمار مى‌روند.
|
|
| ب- علل موضعي: شامل وجود عروق برجسته، زخم‌ها، تومورها و ضربه مى‌باشد.
|
|
|
|
| سينوس‌هاى اطراف بينى فضاهاى توخالى هستند که در داخل استخوان‌هاى جمجمه جاى دارند و از پوشش مخاطى مفروش مى‌باشند. فضاى داخل اين سينوس‌ها به حفره بينى راه دارد و ترشحات مخاطى پوشش داخلى آنها توسط اين سوراخ‌ها به حفره بينى راه پيدا مى‌کند. از علائم و اختلالات شايعى که در بيمارى‌هاى سينوس‌ها بروز مى‌کند، درد، ترشح بينى و گرفتگى بينى را مى‌توان نام برد.
|
|
|
|
|
|
|
| درد حلق ممکن است خود به‌خود و يا بر اثر تحريک هنگام جويدن غذا و بلع توليد شود. شدت درد دليل وخامت بيمارى نيست. مثلاً در گلودردهاى ساده درد شديد است. اگر درد در موقع حرکت حلق هنگام بلع شديدتر شود دليل التهاب و يا زخم است. ممکن است مبداء درد نقطه ديگرى باشد و به حلق انتشار يابد مثل ضايعات دندان عقل يا زبان.
|
|
| احساس خشکي، سوزش يا فشار در حلق
|
|
| علل مختلفى مى‌توانند سبب خشکى و سوزش يا حس فشار در حلق شوند که از آن جمله مى‌توان از کمبود ترشحات بزاق، انسداد بيني، التهاب لوزه‌هاى کامى يا خراشيدگى به‌وسيله جسم خارجى مانند تيغ ماهى نام برد.
|
|
|
|
| اختلال بلع به دو صورت بلع مشکل يا ديسفاژى (Dysphagia) و بلع دردناک تظاهر مى‌کند. ممکن است هر دو عارضه با هم بروز کنند. بلع مشکل در مواردى که اختلال ماهيچه‌اى در کار باشد، مانند اسپاسم ماهيچه‌هاى حلق يا فلج پرده کام بروز مى‌کند. بلع دردناک در ضايعات التهابى حلق و حنجره ظاهر مى‌شود مانند التهاب لوزه‌ها يا دمل حلق.
|
|
|
|
| ضايعات ديواره طرفى حلق بينى ممکن است باعث بسته شدن سوراخ استاش شود و در نتيجه شنوايى کاهش يابد.
|
|
|
|
| ضايعات حلق مانند فلج پرده کام يا انسداد حلق بيني، تغييراتى در صدا مى‌دهند و باعث تو دماغى شدن صدا مى‌شوند.
|
