ورزش عبارت است از يک فعاليت رقابتى نهادينه شده (Institutionalized) که مستلزم کاربرد نيروى جسمانى شديد و يا استفاده از مهارتهاى جسمانى پيچيده بهوسيلهٔ شرکتکنندگانى است که توسط عوامل درونى و بيرونى تحريک شوند. اين تعريف، با فعاليتهاى ورزشى سازمان يافته در ارتباط است.
|
|
|
|
چه فعاليتهايى ورزش قلمداد مىشوند. آيا جاگينگ يک ورزش است؟ شطرنج، اتومبيلراني، وزنهبردارى چطور؟ آيا کودکانى که در حال بازى تفننى بيسبال، به فعاليت ورزشى اشتغال دارند، حتى اگر فعاليت آنها با بازى حرفهاى خيلى تفاوت داشته باشد؟ همچنانکه تعريف شد ورزش مستلزم بهکارگيرى مهارتهاى جسمانى پيچيده و توانايى و يا نيروى شديد جسمانى است. اين اصطلاحات بخشى از يک طيف گستردهاى هستند که باعث مىشوند گاهى تشخيص مهارتهاى جسمانى و غيرجسماني، و شرايط حرکتى پيچيده و ساده و همچنين فعاليتهاى شديد و غير شديد مشکل شود. بهعلاوه بهدليل اينکه تمام فعاليتهاى جسمانى شديد و مهارتهاى پيچيده بهعنوان ورزش قابل طبقهبندى نيستند. هنگام طبقهبندى بايد محيط و موقعيتى که فعاليت جسمانى در آن بهوقوع مىپيوندد مورد توجه باشد.
|
|
|
موقعيتهايى که فعاليت جسمانى در آنها انجام مىشود، طيف وسيعى دارد که از موقعيتهاى غيررسمى و بدون ساختار تا موقعيتهاى رسمى و داراى ساختار قابل طراحى است. مثلاً ماهيت بازى غير رسمى و تفننى بسکتبال در زمين بازى را با بازى منظم و رسمى بين دو تيم حرفهاى مقايسه کنيد. افراد درگير در اين دو وضعيت، بسکتبال بازى مىکنند، ولى ماهيت، نتايج و پيامدهاى اين بازىها متفاوت است. بنابراين سؤالى که پيش مىآيد اين است که آيا هر دوى اين گروهها مشغول ورزش هستند؟
|
|
وقتى جامعهشناسان ورزشى دربارهد ورزش بحث مىکنند، اغلب، فعاليت جسمانى رقابتى رسمى و سازمانيافته را در نظر دارند. با توجه به اين ديدگاه، دوستان در يک بازى بسکتبال بهصورت غيررسمى مشغول ورزش نيستند، در حالى که ورزشکاران شرکتکننده در تيمهاى حرفهاى مشغول ورزش هستند. از نقطهنظر جامعهشناسي، ورزش شامل فعاليت جسمانى رقابتى سازمانيافته و نهادينه شده است.
|
|
|
تحقق ورزش بستگى به حفظ تعادل بين انگيزههاى درونى و بيرونى دارد. هنگامى که
رضايت درونى بههمراه علاقهٔ بيرونى براى پاداشهاى مادى (مانند پول، مدال، تشويق
از طرف والدين) وجود داشته باشند، ورزش بهوقوع مىپيوندد. اين تعادل هميشه بهصورت
پنجاه-پنجاه نيست، ولى وقتى يکى از منابع انگيزشى بهطور چشمگيرى از ديگرى پيشى مىگيرد،
در تجارب شرکتکننده و در ماهيت فعاليت نيز تغييراتى رخ مىدهد. وقتى که انگيزش
درونى شرکتکننده غالب است، سازمان و ساختار فعاليت جسمانى بهصورت يک بازى در مىآيد
و هنگامى که انگيزش خارجى شرکتکننده مثل پول، مدال برترى داشته باشد، فعاليت
جسمانى از ورزش به مقولهاى چون نمايش و يا کار و شغل تغيير پيدا مىکند. |
|
قابل توجه
است که طى ورزشهاى انفرادي، منابع انگيزشى بين انگيزش بيرونى و درونى در حال تغيير
است. در يک لحظه شرکتکنندگان به پيگيرى عمل جذب مىشوند و از فعاليت احساس لذت مىکنند
و در لحظات بعد ممکن است با ميل به پيروزى و مدال و با تشويق و ستايش تماشاگران
برانگيخته شوند و روح بازى با ميل به کسب پاداشهاى بيرونى جايگزين شود. |