| ويژگى‌هاى ساختار خبر تلويزيون عبارت است از:
|
|
|
|
| هدفمندي، جامع‌نگرى و وحدت موضوع
|
|
| موضوع و سوژهٔ خبر براساس يک واقعيت تعيين مى‌شود. انتخاب سوژه، تحقيق دربارهٔ آن و جمع‌آورى اطلاعات مناسب دقت زيادى نياز دارد. در گزارش خبري، موضوع خبر دامنهٔ گسترده‌اى دارد و محورهاى متعددى را در خبر مى‌توان پررنگ کرد. ابتدا بايد تعيين کرد چه محورهائى در خبر جنبهٔ اساسى دارد و از ساير محورها بااهميت‌تر است. گزارشگر و ساير اعضاء گروه خبرى بايد در يک حرکت هماهنگ بر محورهاى مهم تأکيد کند.
|
|
| موضوع گزارش از مؤلفه‌هاى بسيار با اهميت است و سردبيران به‌علت تجربيات فراوان خبرى تلاش مى‌کنند موضوع‌هائى را انتخاب کنند که براى مخاطب جذابى بيشترى داشته باشد. آنچه که در موضوع خبر بسيار با اهميت اسد و مى‌تواند درک شفافى از موضوع را براى مخاطب ايجاد کند، تدقيق و تحديد موضوع است. مثلاً فرض کنيد تهيه گزارش اقتصادى از سبد هزينهٔ زندگى خانوار، موضوع گزارش باشد. گزارشگر بايد تعيين کند چه مسائلى موردنظر است: هزينهٔ زندگى چه خانواده‌هائى مثلاً روستائي، شهري، کارمندي، کارگرى و... يا مثلاً مقايسه هزينهٔ خانوارهاى شهرى و روستائى يا مقايسهٔ هزينهٔ خانوارهاى ايرانى با ديگر کشورها يا هزينهٔ روزانهٔ زندگى خانوار ايرانى يا سهم هزينه کالاهاى مصرفى خانوار يا درصد هزينه و نوع کالاهاى مصرفى خانوار و ده‌ها موضوع ديگر، که ضرورت دارد به‌طور شفاف هدف برنامهٔ خود را بيان کند.
|
|
| براى درک شفاف موضوع خبر، ضرورت دارد دامنهٔ موضوع بسيار محدود شود تا گزارشگر بتواند با ديد عميق طرح موضوع کند.
|
|
| موضوع خبر مى‌تواند به مثابه موضوع يک داستان باشد و در واقع خبر بايد روايت يک داستان باشد و سناريو نيز داشته باشد، در اين صورت خبرنگار مى‌تواند مخاطب را با خود همراه کند و به دورن فضا ببرد. موضوع واحد به خبر انسجام و شيرازه مىبخشد، درک آن را آسان مى‌کند و دقت و توجه را بالا مى‌برد.
|
|
| محمل خبر بايد مشخص باشد و خبر حول محمل آن پرداخت شود، از اين‌رو موضوع و اهميت خبر بايد به‌طور ملموس براى خبرنگار واضح باشد. در گزارش‌هائى که صورت مسئله و جوانب آن براى خبرنگار مشخص نيست، خبرنگار بايد تفحص و جستجو کند تا نکات عمده و محورى خبر را پيدا کند.
|
|
| خبرنگار نبايد دچار خودسانسورى شود، زيرا موجب مى‌شود با ذهنيت خود از طرح مطالب در خبر پرهيز کند.
|
|
|
|
| به بخشى از خبر تلويزيون گفته مى‌شود که خبرنگار با قرار گرفتن مقابل دوربين با مخاطب ارتباط برقرار و نکتهٔ مهمى را بيان مى‌کند. پلاتو در بعضى از خبرها نقش محورى دارد. هدف از بيان پلاتو اين است که مخاطب را به صحنهٔ رويداد ببرد تا او بتواند کمّ و کيف گزارش را ببيند.
|
|
| ضرورى است که پلاتو در صحنهٔ رويداد بيان شود. سروصدا يا امبيانس محيط به واقعى بودن گزارش و زنده بودن آن عينيت مىبخشد. از اين‌رو پلاتوهائى جذاب هستند که گزارشگر چند ثانيهٔ ابتداى آن را با سروصداى محيط شروع و بعد مطلب را بيان کند.
|
|
| پلاتوهائى که در غير محيط گزارش اجرا شوند، تأثير و القا پيام را کم مى‌کنند. خبرنگار بايد مطلب جذابى را براى پلاتو انتخاب کند تا علاقه‌مندى مخاطب را به گزارش جلب کند. البته مطلب پلاتو خود حساسيت مخاطب را مضاعف مى‌کند. پلاتو حضور گزارشگر يا خبرنگار را در صحنه گزارش نشان مى‌دهد و از تصنعى بودن خبر مى‌کاهد و اعتبار آن را بالا مى‌برد و اطمينان مخاطب را جلب مى‌کند.
|
|
| لحن بيان پلاتو نيز مهم است. اين لحن، بيانگر احساس خبرنگار از صحنه رويداد نيز به‌شمار مى‌رود. مطلب پلاتو معمولاً بخشى از گزارش است که خبرنگار آن را مهم دانسته و قصد دارد آن را براى مخاطبان، برجسته نمايش دهد. از اين‌رو گزارشگران و خبرنگاران بايد تلاش کنند بين فضاى رويداد، مکان پلاتو و موضوع پلاتو يک ارتباط هماهنگ و منطقى ايجاد کنند که در القاء پيام مؤثر باشد.
|
|
| اگر پلاتو در ابتداى خبر باشد، بايد توجه شود که قسمت‌هاى بعدى آن به‌طور يکپارچه و هماهنگ، مفهوم به‌کار رفته در پلاتو را به‌خوبى در متن خبر برجسته کند، در غير اين صورت ممکن است يک نوع آشفتگى در خبر ايجاد و موجب اختلال در درک مطلب شود.
|
|
| مطالب پلاتو معمولاً بسيار کوتاه و کمتر از دو سطر است و متناسب با درک مخاطب بيان مى‌شود. از جمله ويژگى‌هاى ديگر پلاتو، حضور خبرنگار مقابل دوربين است که به شکلى يک نوع گفتگو بين او و مخاطب ايجاد مى‌شود و آثار مناسبى بر مخاطب مى‌گذارد.
|
|
| از جمله آثار ديگرى که پلاتو دارد اين است که مخاطب چهرهٔ خبرنگار، وضعيت ايستادن، گفتن، خنديدن، حرکت، اشاره‌ها و کنايه‌هاى غيرگفتارى و غيرکلامى او را مى‌بيند که اگر در مجموع خبرنگاران خوش‌چهره و توانا انتخاب شوند ارتباط بين مخاطب و خبرنگار بهتر برقرار مى‌شود.
|
|
| پلاتوهائى که در غير صحنهٔ گزارش باشند از تأثير گزارش خبرى مى‌کاهند و از اين‌رو خبرنگاران و گزارشگران از مونتاژ پلاتوهاى غيرواقعى به گزارش‌هاى خود بايد اجتناب کنند.
|
|
| کمترين ضايعهٔ اعلام پلاتو در خارج از صحنهٔ رويداد، اين است که مخاطب از تصنعى بودن بخشى از گزارش آگاه و متوجه مى‌شود که خبرنگار خبر خود را در صحنهٔ رويداد تهيه نکرده و به تعبيرى در تهيه خبر و تدوين آن دخل و تصرف شده است و ضرورت دارد اين مراحل طورى انجام شود که هرگونه دغدغهٔ فکرى را از مخاطب سلب کند و اعتبار گزارش را نزد او افزايش دهد.
|
|
| پلاتو به خبر اعتبار و غنا مىبخشد. تمام خبرهاى جنجالى و هيجان‌برانگيز و مهم به پلاتو نياز دارند، ولى در خبرهاى معمولى که صحنهٔ رويداد پيچيدگلى يا ويژگى مهمى ندارد، ارائهٔ پلاتو نيز ضرورى نيست مانند مصاحبه با مقامى مسئول در اتاق کار او.
|
|
| پلاتو بايد حتى‌الامکان کوتاه باشد و عقيدهٔ خبرنگار را مستند کند. يعنى زبان صدا و تصوير به‌طور هماهنگ باشند؛ در غير اين‌صورت، اگر مطلب پلاتو با تصوير صحنهٔ مخاطب، توجه او را به برنامه کم مى‌کند و اثرگذارى خبر را کاهش مى‌دهد. خبرنگاران بايد اطلاع بالنسبه خوبى از موضوع خبر و چارچوب آن داشته باشند تا بتوانند موضوع پلاتو را تعيين کنند. در بيان گفتار پلاتو خبرنگاران و گزارشگران بايد از حفظ کردن مطلب پلاتو خوددارى و تلاش کنند مطلب آن را به وضوح بيان کنند.
|
|
| پلاتو انواع مختلفى دارد که از جملهٔ آنها پلاتو ابتدائي، ميانى و انتهائى است و معمولاً يک مطلب يا لايه درونى خبر را برجسته مى‌کند و يا فرازهاى خبر را به هم ربط مى‌دهد يا بر محورها و جنبه‌هاى ديگرى از خير تأکيد مى‌کند و پلاتو انتهائى اغلب براى جمع‌بندى خبر است.
|
|
| 'پلاتو به متن خبر استحکام مىبخشد و بيان آن، با حالات چهرهٔ خبرنگار، تأثير بيشترى پيدا مى‌کند، مثلاً غم يا خوشحالى يا حالت ديگرى را، بسته به نوع گزارش، در چهره منعکس مى‌کند. پلاتو انتهائى در واقع کلام آخر را بيان مى‌کند و معمولاً فاقد اظهارنظر شخصى يا حدس و گمان است.
|
|
| در مواردى که خبرنگار شخصاً به‌دليل بُعد مسافت يا دلايل ديگر در صحنهٔ گزارش حضور ندارد، اغلب مى‌توان از پلاتو صرف‌نظر کرد. البته ممکن است به رغم حضور نداشتن خبرنگار در صحنهٔ رويداد، از پلاتو استفاده کرد. از پلاتو مى‌توان براى مجزا کردن قسمت‌هاى گزارش نيز سود جست و روند گزارش را تغيير داد. در نتيجه تغيير ناگهانى در محل، تصوير و موضوع محسوس نخواهد بود. در مواردى که محيط اجراء پلاتو تأثيرى بر بيننده نمى‌گذارد يا ارتباط زيادى با متن پلاتو ندارد، تصوير به‌صورت محو نشان داده مى‌شود و بالعکس اگر محيط به متن پلاتو بستگى داشته باشد به‌وضوح قابل رؤيت است' ، (نشريهٔ پژوهش مبادلات خبر صدا و سيما، ۱-۲).
|
|
| خودباورى و تمرين زياد و تحت‌تأثير دوربين قرار نگرفتن و مشخص بودن موضوع و گفتار پلاتو، خبرنگار را در گفتن آن يارى مى‌دهد.
|
|
|
|
| در خبر تلويزيون برحسب مورد، با يک يا چند منبع خبرى از جمله مسئولان، کارشناسان، مردم و شاهدان وقايع گفتگون مى‌شود. آنچه مسلم است، گزارشگر تلاش مى‌کند تا از منابعى در خبر استفاده کند که بر موضوع خبر تسلط داشته باشند که اين خود مى‌تواند علاوه بر مستند کردن خبر، تأثيرگذارى آن را بالا برد.
|
