| سياست توسعه جهانگردى پايه‌هائى را براى توسعه و مديريت جهانگردى ايجاد مى‌کند و عنصرى اساسى از برنامه‌ريزى ملى و منطقه‌اى جهانگردى محسوب مى‌شود. طرح ساختارى چارچوب عينى را براى نوع و محل توسعه فراهم مى‌کند.
|
|
|
|
| گزينش محل‌هاى عمرانى (توسعه)
|
|
| محل‌هاى خاص توسعه جهانگردى مثلاً براى تفريحگاه‌هاى يکپارچه بايد به دقت طبق ضوابط معينى انخاب بشوند، اين ضوابط عبارتند از:
|
|
| ـ واقع شدن در يک ويژگى (يا ويژگى‌هاي) جاذب جهانگردى يا نزديک آن از قبيل يک ساحل، ناحيه دريائي، درياچه، پيست اسکي، و ناحيه مهم باستانى و تاريخي.
|
|
| ـ داشتن شرايط آب‌وهوائى خاص ناحيه‌اى (ريز اقليمي) که به نوع توسعه مربوط باشند. شرايط آب‌وهواى محلى مى‌تواند از يکجا به‌جاى ديگر بسيار متغير باشد و بايد اين امر در گزينش محل‌هاى عمرانى به دقت بررسى شود.
|
|
| ـ جذابيت محيط مادى محل و ناحيه مجاور آن.
|
|
| ـ مقدار کافى زمين قابل دسترسى و قابل‌توسعه، که از لحاظ اقتصادى به‌دست آوردن و توسعه آن عملى است و استفاده مهم‌ترى در اقتصاد، حفظ و نگهدارى يا ساير فعاليت‌ها ندارد.
|
|
| ـ دسترسى خوب موجود يا بالقوه از دروازهٔ ورود به محل و از اين محل به ساير ويژگى‌هاى جاذب در منطقه.
|
|
| ـ در دسترس بودن يا عملى بودن توسعهٔ زيربناها مانند تأمين آب کافي، برق، فاضلاب، و دفع زباله و مخابرات با هزينه‌اى قابل‌قبول پس از دسترسى به حمل‌ونقل، تأمين آب کافى غالباً مهم‌ترين نوع امورزيربنائى است.
|
|
| ـ ناحيه مناسب عمومى براى تفريحگاه با کاربرى سازگار زمين‌هاى اطراف، بدون آلودگى مفرط هوا، آب يا صداى محيط محل مزبور.
|
|
| ـ عدم امکان ايجاد مشکلات مرتبط با محيط‌زيست محل توسط تفريحگاه، چنانچه توسعه از نظر محيطى به‌خوبى برنامه‌ريزى و مديريت بشود.
|
|
| ـ رفتار مثبت ساکنان مجاور به توسعه جهانگردى و علاقهٔ آنها براى کار کردن در جهانگردي. اگر ضوابط مناسب اعمال شوند نبايد اين احتمال وجود داشته باشد که توسعه جهانگردى مشکلات جدى اجتماعى ـ فرهنگى يا اقتصادى براى ساکنان ناحيه عمومى ايجاد خوهد کرد.
|
|
| ـ در دسترس بودن ذخيرهٔ کارگر در ناحيه‌هاى مجاور براى کار در جهانگردي.
|
|
| اگر نيروى کار در نزديکى وجود داشته باشد، بايد امکان جذب نيرو از جاهاى ديگر فراهم باشد. اگر کارکنان از نواحى ديگر مى‌آيند، فراهم کردن مسکن و تسهيلات اجتماعى و خدمات کافى براى آنها بايد تحقق‌پذير باشد.
|
|
| ممکن است ضوابط ديگرى بسته به شرايط محلى و نوع تفريحگاه در دست برنامه‌ريزى وجود داشته باشند. امکان دارد تنها يک محل نتواند تمام ضوابط را تأمين کند، و لازم باشد تا توازنى ميان مزايا و معايب محل برقرار شود. در برنامه‌ريزى مشروح بعديِ محل، برنامه‌ريزى ناحيه‌هاى مجاور و اعمال کنترل‌هاى عمرانى در اين ناحيه‌ها نيز اهميت دارد. اين امر به جلوگيرى از بروز مشکلات مرتبط با کاربرى زمين و زيربناها در مجاورت محل کمک مى‌کند ـ 'مشکلى متداول در بسيارى از ناحيه‌هاى تفريحگاهي' .
|
|
|
|
| براى يک کشور، منطقه يا ناحيه عمرانى تأثير تغييرات فصلى در شمار ورود جهانگردان امرى عادى است. اين وضعيت در طول دوره‌هائى از سال به استفادهٔ بسيار اندک از امکانات و خدمات جهانگردى منجر مى‌شود. و غالباً در ساير اوقات تقاضا براى آنها بيش از حد افزايش مى‌يابد. عامل موسمى فصلى مى‌تواند يا ناشى از نوع جاذبه‌هاى توريستي، يا از خصوصيات بازارهاى توريستى (يا هر دو) باشد. بنابراين، طرح ملى يا منطقه‌اى بايد راه‌هائى را در برداشته باشد تا اثرات موسمى را تقليل دهد، هر چند که غالباً حذف اين عامل ناممکن است.
|
|
| چندين فن را مى‌توان براى تقليل اثرات موسمى به‌کار برد. انواع جاذبه‌هاى توريستى را مى‌توان انتخاب يا احداث کرد که بازديدکنندگان را در اوقات مختلف سال جذب کند، به‌خصوص در طول فصل معمولاً کم‌رونق. ناحيه‌هاى جهانگردى معمولاً مى‌توانند فعاليت‌هائى را براى فصول کم‌رونق ايجاد کنند ـ از قبيل جشنواره‌ها و رويدادهاى خاص، کنفرانس‌ها، و انواعى ويژه از امکانات و فعاليت‌هاى تفريحي. امروزه براى تفريحگاه‌هاى ساحلى برگزارى کنفرانس‌هائى دربارهٔ جهانگردى در طول فصل کم‌رونق امرى متداول است. در فصل تابستان تفريحگا‌هاى اسکى غالباً کوه‌پيمائي، اسب‌سوارى و ساير فعاليت‌هاى تفريحى و نيز کنفرانس‌ها و رويدادهاى ويژه‌اى را ترتيب مى‌دهند.
|
|
| مى‌توان از فنون بازاريابى و قيمت‌گذارى براى جذب جهانگردان در فصول کم‌رونق استفاده کرد. اين فنون ممکن است با روش‌هاى توسعه توليد که در سطرهاى قبل بيان شد ترکيب شوند. در دوره‌هاى کم‌رونق مى‌توان حمل‌ونقل و محل اقامت را با نرخ‌هاى تحقيقى ارائه کرد، که اگر اين موضوع خوب بازاريابى شود، مى‌تواند جهانگردان را جذب کند. فصل کم‌رونق غالباً پيامد دوره‌هاى سنتى تعطيلات کشورهاى منبع بازار هستند که در اوقات معينى از سال است. در اين وضعيت، بازاريابى مى‌توانند جهانگردان سالمندتر را هدف بگيرد که براى مسافرت در تمام فصول سال وقت آنها آزاد است. اين جهانگردان نيز غالباً مقصدهاى کم‌ازدحام‌ترى را که در فصول کم‌رونق در دسترس هستند، ترچيح مى‌دهند. به‌علاوه مى‌توان در فصول کم‌رونق جهانگردان داخلى را به استفاده از تفريحگاه‌هاى بين‌المللى و تسهيلات توريستى شهرى تشويق کرد.
|
|
| تدوين سياست توسعه جهانگردى
|
|
| سياست توسعه جهانگردى از مجموعه‌اى از بيانيه‌هاى مربوط به جنبه‌هاى گوناگون توسعه، چهانگردى تشکيل مى‌شود. سياست براساس چندين بررسى و ملاحظه تعيين مى‌شود، که مهم‌ترين آنها دست يافتن به اهداف توسعهٔ جهانگردى است. به‌طور کلي، سياست جهانگردى بايد سياست کلى توسعهٔ کشور يا منطقه را نشان دهد تا جهانگردى به‌خوبى در آن ادغام شود. به‌علاوه سياست جهانگردى از بررسى و تحليل الگوها و زيربناهاى حاضر توسعهٔ جهانگردي، جاذبه‌ها و فعاليت‌هاى جهانگردى و بازارهاى توريستى شکل مى‌گيرد. بررسى عوامل اجتماعى ، اقتصادى و محيطى بسيار مهم است.
|
|
| دولت بايد نقش هدايتى را در تعيين سياست جهانگردى بپذيرد. اين سياست تمام کشور يا منطقه و جوامع آنها را تحت‌تأثير قرار مى‌دهد و بايد ميان منافع اقتصادي، محيطى و اجتماعى تعادل برقرار کند. اهداف ملى و منطقه‌اى بايد بر منافع فردي، گروهى يا فرقه‌اى اولويت داشته باشند. با وجود اين، اين سياست بايد چارچوبى ايجاد کند که در داخلى آن بخش خصوصى و ساير گروه‌هاى ذى‌نفع بتوانند به‌طور اثربخش کار کنند.
|
|
| سياست جهانگردى مى‌تواند اشکال بسيارى به‌خود بگيرد. برخى از موضوعات اساسى که در تدوين سياست بايد به آنها پرداخته شود به اين قرار است:
|
|
| ـ دلايل توسعه جهانگردى بايد در سياست جهانگردى بيان شوند. اين دلايل غالباً ترکيبى از اين موضوعات هستند:
|
|
| ـ دلايل اقتصادى براى افزايش درآمد، ايجاد اشتغال، درآمد ارزي، افزايش درآمد دولت و استفاده از جهانگردى به‌عنوان کاتاليزورى براى توسعه ساير بخش‌ها؛
|
|
| ـ دلايل اجتماعى براى براى مبادلات فرهنگى و معرفى کشور به خارجيان (براى جهانگردى بين‌المللي) و آموزش دادن اشخاص دربارهٔ موطن خويش و تأمين فرصت‌هاى تفريحى (براى جهانگردى داخلي)؛
|
|
| ـ استفاده از جهانگردى براى کمک به حفظ اهداف محيطى و فرهنگى که در غير اين‌صورت مانع لازم موجود نيستند.
|
|
| ـ آن اشکالى از جهانگردى که بايد توسعه يابند و انواع بازارهاى توريستى داخلى و بين‌المللى مرتبط با آن اشکال که بايد جذب شوند يکى از ملاحظات اساسى اين سياست است اشکال مختلف جهانگردى در مبحث شکل‌هاى توسعه جهانگردى شرح داده شده‌اند. معمولاً چندين شکل از جهانگردى براى توسعه در يک کشور يا منطقه مناسب هستند، ولى در ناحيه‌هاى مختلف و گاهى اوقات در دوره‌هاى مختلف به‌علاوه سطح عمومى کيفيت جهانگردى بايد در سياست جهانگردى بيان شود. در حال حاضر بسيارى از مقصدها طبق سياست جهانگردى آن چيزى را انتخاب مى‌کنند که به آن جهانگردى با کيفيت مى‌گويند.
|
|
| ـ بررسى ديگر اين است که آيا جهانگردى بايد توسط 'بازار' هدايت شود ـ توسعهٔ شکل‌هائى از جهانگردى که بازار وسيعى را قطع‌نظر از تأثير توسعه جذب خواهد کرد، با وسط 'محصول' جهانگردى ـ توسعه شکل‌هائى از جهانگردى که پيش از همه با محيط و جامعه سازگار هستند، و تنها آن بازارهائى را هدف مى‌گيرند که با محصول جهانگردى هماهنگ هستند حتى اگر اين امر به فوايد اقتصادى کمترى منجر شود. معمولاً تلاش اين است که ميان اين دو روش موازنه‌اى برقرار شود.
|
|
| ـ يکى از بررسى‌هاى سياست جهانگردى دامنهٔ مجاز توسعه است ـ اينکه آيا جهانگردى بايد محدود باشد و در يک سطح متوسط نگهدارى شود، يا بايد تشويق شود که به يک بخش مهم اقتصاد مبدل گردد. يک کشور يا منطقهٔ پهناور ممکن است تصميم بگيرد که در ناحيه‌هاى مختلف سطوحى مختلف از جهانگردى را در زمانه‌هاى متفاوت و براساس ملاحظات عمران زيربنائي، محيطى و اجتماعى ـ فرهنگى توسعه دهد.
|
|
| ـ نرخ رشدى که بايد براى جهانگردى در نظر گرفته شود ـ آهسته، متوسط يا سريع ـ غالباً يکى از ملاحظات سياست جهانگردى است. براى مثال، اگرچه ممکن است امکان رشد سريع وجود داشته باشد، ولى بهتر است به چندين دليل نرخ رشد را کنترل کرد:
|
|
| ـ به‌دلايل اجتماعي، فرصت کافى دادن به ساکنان که خود را با جهانگردى وفق دهند و ياد بگيرند که در آن مشارکت داشته باشند.
|
|
| ـ به‌دلايل توسعه‌اي، ايجاد توازن ميان توسعه امکانات توريستى و توسعهٔ تأسيسات زيربنائي.
|
|
| ـ به‌دلايل برنامه‌ريزى نيروى انساني، فرصت کافى دادن براى آموزش اشخاصى که بايد به‌طور اثربخش در جهانگردى کار کنند.
|
|
| ـ به‌دلايل اقتصادي، ادغام توسعه جهانگردى يا ساير بخش‌هاى اقتصادي، و جلوگيرى از ايجاد تغيير شکل‌هائى در اقتصاد.
|
|
| ـ نقش‌هاى مربوط به دولت و بخش خصوصى در توسعه و مديريت جهانگردى مى‌توانند نوعى مهم از سياست جهانگردى باشند. نقش‌هاى گوناگون دولت و بخش خصوصى به‌طور مشروح در مبحث برنامه‌ريزى عناصر نهادى بررسى شده‌اند.
|
|
| ـ دست يافتن به حراست محيطي، حفظ فرهنگى و توسعه پايدار همگى ملاحظاتى مهم در سياست جهانگردى محسوب مى‌شوند.
|
|
| ـ موقعيت عمومى و مرحله‌بندى توسعه ممکن است در سياست جهانگردى بيان و سپس در طرح ساختارى پالايش شوند.
|
|
| براى مثال، ديگر انواع سياست جهانگردى ممکن است با استفادهٔ جداگانه زيربناهاى جهانگردي، روابط دوجانبه ميان جهانگردى داخلى و بين‌الممللي، برنامه‌هاى تفصيلى و آموزشي، ادغام اجتماعى جهانگردي، و ملاحظات سرمايه‌گذارى و اشتغال مرتبط باشند.
|
