|
سرماخوردگى بشر را در گذشته و حال مورد آزاد قرار داده است. رومى‌ها براى تسکين سرماخوردگى پياز و آب را توصيه مى‌کردند. به مهاجران آمريکا که مبتلا به سرماخوردگى مى‌شدند معجون‌هاى عجيب و متنوع گياهى مثل گياه ريشه قرمز (گياهى بهاره داراى گل سفيد و ريشهٔ قرمز -م، boloodroot)، سنجد تلخ،گياهاى سمى و داروئى آمريکائى و گياه پاى خر، زوفاى مصري، و بومادران هزار برگ، علاوه بر پونه دم کرده تجويز مى‌شد. آيا اين مواد و چيزهاى ديگر سرماخوردگى را درمان مىکند؟ جواب منفى است. علم پزشکى هنوز بايد با اين کنايهٔ آزاردهنده موجه شود که ما مى‌توانيم بشر را روى کرهٔ ماه قرار دهيم ولى نمى‌توانيم سرماخوردگى را درمان کنيم. اما اين به آن معنى نيست که کار زيادى نمى‌توان براى تسکين ناراحتى‌هاى ناشى از سرماخوردگى انجام داد.
|
|
|
|
|
|
|
در واقع هيچ عارضه‌اى مانند سرماخوردگى نيست. حداقل ۲۰۰ ويروس مختلف علائمى ايجاد مى‌کنند که ما آن را به سرماخوردگى نسبت مى‌دهيم. اکثر آنها متعلق به گروهى به‌نام رينوويروس‌ها هستند که عمدتاً در تابستان و پائيز موجب سرماخوردگى مى‌شوند.
|
|
|
به‌دليل تنوع زياد ويروس‌ها، ساخت واکسنى که بتواند ما را در مقابل همه يا حتى اکثر آنها ايمن کند بعيد است. در واقع وقتى تعدادى از افراد يک گروه همگى مبتلا به سرماخوردگى شوند، هرکس مستعد عفونت با ويروس خاصى است.
|
|
|
چگونه به سرماخوردگى مبتلا مى‌شويم؟
|
|
|
تحت شرايط آزمايشگاهى پاشيدن رينووويروس مستقيماً به بينى افراد داوطلب تقريباً هميشه منجر به سرماخوردگى مى‌شود. محيط گرم و مرطوب داخل بينى محل مطلوبى براى کشت اين ويروس‌ها است. در مورد روش طبيعى سرايت سرماخوردگى اختلاف نظر وجود دارد. برخى دانشمندان معتقد هستند که دست‌ها عامل اصلى انتقال هستند. سرماخوردگى احتمالاً اغلب از طريق دست زدن به اجسام آلوده و سپس تماس دست با بينى و چشم گسترش مى‌يابد. ماليدن چشم با دست‌هاى آلوده احتمالاً مى‌تواند شما را به سرماخوردگى مبتلا کند زيرا اشک حاوى ويروس از طريق مجراى اشکى مستقيماً به بينى وارد مى‌شود. سرفه و عطسه نيز مى‌تواند سرماخوردگى را توسط قطرات ريز و از طريق هوا منتقل کند. با کمال تعجب تماس‌هاى دهانى مثل بوسيدن راه مؤثرى براى انتقال نيست. به‌نظر مى‌رسد که بزاق محيط نامطلوبى را براى اين ويروس‌ها ايجاد مىکند.
|
|
|
|
|
پرهيز از تماس با افراد مبتلا به سرماخوردگى در پيشگيرى مؤثر است. اين موضوع در صورتى‌که در يک صومعه زندگى کنيد مشکلات اندکى را به شما تحميل مىکند. ولى اگر از زندگى فعال اجتماعى لذت مى‌بريد و يا پدر و مادر يک کودک خردسال هستيد انجام اقدامات خاص ضرورى است. بايد حتماً از دست زدن به اجسامى که توسط افراد مبتلا به سرماخوردگى مورد استفاده قرار گرفته‌اند خوددارى کنيد. رينوويروس‌ها مى‌توانند متجاوز از سه ساعت خارج از بينى زنده بمانند. دست‌هاى خود را به‌طور منظم بشوئيد و از دست زدن به‌صورت خود قبل از شستن آنها بپرهيزيد. هنگام سرماخوردگى از به‌کار بردن دستمال پارچه‌اى خوددارى کنيد و از دستمال کاغذى استفاده کنيد و پس از مصرف آنها را دور بريزيد تا افراد ديگر به آن دست نزنند.
|
|
|
على‌رغم اعتقاد عمومى مبنى بر اينکه مواجهه با هواى سرد يا خيس شدن پاها فرد را مستعد سرماخوردگى مىکند، شواهد قابل قبولى در اين مورد وجود ندارد. در مورد تأثير تغيير ناگهانى آب و هوا نيز شواهدى در دست نيست.
|
|
|
مصرف مقادير زياد ويتامين ث چطور است؟ على‌رغم توصيه‌هاى لينوس پاولينگ (Linus Pauling)، برنده جايزه نوبل هيچ بررسى بالينى تا به‌حال تأثير ويتامين ث را در پيشگيرى از سرماخوردگى يا کاهش شدت آن بعد از ابتلاء (صرف‌نظر از تأثيرات اندک)، نشان نداده است. مصرف ويتامين ث با مقادير بسيار زياد (۶۰،۰۰۰ ميلى‌گرم در روز) که زمانى توسط دکتر پاولينگ توصيه شد ممکن است باعث اسهال شود و به‌دليل دفع آن از طريق کليه‌ها مسلماً باعث توليد ادرار گران‌قيمتى خواهد شد!
|
|
|
در حال حاضر هيچ داروى بدون نسخه‌اى براى پيشگيرى واقعى از سرماخوردگى وجود ندارد. در حقيقت ادارهٔ غذا و دارو به سازندگان دستور داده است که اين ادعا را از تبليغات خود حذف کنند مگر آنکه قادر به اثبات آن باشند. تاکنون هيچ داروئى رضايت اداره غذا و دارو را در مورد مؤثر بودن جلب نکرده است.
|
|
|
|
|
اکثر سرماخوردگى‌ها را مى‌توانيد خودتان درمان کنيد. مراجعه به پزشک جز هدر دادن پول فايدهٔ ديگرى ندارد. آنتى‌بيوتيک‌ها شامل پنى‌سيلين براى سرماخوردگى سودى ندارند و نبايد مصرف شوند مگر آنکه عارضه‌اى بروز کند. (به مبحث گلودرد مراجعه کنيد). داروهاى سرماخوردگى بدون نسخه معمولاً علائم سرماخوردگى را تخفيف مى‌دهند ولى طول دورهٔ بيمارى را کاهش نمى‌دهند. در اينجا برخى روش‌ها جهت تسکين علائم ذکر مى‌شوند.
|
|
|
|
|
احتقان در بيني، سينوس‌ها٭ (جيب‌ها) و قفسهٔ سينه در اثر تورم عروق خونى واقع در غشاء مخاطى بينى و مجارى هوائى ايجاد مى‌شود. اين عروق خونى در پاسخ به آزاد شدن هيستامين٭٭ در غشاء مخاطى منبسط مى‌شوند و اين پديده نيز به نوبهٔ خود توسط عفونت بينى در سرماخوردگى يا در اثر ماد حساسيت‌زا (مثل گردهٔ گياهان) در شرايط بروز حملات حساسيت ايجاد مى‌شود. فرآورده‌هاى ضد احتقان متعددى به‌صورت داروهاى خوراکى و اسپرى‌هاى (افشان‌ها) بينى وجود دارند که در رفع احتقان مؤمثر هستند. نمونه‌ها‌ى داروهاى ضد احتقان پزودوافدرين (Novafed ،Sudafed)، و فنيل پروپانولاميين (Entex، Propagest)، هستند. اسپرى‌هاى بينى شامل فنيل افرين (Neosynephrine)، است.
|
|
|
٭ حفرات کوچکى که در برخى استخوان‌هاى صورت و جمجمه وجود دارد و توسط مخاط پوشيده شده است-م.
|
|
|
٭٭ يک مادهٔ شيميائى ات که در بدن منشاء آثار زيادى از جمله انبساط عروق خونى است -م.
|
|
|
ضد احتقان‌ها از طريق انقباض عروق خونى لايهٔ مخاطى بينى عمل مى‌کنند و به اين ترتيب مجارى بينى باز مى‌شوند و تنفس آسانتر مى‌گردد. آنها ترشحات بينى ار نيز کاهش مى‌دهند و آبريزش بينى را متوقف مى‌کنند. اسپرى‌هاى بينى بعد از چند روز مى‌توانند واکنش برگشتى ايجاد کنند به‌طورى که تورم افزايش يابد و تنفس دشوارتر گردد. شما بايد مصرف اسپرى‌هاى حاوى مواد ضد احتقان را تا حداکثر سه روز متوالى محدود کنيد.
|
|
|
ضداحتقان‌ها از نظر شيميائى با آدرنالين که يک ضد احتقان طبيعى است مربوط هستند ولى اثر محرک نيز دارند. عوارض جانبى آنها شامل عصبانيت يا حالات عصبي، بى‌خوابي، افزايش ضربان قلب و بالا رفتن فشار خون است. اگر مبتلا به نامنظمى ضربان قلب، فشارخون بالا، بيمارى قلبي، بيمارى قند، آب سياه، يا بيمارى تيروئيد هستيد، ضداحتقان‌ها را بايد تنها با صلاحديد پزشک مصرف کنيد. بعضى از مردان مبتلا به تورم پروستات بعد از مصرف ضد احتقان‌ها دچار اشکال در دفع ادرار مى‌شوند (به مبحث بزرگى پروستات مراجعه کنيد). ضد احتقان‌ها اغلب در قرص‌هاى مخصوص رژيم غذائى براى کاهش اشتها به‌کار مى‌روند. اگر از اين قرص‌ها استفاده مى‌کنيد، ضد احتقان‌ها را به آن اضافه نکنيد.
|
