کاج سیلوستر

کاج‌ها به‌طور کلى بيش از ۹۰ گونه را شامل مى‌شوند که از اين گونه‌ها فقط کاج ايرانى از ديرباز در کشور وجود داشته است ولى بومى ايران نمى‌باشد. کاج سيلوستر از گونه‌هائى است که در ايران بسيار رواج پيدا کرده است البته اين گونه در اروپا در سطح بسيار وسيع وجود دارد مخصوصاً در تپه ماهورها نقش بزرگ و مهمى را ايفا مى‌کند. همچنين در شيب‌هاى کوهستان‌هاى متوسط که سنگلاخ، گرم و خشک هم باشند نيز به‌خوبى رشد مى‌کند و به وفور نيز ديده مى‌شود، حتى مى‌توان گفت که اين گونهٔ نوئل با خصوصيات ارائه شده رشد بيشتر و بهترى دارد. کاج سيلوستر بسيار کم‌توقع است و در ضعيف‌ترين و خشک‌ترين خاک‌ها و به‌طورکلى در مناطقى که گونه‌هاى درختى ديگر امکان رشد ندارند مى‌تواند به‌راحتى رشد نمايد.

بديهى است که در خاک‌هاى با کيفيت بهتر، بازدهى اين گونه نيز بالا خواهد رفت. بهترين خاک براى کاج سيلوستر خاک‌هاى عميق توأم با شن است که در چنين موقعيتى اين گونهٔ درختى مى‌تواند با مواظبت‌هاى صحيح و مناسب چوب صنعتى با ارزش و مرغوبى توليد کند.

کاج سيلوستر نسبت به آب و هوا نيز بسيار قانع و کم‌توقع مى‌باشد، به‌طورى که در مقابل يخ‌زدگى بسيار مقاوم است و در مقابل گرما و حرارت زياد هم حساسيت چندانى ندارد. اين گونهٔ درختى از اَوان جوانى نياز وافر به نور و روشنائى دارد و فقط به مقدار بسيار کم مى‌تواند سايه را تحمل کند و اين زمانى است که بخواهيم تنه‌هاى باريک و ظريف و بدون شاخه‌هاى جانبى زياد داشته باشيم. با وجود نور فراوان و به مدت زياد کاج سيلوستر اکثراً داراى شاخه‌هاى فرعى زاد و خشن و تاج‌پوشش عريض مى‌شود. کاج سيلوستر در جوانى (نونهالي) خيلى سريع رشد مى‌کند و از گونه مشابه پيشى مى‌گيرد و با وجود فضاى کافي، گونهٔ مورد نظر داراى شاخ و برگ زيادى خواهد شد و به‌صورت زبر و خشن در خواهد آمد که چنين وضعى براى جنگل زياد مناسب نمى‌باشد. بنابر دلايل مذکور بايد سعى شود که کاج سيلوستر در موقع نونهالى به‌طور نسبتاً انبوه و فشرده و حتى در زير درختان مسن جنگل که ايجاد سايهٔ مختصرى مى‌نمايند غرس گردد. ايجاد جنگل‌هاى خالص به‌طور کلى براى خاک منطقه زياد مناسب نيست از طرفى به‌علت باز بودن تاج‌ درختان نور زيادى به سطح خاک جنگل مى‌تابد، به‌طورى که زمين هيچ‌گونه پوششى به‌عنوان محافظ نخواهد داشت. با وجود پوشش گياهى مناسب در منطقه، بعد از مدتى نباتاتى که مشخصهٔ خاک‌هاى اسيدى و ترش مى‌باشند به‌وجود خواهند آمد.

اين گونهٔ سوزنى‌برگ مى‌تواند با پهن‌برگ‌هائى مثل بلوط و راش اختلاط مناسبى را ايجاد نمايد.

البته در مناطق کوهستانى اين گونه با درختان نوئل جنگل آميخته‌اى را تشکيل خواهد داد (اروپا) درصورت وجود جنگل‌هاى خالص کاج سيلوستر، درختان داراى شاخه‌هاى ظريف و باريک و کشيده خواهند بود و بهتر است که اين درختان با گونه‌هاى درختى ديگرى در اختلاط باشند زيرا در غير اين صورت باعث ضعيف شدن و فقر خاک خواهند شد.

تکثير کاج سيلوستر بيشتر از طريق بذرهائى خواهد بود که از درختان مادرى بر زمين مى‌ريزد و در اين خصوص بايد سعى شود درختان با تنه‌هاى درجهٔ يک و بدون پوسيدگى و اشکال حفظ گردند. همچنين از کشت نهال‌هاى جوان دوساله مى‌توان درختان مناسبى به دست آورد. مسأله با اهميت انتخاب واريتهٔ مناسب گونهٔ کاج مى‌باشد، زيرا در گونهٔ کاج واريته‌هاى بسيار زيادى وجود دارند که داراى بازدهى بسيار متفاوت و همچنين سطح توقع‌هاى آنها نسبت به يکديگر نيز بسيار متفاوت مى‌باشد.

فشارهاى حاصل از برف بر روى درختان کاج بسيار خطرناک و ناخوشايند مى‌باشد به‌طورى که باعث شکستگى شاخه‌ها و به‌طور کلى آسيب رسيدن به چوب درخت مى‌گردد.

کلّاً هر جنگل‌دار بايد دقت داشته باشد که اقدام به برداشت از قطعاتى کند که تاج درختان موجود در منطقه متناسب و يکنواخت رشد کرده باشد.

در صورتى که تاج درختان از يک قسمت رشد بيشتر و از سمت ديگر رشد کمترى داشته باشند در نتيجه شکستگى حاصل از فشارهاى مختلف (برف) زياد خواهد بود. همچنين آفت‌هاى بى‌شمارى وجود دارند که مى‌توانند به درختان کاج سيلوستر به‌شدت آسيب برسانند، خسارت‌هاى قارچ‌ها نيز بر گونهٔ مذکور قابل‌ملاحظه مى‌باشد و گاهى امکان دارد که حتى باعث مرگ درخت گردند. در جنگل‌هاى آميخته خسارت‌ها و صدمه‌هاى حاصله نمى‌توانند به‌صورت فوق بسيار شديد باشند. مصارف چوب کاج سيلوستر کاملاً مشابه گونهٔ لاريکس است و حتى در بعضى موارد بهتر هم هست. چوب سبک و نرم کاج براى تهيهٔ خمير کاغذ مورد مصرف زيادى دارد. چوب‌هاى کاج بدون گره به قطر حداقل ۳۰ سانتى‌متر مصارف بسيار زيادى دارند و در خرّاطى به مصرف مى‌رسند و همچنين براى روکش و کبريت‌سازى مورد تقاضا مى‌باشند. چوب کاج در نجارى بسيار مصرف دارد و به‌عنوان ساخت در و پنجره و تير ساختمانى مورد استفاده قرار مى‌گيرد.