|
|
|
|
|
| نقش برجستهٔ بيستون شامل
پيکرهٔ داريوش بزرگ و دوازده تن
ديگر است که در يک رديف بر روى
ديوارهٔ بلندى ساخته شده است. نقش
شاه از همه بزرگ‌‌تر است و در برابر
او نُه اسير با دست‌هاى بسته و
گردن‌هاى در ريسمان ايستاده‌اند
که لباس‌هاى متفاوتى دارند که
نشانهٔ مليت‌هاى مختلف آنها
مى‌باشد؛ گزارش داريوش نيز مؤيد
اين مطلب است. اين گزارش به سه زبان
فرس قديم، عيلامى و بابلى نگاشته
شده است و در بالاى سراسيران علامت
اهورامزدا نقش شده؛ در مجموع نقش
برجستهٔ بيستون ساده و خشک است. نقش
داريوش احتمالاً شبيه به خودش
بوده و قد او نيز در اندازهٔ طبيعى
ساخته شده است. عالى‌ترين کتيبهٔ
هخامنشى نيز در بيستون قرار دارد
که در آن داريوش وقايع اوايل
سلطنتش را شرح مى‌دهد.
|
|
|
|
|
|
|
| جالب‌ترين نقش برجسته‌هاى
مجموعهٔ تخت‌جمشيد بر بدنهٔ پلکان
دو سرى است که به تالار بارعام
مى‌پيوندد و راه رسيدن به آپادانا
محسوب مىشود. اين پلکان عريض و
آراسته، با نقش برجسته‌هايى از
سپاهيان با وقار در حال گام
برداشتن تزئين يافته است. حالت
تشريفاتى و تکرار سوزون اين نقوش،
نقش برجسته را در خدمت معمارى قرار
مى‌دهد که از خصوصيات پيکرتراشى
ايران در اين دوران است.
|
|
|
|
|
| نقش برجسته‌هاى کاخ
تخت‌جمشيد معمولاً صحنه‌ها را در
محل وقوع آن مجسم ساخته‌اند،
مانند صف‌‌آرايى سپاهيان کاخ$
پاسدارى نگهبانان؛ باريافتن
نمايندگان ملت‌هاى - خراجگزار با
هدايا و خراج‌ها؛ حمل ظروف توسط
خدمتکاران؛ ورود شاه و خروج شاه از
اتاق‌ها؛ حضور يافتن درباريان به
پيشگاه شاه. گفته مىشود اين نقش
برجسته‌ها نمايش کوچکى است از
جشن‌هايى که در آغاز سال نو در محل
کاخ تخت‌جمشيد برگزار مى‌شده است.
|
|
| در نقش برجستهٔ قصر آپادانا،
تعدادى گونه‌هاى حيوانات که در
آنها تلاش در بازنمايى نسبى طبيعت
شده، به چشم مى‌خورد. اين حيوانات
در سنگ حک شده يا با مفرغ ساخته
شده‌اند و نقش محافظ و نگهبان را
برعهده داشته‌اند.
|
|
| تنوع زبان در امپراطورى
هخامنشى موجب تنوع کتيبهها شده
است. اين کتيبهها برخى بر
لوحه‌هاى گلى و يا بر استوانهها
حکاکى شده‌اند. از تصاوير مکرر بر
روى استوانهها تصوير شاه با رداى
بلند و تاج کنگره‌دار است. اين
تصويرها (تصوير شاه) مظهر و نشانهٔ
دولت هخامنشى بوده است.
|
|
| وجود تکه‌هاى رنگى در بخشى از
اين نقش برجسته‌ها حکايت از آن
دارد که بخش‌هايى از آنها رنگى
بوده‌اند.
|
