شیستوزومیازیس

اپيدميولوژى

اپيدميولوژى شيستوزوما مانسونى (Schistosoma Mansoni) در قسمت‌هائى از جنوب آمريکا، آفريقا، و خاورميانه؛ شيستوزوما ژاپنيکوم (S. Japonicum) در چين، فيليپين، و اندونزي؛ شيستوزوما هماتوبيوم (S. Haematobium) در آفريقا و خاورميانه؛ و شيستوزوما مکونگى (S. Mekongi) در امتداد رودخانه مکونگ در جنوب شرقى آسيا يافت مى‌شوند. تقريباً ۲۰۰ تا ۳۰۰ ميليون نفر در سراسر جهان به شيستوزوم‌ها آلوده‌اند. فقط درصد کمى از آنها به بيمارى به شيستوزوم‌ها آلوده‌اند. فقط درصد کمى از آنها به بيمارى چشمگير مبتلا مى‌شوند.

پاتوژنز

سرکرها (Cercariae) که از حلزون‌هاى آب‌هاى تازه آزاد مى‌شوند به پوست سالم انسان نفوذ مى‌کنند. آنها همان‌طور که در سير بلوغ خود به شيستوزوما تبديل مى‌شوند به وريد پورت مى‌رسند ودر آنجا نر و ماده با هم جفت مى‌گردند. سپس به ونول‌هاى مثانه و حالب (شيستوزوما هماتوبيوم) يا مزانترى (شيستوزوما مانسوني، شيستوزوما ژاپنيکوم، شيستوزوما مکونگي) مى‌رسند و شروع به به تخم‌ريزى مى‌کنند. بعضى از تخم‌هاى رسيده وارد لومن ادرارى يا گوارشى مى‌شوند که از آنجا ممکن است وارد آب شوند و چرخه زندگى را ادامه دهند. باقى ماندن بقيه تخم‌ها در بافت‌ها، پاسخ گرانولوماتوز ميزبان و فيبروز را به‌وجود مى‌آورد. عوامل تعيين‌کننده تظاهرات بيمارى شامل شدت و مدت عفونت، محل تخم‌ريزى و خصوصيات ژنتيک ميزبان مى‌باشند.

تظاهرات بالينى

گاهى اوقات در اثر تهاجم سرکرهاى شيستوزوما مانسونى و شيستوزوما ژاپنيکوم درماتيت ( 'خارش شناگران' Swimmer's Itch) ايجاد مى‌شود. شيستوزومياز حاد، يا تب کاتاياما Katayama Fever، نوعى بيمارى سرم است - مثل سندرمى که با تب، لنفادنوپاتي، و هپاتواسپلنومگالى همراه است؛ اين بيمارى در بازديدکنندگان از مناطق اندميک ايجاد مى‌شود و تا ۳ ماه طول مى‌کشد. عفونت مزمن با شيستوزوما مانسوني، شيستوزوما ژاپنيوکم، يا شيستوزوما مکونگى به‌صورت ابتداى مراحل روده‌اى درد کوليکى شکم و اسهال خونى تظاهر مى‌کند که پس از آن هپاتواسپلنومگالى در اثر ضايعات گرانولوماتوز کبد و در نهايت فيبروز محيطى با هيپرتانسيون پورت، اسپلنومگالي، و واريس‌هاى محيطى با هيپرتانسيون پورت، اسپلنومگالي، و واريس‌هاى مرى شکل مى‌گيرد. شيستوزوما هماتوبيوم به وريدهاى مجارى ادرارى علاقه دارد. اين ارگانيسم در همه مراحل عفونت خود مى‌تواند هماتورى و ديسورى ايجاد نمايد و در مراحل مزمن خود مى‌تواند باعث فيبروز مثانه و حالب و کلسيفيکاسيون شود. کارسينوم سلول سنگ‌فرشى مثانه با عفونت شيستوزوما هماتوبيوم مرتبط دانسته شده است.

تشخيص

تشخيص دو تست سرولوژيک که از طريق CDC در دسترس قرار مى‌گيرند، براى اين عفونت حساسيت و ويژگى بالائى دارند. در برخى از موارد، بررسى مدفوع يا ادرار از نظر تخم‌هاى ارگانيسم‌ ممکن است نتايج مثبتى بدهد.

درمان

پرازى‌کوآنتل تقريباً در ۸۵ درصد از موارد باعث درمان انگلى مى‌شود. دوز توصيه شده براى عفونت‌هاى شيستوزما مانسونى و شيستوزوما هماتوبيوم، ۲۰mg/kg هر ۱۲ ساعت و براى عفونت‌هاى شيستوزوما ژاپنيکوم و شيستوزوما مکونگى ۲۰mg/kg هر ۸ ساعت مى‌باشد.