|
|
| |
نام فارسى |
|
ديازپام |
|
|
| |
نام انگليسى |
|
DIAZEPAM |
|
|
| |
گروه دارويى |
|
آرام‌بخش / خواب آور |
|
|
| |
گروه شيميايى دارو |
|
بنزوديازپين |
|
|
| |
مكانيسم اثر |
|
سطوح زيرقشرى دستگاه عصبى مركزى مثل سيستم ليمبيك، تشكيلات مشبك را مهار مي‌كند. |
|
|
| |
موارد مصرف |
|
اضطراب، قطع ناگهانى مصرف الكلي، داروى كمكى را در اختلالات صرعي، قبل از عمل جراحي. |
|
|
| |
ميزان مصرف |
|
اضطراب/ اختلالات تشنجي:
بالغين: خوراكى 2 تا 10mg سه تا چهار بار در روز؛ فرم پيوسته‌رهش 30-15 ميلي‌گرم در روز داده مي‌شود.
بچه‌هاى بالاى شش‌ماه: خوراكى 1 تا 2/5mg، سه تا چهار بار در روز.
اسپاسم عضلاني، قطع مصرف الكل:
بچه‌هاى بالاى 5 سال: عضلاني/وريدى 5 تا 10mg هر سه تا چهار ساعت برحسب نياز داده مي‌شود.
بچه‌هاى بالاى 30 روز: عضلاني/ وريدى 1 تا 2mg، هر سه تا چهار ساعت برحسب نياز داده مي‌شود.
صرع مداوم:
بچه‌ها: بولوس وريدى 0/1 تا 0/3mg/kg (1 ميلي‌گرم در دقيقه به‌مدت 5-3 دقيقه) كه مي‌توان هر 15 دقيقه آن را تكرار كرد و تا دو دوز داده مي‌شود.
بالغين: بولوس وريدى 5 تا 20mg با مقدار 2mg در دقيقه داده مي‌شود و مي‌توان هر 10-15 دقيقه آن را تكرار كرد، و درصورت عود صرع، 30 دقيقه بعد مي‌توان دوز دارو را تكرار كرد.
موارد منع مصرف: فرم قرص: حساسيت مفرط به بنزوديازپين‌ها، گلوكوم با زاويه باريك، گلوكوم زاويه باز درمان‌نشده، جنون، حاملگى (در گروه D قرار دارد)، بچه‌هاى زير 6ماه، تا دو هفته پس از قطع مصرف MAOT. فرم تزريقي: شوك، مسموميت حاد الكل، اغماء، حاملگى و اغماء، حاملگى و زايمان نوزادان كمتر از يك‌ماه COPD. |
|
|
| |
توضيحات دارو |
|
عوارض جانبي:
دستگاه عصبى مركزي: گيجي، خواب‌آلودگي، سردرگمي، سردرد، اضطراب، ترمور، تحريك‌شدن، خستگي، افسردگي، بي‌خوابي، توهم.
گوارشي: يبوست، خشكى دهان، تهوع، استفراغ، اسهال، بي‌اشتهائي.
پوستي: راش، درماتيت، خارش.
قلبى عروقي: اُفت فشارخون وضعيتي، تغييرات الکتروکارديوگرام، تاکيکاردي، افت فشار خون.
چشم، گوش، حلق و بيني: تارى ديد، وزوز گوش، ميدرياز.
احتياطات:
سالمندان، افراد ناتوان، بيمارى کبدي، بيمارى کليوى سايکوز، افسردگي، مياستني‌گراو، سابقه اعتياد بااحتياط مصرف شود.
فارماکوکينتيک: جذب گوارشي: کامل. شروع اثر: خوراکى ۱ـ۵/۰ ساعت، عضلانى تا ۲۰ دقيقه، وريدى ۵ـ۱ دقيقه. اوج اثر: خوراکى ۲ـ۱ ساعت، عضلانى ۵/۱ـ۵/۰ ساعت. وريدي: ۳۰ـ۱۵ دقيقه. مدت اثر: خوراکى تا ۲۴ ساعت، وريدى ۶۰ـ۱۵ دقيقه. انتشار: از CNS رد مي‌شود. متابوليسم: کبدي. دفع: کليوى (نيمه عمر ۷۰ـ۲۰ ساعت).
تداخلات داروئي: سايمتيدين سطح پلاسمائى آن را افزايش مي‌دهد. باعث کاهش اثر ضدپارکينسون لوودوپا مي‌شود. سطح فني‌توئين را افزايش مي‌دهد. سيگار باعث کاهش اثر آرام‌بخشى دارو مي‌شود.
ملاحظات پرستاري:
پيگيرى آزمايشگاهي:
ـ فشار خون (در حالت خوابيده و ايستاده)، نبض: در صورت افت فشار خون سيستوليک به مقدار ۲۰mmHg، دارو را مصرف نکنيد و پزشک را مطلع نمائيد، در صورت مصرف فرم وريدى دارو، هر ۱۵ـ۵ دقيقه وضعيت تنفسى مريض را بررسى کنيد.
ـ مطالعات خوني: در درمان طولاني‌مدت CBC را بررسى کنيد؛ به‌ندرت ممکن است ديسکرازى خونى ايجاد شود.
ـ مطالعات کبدي: ALT, AST، بيليروبين، کراتينين، LDH، آلکالن فسفاتاز.
توصيه‌ها:
ـ در عروق وريدى بزرگ تزريق شود، از رقيق کردن يا مخلوط کردن آن با داروهاى ديگر خوددارى شود، و هر ۵mg يا کم‌تر از دارو در مدت يک دقيقه داده شود (تزريق سريع منجر به التهاب، تحريک و فلبيت مي‌شود).
ـ انفروزيون مداوم داخل وريدى ممکن است منجر به رسوب دارو در مايعات داخل وريدي، و يا کاهش Bioavailability آن در نتيجه تماس با ظروف پلاستيکى تزريق داخل وريدى شود.
ـ در صورت وجود علائم گوارشى با شير يا غذا مصرف شود.
ـ در صورتي‌که مريض قادر به بلع کامل دارو نيست، دارو را خرد کنيد.
ـ براى خشکى دهان از آدامس‌هاى بدون شکر، آب‌نبات، مزمزه کردن آب استفاده کنيد.
ـ در صورت مصرف همزمان ديازپام با مواد مخدر، دوز نارکوتيک را به يک‌سوم تقليل دهيد.
ـ از آنجائى که در ابتداى درمان ممکن است خواب‌آلودگى و گيجى ايجاد شود، جابه‌جائى و حرکت مريض به کمک يک همراه انجام شود.
ـ از وسايل ايمنى مثل نرده حفاظ استفاده شود.
ـ بلع فرم خوراکى دارو را کنترل کنيد.
ارزيابى باليني:
پاسخ درماني: کاهش اضطراب، بي‌قراري، بي‌خوابي.
وضعيت رواني: خلق، احساس، خو، وضعيت خواب، خواب‌آلودگى و گيجي.
وابستگى بدنى و علائم قطع مصرف دارو: سردرد، تهوع، استفراغ، درد عضلاني، ضعف پس از استفاده طولاني‌مدت.
تمايلات خودکشي.
آموزش به بيمار و خانواده:
ـ دارو را با غذا مصرف کنيد.
ـ در استرس‌هاى روزانه يا به مدت بيش از چهار ماه مصرف نشود، فقط با تجويز پزشک مصرف شود؛ بيش از مقدار تجويزشده مصرف نکنيد چرا که ممکن است عادت به مصرف دارو ايجاد شود.
ـ از مصرف داروهاى OTC (بدون نسخه) مگر با تجويز پزشک خوددارى شود.
ـ در صورت وجود خواب‌آلودگي، از رانندگى و ساير کارهائى که مستلزم هوشيارى هستند، امتناع شود.
ـ از مصرف الکل و ساير مهارکننده‌هاى دستگاه عصبى مرکزي، مگر با تجويز پزشک، خوددارى شود.
ـ پس از استفاده طولاني‌مدت، دارو را به‌طور ناگهانى قطع نکنيد.
ـ به‌خاطر جلوگيرى از غش کردن، به آرامى بلند شويد.
ـ که خواب‌آلودگى مريض در اوايل درمان شديدتر است.
تداخل با تست‌هاى آزمايشگاهي:
افزايش: ALT, AST، بيليروبين سرم.
افزايش کاذب: OHCSـ۱۷
کاهش: RAIU (برداشت يدراديواکتيو).
درمان مصرف بيش از حد دارو: لاواژ (شستشوى معده)، بررسى علائم حياتي، انجام اقدامات حمايتي. |
|
|
|
