تاریخچه

تربيت بدنى و ورزش با دلايل و نيّات مختلفى در زندگى مردم کشورها و در فرهنگ‌هاى مختلف حضور پيدا کرده است. گاهى عواملى چون کسب روزى و در مواردى ميل به يک زندگى پربار انگيزهٔ اين نوع فعاليت‌ها بوده است. به‌علاوه به‌طور آشکار اهداف تربيت بدنى و ورزش در ادوار تاريخى مختلف تغيير کرده است؛ به‌طورى که در جهان معاصر پيشرفت انسان در ابعاد جسماني، روانى و اجتماعى از اهداف تربيت بدنى و ورزش است. مفاهيم پويا و متحول تربيت بدنى و ورزش حاصل تجربه و تحقيق متمادى دربارهٔ ارزش‌هاى ذاتى فعاليت جسمانى با هدايت و نظارت يک نظام رهبرى شايسته است.

مردم جوامع ابتدايى دربارهٔ تربيت بدنى مانند جهان معاصر، فکر نمى‌کردند. در جوامع بدوى و يا در فرهنگ باستانى ملل مشرق زمين، برنامه‌هاى تربيت بدنى سازمان‌يافته‌اى وجود نداشت. از نظر جسمانى در زندگى مردم بدوى با وجود ضرورت فعاليت‌هاى جسمانى متنوع، براى ساکت‌ نشستن، در يک گوشه الزام و اجبارى وجود نداشت و اساساً فعاليت، بخش لاينفک زندگى روزمره را تشکيل مى‌داد. بدن‌هاى پرورش‌يافته و سيستم‌هاى ارگانيکى سالم از خصوصيات اين مردم بود. فعاليت‌هاى جسمانى شامل شکار، تلاش براى غذا، برپا کردن پناهگاه و محافظت خود ار محيط مخاطره‌آميز بود.

تاريخ بيانگر تمايلات درونى انسان به فعاليت‌هاى رسمى و غيررسمى جسمانى است. تلاش براى غذا در جهت رفع گرسنگي، ميل به حفظ خود از دشمنان، گرايش به همسر و زاد و ولد، انگيزهٔ استفاده از نيروى فکرى و عضلاني، ترس از ناشناخته‌ها و اوهام، ميل به ارتباط با ديگران، از مهمترين اين تمايلات بودند. ماهيگيري، رقص، جنگجويي، و بازى که در نتيجهٔ اين گرايش‌ها بروز کرده‌اند، تا حدودى علت گرايش اجبارى و اختيارى انسان‌هاى نخستين و تمام افراد به فعاليت‌هاى حرکتى را تشريح و توجيه مى‌کنند. اين فعاليت‌ها چه به شکل کار و چه در قالب بازى به انگيزهٔ فعاليت مربوط هستند. ضرورت و نياز ويژگى کار است. کار مقوله‌اى اجبارى است، در صورتى که بازى فرآيندى خودبخودى و اختياري، برخاسته از درون و براى شادى و آرامش است.

نياز به برنامه‌هاى تربيت بدنى و ورزشى سازمان‌يافته را تمدن به ارمغان آورد. در نتيجهٔ طرح‌هاى تقليلى و صرفه‌جويى در نيروى کار، حرفه‌هاى راحت و غيرفعال و ايمني، ضرورت برنامه‌هايى که از طريق آنها افراد مزاياى جسماني، روانى کسب کنند، احساس مى‌شد. بنابراين مطالعه و بررسى فرهنگ ملل باستان، براى آگاهى از نقش تربيت بدنى و ورزش در زندگى آنها، مسألهٔ جالبى است. با درک و شناخت تاريخ تربيت بدنى و ورزش، شناخت و تفسير اين رشته در دوران معاصر بهتر امکان‌پذير است.