در نساجى دستى ايران، اساس بر
درگيرى دو نخ تاروپود است؛ که به
اشکال گوناگونى صورت مىگيرد و
موجب تنوع در بافت مىشود. نوع
نخها نيز تعيينکننده است، که
مىتواند نخ پشمى ابريشمي،
پنبهاى و يا از الياف کتان، الياف
مصنوعى و فلز مىباشد.
|
|
|
|
جاجيم فرشى است ضخيم شبيه به گليم که راه راه و رنگين بافته مىشود و بهعنوان زيرانداز مورد استفاده قرار مىگيرد. آن را از نخهاى رنگين پنبهاى يا پشمى و بعضاً از کرک مىبافند. بهترين جاجيم در بين ايلات و عشاير بهويژه ايلات ترکمن و نيز آذربايجان و کردستان بافته مىشود.
|
|
انواع جاجيم:
|
۱. جاجيم پشمى يا پشم در پشم
|
|
۲. جاجيم پشم و پنبه که تار آن از نخ پنبه و پود آن از نخ پشم است.
|
|
۳. جاجيم ابريشم و پنبه که تار آن از نخ پنبه و پود آن از نخ ابريشم است.
|
|
۴. جاجيم ابريشمى يا ابريشم در ابريشم که بسيار کمياب و تزئينى است.
|
|
|
|
|
|
از فرآوردههايى است که در مازندران، خراسان و قاسمآباد گيلان بافته مىشود. نخ مورد استفاده در آن پنبهاى يا ابريشمى است. مورد استفادهٔ آن براى پوشش رختخواب يا دوخت پرده است. گاهى زنان محلى از آن براى پوشش دور کمر استفاده مىکنند. ابعاد چادرشب بيشتر ۲۲۵٭۲۴۰ سانتىمتر است. معمولاً رنگ اصلى زمينه آن قرمز است و نقش از نوارهاى زرى بافته شده و داراى طرحهاى هندسى است.
|
|
|
چوقا، کت دراز و بىآستين مردان بختيارى است که با زمينهٔ کرم رنگ و حاشيههاى آبى به سبک گليم و در دو قطعه بافته مىشود. در بافت آن از نخ پشمى و نخ پنبهاى استفاده مىشود.
|
|
|
|
|
|
 | اين نوع کيف کاربردهاى گوناگونى دارد و براى حمل اشيايى چون زيورآلات شخصي، لوازم دوخت و دوز، پول، نوشتافزار، کاغذ و حتى قرآن مورد استفاده قرار مىگيرد. برحسب نوع استفاده و کاربرد هر کيف، شکل آن نيز متفاوت است. مثلاً کيفهاى مخصوص جمعآورى ماليات از بزرگترين کيفها بوده است. چنته مىتواند رويهاى از قالى يا گليم داشته باشد.
|
|
|
|
نوعى پارچه ظريف است که از پشم يا کرک بافته مىشود. رنگهاى ترمه بهويژه زمينهٔ آن بيشتر عنابى قرمز، سبز، نارنجى و سياه است. عمدهترين نقش آن بتهجقه راه راه و ديگر انواع بتهجقه است. ترمهبافى هم اکنون در شهرهاى يزد و کرمان تا حدودى رواج دارد. از ترمه بهعنوان پرده، بقچه، روميزي، جانمازى و در تهيه لباس استفاده مىشود.
|
|
|
بافتهاى است ابريشمى يا پشمى که از تنيدن تارهاى ابريشم و يا پشم و پودهاى طلا و ابريشم ايجاد مىشود. از مراکز اين بافته يزد، اصفهان و تهران را مىتوان نام برد. زرى نفيسترين منسوج ايرانى است. در توليد زرى از طرحها و نقشهاى اصيل و سنتى استفاده مىشود.
|
|
|
مخمل پارچه لطيف نخى يا ابريشمى است که پرزهاى نرم دارد. از مراکز مهم بافت اين پارچه شهر کاشان است. مخمل از نفيسترين پارچههاى دستباف ايران است. مخمل داراى تاروپود و پرز است و به دو روش ساده و نقش برجسته بافته مىشود.
|
|
|
از بافتههاى سنتى ايران است که از کرک يا پشم شتر يافته مىشود.
|
|
|
نوعى پارچهٔ ضخيم است که در حوالى خراسان بافته مىشود و با آن لباس مردانه درست مىکنند. برک معمولاً خودرنگ است و در رنگهاى قهوهاى و سياه و سفيد بافته مىشود و جنس آن از کرم بز يا پشم شتر است.
|